باد معده زیاد نشانه چیست؟ + [شایع ترین دلایل و روش درمان آن]

باد معده، تجمع گاز در شکم شما میباشد. این تحمع گاز ممکن است منجر به ایجاد ناراحتیهای شکمی مثل درد شکم، انقباضات شکمی و … شود. در این هنگام شما باید به دنبال راهکاری برای بهبود علائمتان شوید. شما باید به دنبال علت ایجاد نفخ شکم شوید.
باد معده زیاد نشانه چیست؟ این میتواند سوال بسیاری از شما باشد. برخی عوامل مربوط به سبک تغذیهی شما و برخی دیگر، ممکن است نشانهی ابتلای شما به بیماری خاصی باشد. بنابراین تغییر در سبک تغذیه در قدم اول و در صورت عدم بهبودی و کنترل علائم، استفاده از داروی از بین بردن نفخ شکم توسط پزشک، روشهای پیش روی شما برای بهبود باد معده خواهد بود. در ادامه با من همراه باشید تا با یکدیگر این موارد را بررسی کنیم.
فهرست مطالب
باد معده چیست؟
باد معده انباشته شدن گاز در دستگاه گوارش است که میتواند منجر به ناراحتی های شکمی شود. با اینکه باد معده یک فرآیند طبیعی در بدن شماست ، اما تغذیه یا مشکلات گوارشی میتوانند آن را بیشتر کند.
باد معده زیاد میتواند باعث ناراحتی و اضطراب شود و معمولاً به دلیل خوردن غذاهای خاصی اتفاق میافتد، اما باد معدهی زیاد میتواند نشانهای از یک بیماری جدیتر باشد. اکثر افراد در برخی مواقع به باد معده دچار میشوند.
شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که برای نفخ شکم چه بخوریم؟ در بیشتر موارد، تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی میتواند به کنترل باد معدهی اضافی کمک کند.
علت باد معده چیست؟
باد معده میتواند ناشی از فرایندهای طبیعی بدن وغذاهای مصرفی باشد، یا ممکن است به دلیل مشکلی در دستگاه گوارش ایجاد شود.
دو علت اصلی نفخ شکم در دستگاه گوارش وجود دارد:
- زمانی که غذا میخوریم، مینوشیم یا بزاق میبلعیم، مقداری هوا نیز بلعیده میشود که در رودهها جمع میشود.
- زمانی که بدن غذا را هضم میکند، باکتریها در روده بزرگ گاز تولید میکنند. هنگامی که غذا در دستگاه گوارش تجزیه میشود، ممکن است سولفور نیز تولید شود که میتواند باعث بوی ناخوشایند شود.
با تجمع گاز، بدن ممکن است نیاز داشته باشد تا آن را از طریق دهان با آروغ زدن یا از طریق مقعد با دفع باد معده خارج کند. باد معده اغلب بدون آنکه فرد از آن آگاه باشد، اتفاق میافتد. بهطور میانگین، فرد روزانه ۸ تا ۱۴ بار باد معده دفع میکند.
منابع خارجی به آن دسته از عواملی گفته میشود که از خارج بدن وارد میشوند. ما هنگام خوردن، نوشیدن یا بلعیدن بزاق، هوا را نیز بلعیده و آن هوا در دستگاه گوارش جمع میشود. این مشکل بهویژه زمانی که بدن به دلیل حالت تهوع یا برگشت اسید، بزاق اضافی تولید میکند، تشدید میشود.
منابع داخلی درون دستگاه گوارش قرار دارند. گاز ممکن است به عنوان یک محصول جانبی از هضم ناقص برخی از غذاها ایجاد شود.
چرا بعضی غذاها باعث ایجاد باد معده زیاد می شوند؟
برخی غذاها حاوی قندها، نشاستهها و فیبرهایی هستند که بدن قادر به هضم کامل آنها نیست. زمانی که این مواد به روده بزرگ میرسند، باکتریها شروع به تجزیه آنها کرده و گاز تولید میکنند. غذاهایی که باعث باد معده میشوند، معمولاً حاوی پلیساکاریدهای خاصی هستند، بهویژه اولیگوساکاریدها، مانند اینولین. اینولین جزء فیبرهای غذایی است که در گروه فروکتانها است.
