مهمترین علائم کبد چرب که نباید نادیده بگیرید

کبد چرب چیست؟

کبد یکی از اصلی‌ترین اندام‌های بدن برای متابولیسم مواد غذایی و دفع مواد زائد است. زمانی که شما  بیش از حد غذا می‌خورید بدن شما برای مدیریت این کالری‌های اضافی بخشی از آن را به چربی تبدیل کرده و در سلول‌های کبد ذخیره می‌کند.

کبد چرب هنگامی اتفاق می‌افتد که مقدار زیادی چربی در سلول‌های کبد جمع شوند.  کبد چرب به‌ویژه در افرادی که اضافه‌وزن دارند یا به دیابت مبتلا هستند شایع می‌باشد. ممکن است کبد چرب هیچ علامت مشخصی انداشته باشد اما در صورت عدم توجه  می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامت شود. ایجاد تغییرات در سبک زندگی نقشی مهم و کلیدی در پیشگیری و بهبود کبدچرب دارد.

اگر میزان چربی ذخیره‌شده در کبد، بیشتر از ۵ تا ۱۰ درصد وزن کلی آن باشد، شما به کبد چرب مبتلا هستید. با افزایش مصرف أنواع قند‌ها و چربی‌های ناسالم همچنین مصرف بی‌رویه الکل،  شیوع کبد چرب در حال افزایش است. در حال حاضرحدود یک نفر از هر سه بزرگسال در استرالیا به بیماری کبد چرب مبتلاست. جهت شناخت بیشتر این بیماری و نشانه‌های آن با من همراه باشید.

علائم  کبد چرب و صفرا چیست؟

بیماری کبد چرب معمولاً بدون علامت است. اما برخی از افراد ممکن است علائمی داشته باشند که شامل موارد زیر است:

• احساس خستگی یا کسالت عمومی
• درد در قسمت بالای سمت راست شکم
• کاهش وزن

علائم خطرناک کبد چرب چیست؟

در بعضی موارد این بیماری می‌تواند به مراحل پیشرفته‌‌ای برسد و علائم جدی‌تری ایجاد کند. نشانه‌هایی که میتوانند بیانگر پیشرفت کبد چرب به مراحل خطرناک‌تری باشند عبارتند از:

• زردی پوست و چشم‌ها (یرقان)
• خون‌مردگی یا کبودی‌های غیرمعمول
• تیره شدن رنگ ادرار
• تورم در ناحیه شکم
• استفراغ خونی
• مدفوع سیاه‌‌رنگ
• خارش پوست

در صورتی‌که هر یک از این علائم را در خود مشاهده کردین فورا به پزشک مراجعه کنید.

علائم  کبد چرب در زنان چیست؟

در بسیاری از موارد بیماری کبد چرب بدون علامت است به همین دلیل پزشکان  آن را «بیماری خاموش کبدی» می‌نامند.با این حال در مراحل اولیه اگر علائمی ظاهر شوند ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• احساس درد در ناحیه شکم
• حس سنگینی یا پری در قسمت بالای راست شکم (محل قرارگیری کبد)
• خستگی یا بی‌حالی

برای بیشتر افراد مبتلا ، بیماری کبد چرب به مراحل پیشرفته یا خطرناک نمی‌رسد. اما در برخی موارد این بیماری می‌تواند پیشرفت کرده و به مراحل جدی‌تر بیماری مزمن کبدی منجر شود.

زمانی که بیماری به مرحله سیروز کبدی برسد (مرحله‌ای که بافت سالم کبد به بافت اسکار یا فیبروز تبدیل می‌شود) علائم بیماری معمولاً واضح‌تر و جدی‌تر خواهند بود. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• حالت تهوع
• زردی پوست و چشم‌ها (یرقان): این حالت زمانی رخ می‌دهد که کبد دیگر قادر به دفع بیلی‌روبین ( یکی از مواد زائد بدن ) نباشد و این ماده در خون تجمع پیدا کند و باعث زردی شود.
• کاهش وزن ناخواسته
• آسیت: تجمع مایعات در فضای بین لایه‌های صفاق (پوشش داخلی شکم و اندام‌های آن مانند معده، کبد، طحال و روده‌ها)
• تورم در پاها و دست‌ها که ناشی از افزایش فشار در ورید پورت (وریدی که خون را به کبد می‌برد)  می‌باشد این وضعیت “فشار خون پورت” نام دارد.
• کاهش اشتها که می‌تواند به دلیل التهاب، وجود آسیت، درد شکمی، تهوع یا اختلال در هورمون‌های گرسنگی ایجاد شود
• خونریزی داخلی ناشی از پارگی عروق خونی کوچک که در اثر فشار خون بالا در ورید پورت بزرگ شده‌اند . این خونریزی‌ها ممکن است در مری یا معده رخ دهند.
• گیجی و اختلال شناختی که می‌تواند ناشی از انسفالوپاتی کبدی باشد  در این وضعیت کبد توانایی دفع سموم خون را از دست می‌دهد و تجمع این سموم روی مغز اثر می‌گذارد.
• ادرار تیره و مدفوع کم‌رنگ
• نمایان شدن عروق خونی زیرپوستی به شکل تار عنکبوت (Spider angioma)
• خارش پوست

ممکن است شما برای سال‌ها با بیماری پیشرفته کبدی ( خصوصا سیروز کبدی)زندگی کنید بدون اینکه متوجه بیماری و علائم آن شوید.

علل ایجاد کبد چرب چیست؟

کبد چرب معمولا به دلیل دسته‌ ای از عوامل مختلف در طولانی‌مدت ایجاد می‌شود.

