یبوست چیست و چه علائمی دارد؟
یبوست یک مشکل نسبتاً شایع است و تقریباً همه افراد در مقطعی از زندگی خود یبوست را تجربه می‌کنند. بنابراین اگر دچار یبوست شده‌اید، لازم نیست نگران باشید.
یبوست ایجاد اختلال در دفع مدفوع است و به طور کلی به معنی دفع کمتر از 3 بار مدفوع در هفته یا دفع دشوار مدفوع (همراه با درد و در مواردی ایجاد خونریزی) است. کمبود فیبر غذایی، مایعات و ورزش می‌تواند باعث یبوست شود، اما سایر مشکلات سلامتی یا داروهای خاص نیز ممکن است علت ایجاد آن باشند.
یبوست معمولاً با تغییر در رژیم غذایی و ورزش یا با مصرف برخی داروهای بدون نسخه، درمان می‌شود. در عین حال ممکن است به داروها یا سایر درمان‌های تجویز شده توسط متخصص نیاز داشته باشید. اگر به مدت ۳ روز یا بیشتر اجابت مزاج نداشته باشید، یبوست طولانی مدت به حساب می‌آید. عدم درمان یبوست طولانی‌مدت که یبوست مزمن نیز نامیده می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد مشکلات بیشتری شود.
علائم یبوست چیست؟
علائم یبوست عبارتند از:
- مدفوع کمتر از سه بار در هفته
- مدفوع سفت، خشک یا توده‌ای
- زور زدن یا درد هنگام دفع مدفوع
- احساس تخلیه ناقص پس از دفع
- احساس مسدود شدن رکتوم (راست روده)
- نیاز به استفاده از انگشت برای دفع مدفوع
در یبوست مزمن شما دو یا بیشتر از این علائم را به مدت سه ماه یا بیشتر تجربه می‌کنید.
علائم یبوست در مردان و زنان
علائم یبوست معمولاً در مردان و زنان مشابه است اما نتایج مطالعات نشان می‌دهد که یبوست در زنان (به دلیل تغییرات هورمونی مانند دوران قاعدگی، بارداری یا یائسگی) شایع‌تر از مردان است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت داشتن یبوست با هر یک از شرایط زیر با پزشک خود ملاقات کنید:
- علائمی که بیش از سه هفته طول بکشد.
- علائمی که انجام فعالیت‌های روزمره را دشوار می‌کند.
- خونریزی از راست روده یا مشاهده خون روی دستمال توالت
- وجود خون در مدفوع یا مدفوع سیاه رنگ
- سایر تغییرات غیرعادی در شکل یا رنگ مدفوع
- درد معده که قطع نمی‌شود
- کاهش وزن بدون تلاش
علت ابتلا به یبوست (شایع ترین علت یبوست)
الگوهای حرکات روده از فردی به فرد دیگر متفاوت است. محدوده معمول اجابت مزاج 3 بار در روز تا 3 بار در هفته است. بنابراین مهم است که بدانید چه حالتی برای شما معمولی است.
به طور کلی یبوست زمانی رخ می‌دهد که مدفوع به آرامی در روده بزرگ (کولون) حرکت می‌کند. اگر مدفوع به آرامی حرکت کند، بدن آب زیادی از مدفوع جذب می‌کند و مدفوع سفت، خشک و به سختی دفع می‌شود.
سبک زندگی
در بیشتر موارد، شما به دلیل رعایت نکردن برخی نکات ساده، به یبوست مبتلا می‌شوید. از جمله این نکات عبارتند از:
- عدم مصرف کافی مایعات
- عدم مصرف به اندازه‌ی فیبر غذایی
- عدم داشتن تحرک و فعالیت فیزیکی به شکل منظم
- عدم دفع به موقع مدفوع
2- مصرف برخی داروها
یبوست ممکن است از عوارض جانبی برخی داروها به ویژه مسکن‌های مخدر باشد. سایر داروهایی که ممکن است باعث یبوست شوند عبارتند از:
- داروهای ضد درد
- داروهای فشار خون
- داروهای ضد تشنج
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای اعصاب
- داروهای ضد حساسیت
3- انسداد در روده بزرگ یا رکتوم
آسیب یا تغییر در بافت‌های روده بزرگ یا رکتوم می‌تواند عبور مدفوع را مسدود کند. همچنین تومورهای روده بزرگ، رکتوم یا بافت‌های مجاور می‌توانند باعث انسداد روده شوند.