نمونههایی از غذاهایی که میتوانند باد معده را تشدید کنند، عبارتند از:
- سبزیجاتی مانند گل کلم، پیاز و بروکلی
- غلاتی مانند گندم یا جو
- حبوبات مانند لوبیا و عدس
- محصولات لبنی
- مخمر در محصولات پختهشده مانند نان
دلایلی که برخی غذاها باعث باد معده زیاد میشوند عبارتند از:
- کربوهیدراتهای پیچیده: کربوهیدراتهای پیچیده موجود در لوبیا برای انسانها هضمناپذیرند. هنگامی که این کربوهیدراتها به روده پایین میرسند، باکتریها بر روی آنها تغذیه کرده و گاز تولید میکنند.
- عدم تحمل لاکتوز: زمانی که افراد غذاهایی که حاوی لاکتوز هستند (مانند شیر) مصرف میکنند و آنزیمهای لازم برای هضم آن را ندارند، باکتریها از لاکتوز تغذیه کرده و در افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز، مقادیر زیادی گاز تولید میکنند.
- بیماری سلیاک: حساسیت به پروتئین گلوتن باعث میشود که افراد مبتلا به بیماری سلیاک با مصرف جو، گندم و چاودار، باد معده بیش از حدی داشته باشند.
- شیرینکنندههای مصنوعی: سوربیتول و منیتول معمولاً در شیرینیها، آدامسها و غذاهای شیرین بدون شکر یافت میشوند. برخی افراد پس از مصرف این مواد، اسهال، گاز یا هر دو را تجربه میکنند.
- مکملهای فیبری: افزودن مکملهای فیبری به رژیم غذایی میتواند باعث باد معده شود، بهویژه اگر این مکملها حاوی سبوس باشند.
- نوشیدنیهای گازدار: نوشابهها و آبجو ممکن است باعث تجمع گاز در رودهها شوند.
باد معده زیاد نشانه چیست؟
باد معده یک اتفاق عادی است که در همهی انسان ها به دلایل گفته شده اتفاق میافتد.اگر باد معده به دلیل های عمومی گفته شده مانند خوردن غذاهای نفاخ بلعیدن هوا هنگام غذا خوردن یا نوشیدن، یبوست یا عدم تعادل باکتری های مفید موجود در دستگاه گوارش نباشد نیاز به بررسی بیشتر توسط پزشک میباشد زیرا برخی از بیماریها میتوانند باعث ایجاد یا بدتر شدن باد معده شوند.
بیماری هایی که باد معده را افزایش میدهند کدامند؟
- بیماریهای زمینهای: برخی بیماریهای مزمن مانند بیماری کرون، کولیت اولسراتیو، دیورتیکولیت یا رشد باکتریهای بیش از حد در روده کوچک (SIBO) میتوانند باعث باد معده شوند. برخی انواع سرطانها نیز ممکن است باعث انسداد در رودهها شوند.
- گاستروانتریت و سایر عفونتهای رودهای: عفونتهای ویروسی، باکتریایی یا انگلی دستگاه گوارش، یا مسمومیت غذایی، میتوانند باعث تجمع گاز شوند. به عنوان مثال، عفونت با اشریشیا کلی (E. coli) و ژیاردیاز.
- یبوست: مدفوع میتواند مانع از دفع گاز اضافی شود و منجر به تجمع بیشتر و باد معده زیاد شود.
- آنتیبیوتیکها: این داروها میتوانند فلور طبیعی روده را به هم بزنند و باعث باد معده شوند.
- ملینها: استفاده مداوم و زیاد از ملینها میتواند خطر بروز باد معده را افزایش دهد.
علل دیگر شامل بارداری، فتق، پانکراتیت، سندروم پیش از قاعدگی، آندومتریوز و دیگر بیماریها میشود.
اگر علائم مسمومیت یا انسداد وجود داشته باشد یا خون در مدفوع مشاهده شود، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد. پزشک میتواند به شناسایی علت اصلی باد معده کمک کرده و روشهایی برای تسکین علائم پیشنهاد دهد. او از شما درباره تاریخچه پزشکی و عادات غذاییتان سوال خواهد کرد و معاینه فیزیکی انجام میدهد تا ببیند آیا در شکم تورم وجود دارد یا خیر. ممکن است برای بررسی گاز، شکم را ضربه زده و به صدای توخالی گوش دهد. پزشک ممکن است از بیمار سوالاتی درباره حرکات روده، تلاش برای دفع مدفوع، درد شکمی پس از غذا خوردن و مدت زمان باد معده بپرسد.