شایع‌ترین علل کبد چرب عبارتند از:

• چاقی یا اضافه‌وزن، به‌ویژه در ناحیه شکم
• ابتلا به دیابت نوع ۲ یا مقاومت به انسولین
• داشتن کلسترول خون بالا یا تری‌گلیسیرید بالا
• مصرف بیش‌ از حد الکل

علل دیگر کبد چرب که شایع نیستند نیز شامل موارد زیر است:

• کم‌کاری تیروئید
• مصرف برخی داروهای خاص
• ابتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
• در برخی موارد نادر، کبد چرب ممکن است در اثر عوارض دوران بارداری، در مراحل پایانی بارداری ایجاد شود.

انواع کبد چرب کدامند؟

بیماری کبد چرب شامل دو دسته می‌باشد:

1. کبد چرب  مرتبط با اختلالات متابولیک (کبد چرب غیر الکلی)
2. کبد چرب الکلی (کبد چرب ناشی از مصرف الکل)

کبد چرب مرتبط با اختلالات متابولیک چیست؟

شایع‌ترین نوع کبد چرب است و دلایل اصلی این نوع از کبد چرب عبارتند از:

• اضافه‌وزن یا چاقی
• کم‌تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی کافی

کبد چرب ناشی از مصرف الکل چیست؟

این نوع کبد چرب در اثر مصرف بیش‌از‌حد و طولانی‌مدت الکل به وجود می‌آید.

افرادی که در معرض خطر ابتلا به این نوع از کبد چرب هستند، معمولاً بیش از ۱۰ واحد استاندارد الکل در هفته مصرف می‌کنند و یا به طور افراطی در کوتاه مدت الکل زیادی می‌نوشند.(یعنی بیش از ۴ واحد الکل در یک روز)

متن انگلیسی این بخش به شرح زیر است:

Drinking a large amount of alcohol, even for just a few days, can lead to a build-up of fats in the liver

This is called alcoholic fatty liver disease, and is the first stage of ARLD

Fatty liver disease rarely causes any symptoms, but it’s an important warning sign that you’re drinking at a harmful level

Fatty liver disease is reversible. If you stop drinking alcohol for some time (months or years), your liver should return to normal

ترجمه متن این بخش به شرح زیر است:

نوشیدن مقادیر زیاد الکل، حتی برای چند روز در هفته، می‌تواند منجر به ساخت چربی در کبد شود.

این حالت، کبد چرب الکلی نامیده می‌شود، و پله اول کبد چرب غیر الکلی است.

کبد چرب غیر الکلی به شکل نادر باعث ایجاد علائم می‌شود، اما علامت هشداردهنده‌ی مهمی  است که شما در سطوح خطرناکی از نوشیدن هستید.

بیماری کبد چرب قابل برگشت است. اگر شما نوشیدن الکل را برای مدتی (چند ماه یا چند سال) متوقف کنید، کبد شما می‌بایست به حالت نرمال بازگردد.

عوارض بیماری کبد چرب چیست؟

در بسیاری از افراد کبد چرب در مراحل اولیه ممکن است مشکلی جدی ایجاد نکند. اما این بیماری به‌مرور زمان می‌تواند پیشرفت کرده و عوارض مهمی به‌همراه داشته باشد. کبد چرب ممکن است منجر به التهاب کبد شود که در نهایت به ایجاد بافت اسکار (فیبروز) منجر می‌گردد. اگر این روند ادامه پیدا کند، ممکن است کبد به بیماری‌های مزمن و جدی‌تری مانند سیروز کبدی  (نارسایی مزمن کبدی) یا حتی سرطان کبد مبتلا شود.

در برخی موارد پیشرفته از سیروز کبدی تنها راه درمان خواهد بود پیوند کبد خواهد بود ازین رو پیشگیری از این بیماری امری مهم می‌باشد. همچنین افرادی که دچار کبد چرب هستند در معرض  خطربیشتر حمله قلبی و سکته مغزی نیز قرار دارند.

سوالات متداول

تجارب افراد

حسام ۳۸ ساله: من به علت مصرف زیاد الکل دچار بیماری کبد چرب شدم ببماری ام پیشرفت کرد و به استیج دو رسید من با ترک الکل و تغییر رژیم غذایی و ورزش روزانه و منظم  توانستم جلوی پیشرفت بیماری را بگیرم و مقداری بهبود پیدا کنم در حال حاضر استیج یک کبد چرب هستم و با پیگیری بیشتر امیدوار به بهبود کامل هستم.

محمد ۴۵ ساله: به علت اضافه وزن بالا و دیابت دچار کبد چرب غیر الکلی شدم  در ابتدا علائمی نداشتم و به طور خاموش مبتلا بودم اما بعد از ازمایشات متوجه شدم. اکنون با تغییر سبک زندگی و فعالیت روزانه در حال کنترل بیماری هستم.

نتیجه گیری

کبد چرب در بسیاری از موارد بی‌علامت است و ممکن است مشکلی برای شما ایجاد نکند اما در صورت پیشرفت می‌تواند به خطرات جدی‌تری  مانند التهاب مزمن کبد ،سیروز کبدی و نارسایی کامل کبد منجر شود. اهمیت شناخت علت ابتلا به این بیماری و شناخت علائم آن  این است که شما می‌توانید با تغییر سبک زندگی خود ،مانند انتخاب رژیم غذایی سالم وافزایش فعالیت بدنی منظم  از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و همچنین بهبود نیز پیدا کنید.

منابع