4- سایر عوامل ایجاد یبوست
سایر شرایط دیگر نیز می‌توانند بر عملکرد عضلات، اعصاب یا هورمون‌های دخیل در دفع مدفوع تأثیر بگذارند. یبوست مزمن ممکن است با عوامل مختلفی مرتبط باشد، از جمله:
- سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
- دیابت
- اسکلروز چندگانه (ام اس)
- اختلال عملکرد یا آسیب عصبی
- پرکاری تیروئید
- بیماری پارکینسون
- بارداری
ماهیچه‌هایی که اندام‌های پایین‌تنه را بالا نگه می‌دارند، عضلات کف لگن نامیده می‌شوند. برای دفع مدفوع از رکتوم، توانایی شل کردن این ماهیچه‌ها لازم است. مشکلات ناشی از ضعف یا هماهنگی این عضلات نیز می‌تواند باعث یبوست مزمن شود.
گاهی اوقات نیزعلت یبوست مزمن را نمی‌توان یافت.
چه عواملی ریسک ابتلا به یبوست را بالا می‌برند؟
عواملی که ممکن است خطر یبوست مزمن را افزایش دهند عبارتند از:
- افزایش سن
- زن بودن
- فعالیت بدنی کم یا عدم فعالیت بدنی
- داشتن یک بیماری روانی مانند افسردگی یا اختلال عصبی خوردن
عوارض یبوست چیست؟
عوارض یبوست مزمن عبارتند از:
- بواسیر (بافت‌های متورم اطراف مقعد)
- پارگی بافت مقعد (شقاق مقعدی)
- نهفتگی مدفوع (تجمع مدفوع کم‌آب و سفت که اغلب در رکتوم یا کولون تجمع می‌یابد، این اتفاق به ویژه در افراد مسن رخ می‌دهد)
- پرولاپس رکتوم (بیرون زدن بافت رکتوم یا راست روده از مقعد)
چگونه از ابتلا به یبوست پیشگیری کنم؟
نکات زیر می‌تواند به شما در جلوگیری از ابتلا به یبوست کمک کند.
- غذاهای پر‌فیبر از جمله سبزیجات، میوه‌ها، لوبیاها و غذاهای سبوس‌دار مصرف کنید.
- غذاهای فرآوری شده، لبنیات و گوشت را کمتر مصرف کنید.
- مایعات فراوان بنوشید.
- فعال بمانید و به طور منظم ورزش کنید.
- تمایل به دفع مدفوع را نادیده نگیرید.
- یک برنامه منظم برای دفع مدفوع، به خصوص بعد از غذا ایجاد کنید.
سوالات متداول
یبوست چیست؟
یبوست یک مشکل گوارشی شایع است که با دفع کم مدفوع (کمتر از سه بار در هفته)، مدفوع سفت و خشک، احساس تخلیه ناقص، نفخ و درد شکم همراه است.
علائم اصلی یبوست چیست؟
مدفوع کمتر از سه بار در هفته مدفوع سفت و خشک زور زدن یا درد هنگام دفع مدفوع احساس تخلیه ناقص پس از دفع نفخ و درد شکم
آیا علائم یبوست در مردان و زنان متفاوت است؟
علائم یبوست معمولاً در مردان و زنان مشابه است اما معمولاً یبوست در زنان (به دلیل تغییرات هورمونی مانند دوران قاعدگی، بارداری یا یائسگی) شایع‌تر از مردان است. مردان نیز ممکن است به دلیل سبک زندگی ناسالم یا مشکلات پروستات دچار یبوست شوند.
علل شایع یبوست چیست؟
رژیم غذایی کم‌فیبر کم‌آبی بدن کم‌تحرکی و ورزش نکردن استرس و اضطراب تغییرات هورمونی بویژه در زنان مصرف برخی داروها (مانند مسکن‌ها و داروهای ضد افسردگی)
چگونه می‌توان از یبوست پیشگیری کرد؟
افزایش مصرف فیبر (میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل) نوشیدن آب کافی ورزش منظم اجتناب از مصرف غذاهای فرآوری شده مدیریت استرس
جمع بندی
یبوست یک مشکل گوارشی شایع است که با دفع کم مدفوع (کمتر از سه بار در هفته)، مدفوع سفت و خشک، احساس تخلیه ناقص، نفخ و درد شکم همراه است. یبوست در زنان ممکن است به دلیل تغییرات هورومونی (مانند قاعدگی یا بارداری) بیشتر رخ دهد، در حالی که در مردان سبک زندگی ناسالم یا مشکلات پروستات در سنین بالا می‌تواند موثر باشد. برای پیشگیری و درمان افزایش مصرف فیبر، نوشیدن آب کافی و ورزش منظم توصیه می‌شود. در صورت بروز علائم هشدار‌دهنده مانند خون در مدفوع یا درد شدید، به پزشک مراجعه کنید.
منابع
Constipation – Symptoms and causes – Mayo Clinic
قوانین ارسال دیدگاه در سایت.