این اطلاعات میتواند کمک کند تا مشخص شود آیا بیمار نیاز به درمان دارد یا نه.
برای نفخ شکم چی بخوریم؟
برای جلوگیری از باد معده نباید غذاهایی که باعث این مشکل میشوند، مانند غذاهایی که حاوی مقادیر بالای کربوهیدرات، مصرف کنید.
غذاهای حاوی کربوهیدراتهای قابل هضم عبارتند از:
- انگور
- کاهو
- گوجه فرنگی
- برنج
- تخممرغ
همچنین میوهها، سبزیجات و محصولات لبنی کمچرب، مثل آووکادو، انواع توت، محصولات پروبیوتیک لبنی، زنجبیل و … در تنظیم عملکرد دستگاه گوارش، کاهش احتباس آب و بهبود هضم موثرند.
روشهای دیگری برای کاهش باد معده عبارتند از:
- خوردن وعدههای غذایی کوچکتر: بهتر است فرد چهار تا شش وعده غذایی کوچک در روز به جای سه وعده بزرگ بخورید. چای نعناع میتواندبه شما کمک کند.
- آهسته غذا خوردن: قبل از بلعیدن غذاها را بهطور کامل بجوید.
- عدم مصرف از آدامس و نوشیدنیهای گازدار: جویدن آدامس باعث بلعیدن هوای بیشتر میشود و این میتواند باد معده را افزایش دهد.
- سیگار نکشیدن: سیگار کشیدن باعث بلعیدن هوای بیشتر میشود و همچنین میتواند دستگاه گوارش را تحریک کند.
- انجام ورزش: فعالیت بدنی به عملکرد دستگاه گوارش کمک کرده و میتواند به کاهش گاز و نفخ کمک کند.
- پدهای زغالی: این پدها که داخل لباسها قرار میگیرند، گاز آزاد شده را جذب کرده و تاثیر گاز بدبو را کاهش میدهند.
- انتخاب محصولات لبنی کم لاکتوز: حذف غذاهایی که حاوی لاکتوز زیاد هستند، ممکن است علائم را بهبود بخشد.
- پروبیوتیکها: تحقیقات نشان میدهد که پروبیوتیکها میتوانند در برخی افراد باعث کاهش باد معده شوند.
درمان باد معده
تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی اغلب میتوانند باعث کاهش باد معده شوند. درمان هرگونه بیماری زمینهای که ممکن است باعث تولید گاز شود نیز میتواند کمککننده باشد.
با این حال، اگر این کارها کافی نباشند، استفاده از داروی از بین بردن نفخ شکم میتوانند در این زمینه کمک کنند.
عوارض جانبی باد معده چیست؟
درد و ناراحتی مداوم، شرمندگی اجتماعی و استرس از مهمترین عوارض جانبی باد معده هستند.
با این حال، ممکن است مشورت با پزشک مفید باشد اگر:
- گاز بیش از حد جمع میشود
- باد معده بهطور مکرر اتفاق میافتد
- علائم شروع به شدیدتر شدن میکنند
- همیشه بوی بدی دارند
- علائم اضافی نشاندهنده یک مشکل گوارشی زمینهای هستند
- دردهای تیز و ناگهانی یا گرفتگی در شکم بروز میکند و این دردها جابجا میشوند
- احساس نفخ در شکم وجود دارد
باد معده شدید و مداوم میتواند نشاندهنده یک بیماری زمینهای باشد، مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS).
سوالات متداول
باد معده زیاد نشانه چیست؟
دو علت اصلی برای باد معده وجود دارد:
1- بلعیدن هوا هنگام خوردن و نوشیدن، و این که این هوا از طریق آروغزدن خارج نشود، میتواند به روده بزرگ منتقل شده و گاز تولید کند.
2- زمانی که کربوهیدراتهای هضمنشده از معده و روده کوچک به روده میرسند باکتریها در روده بزرگ گاز تولید میکنند.
آیا باد معده همیشه نشانه یک مشکل گوارشی جدی است؟
خیر، باد معده معمولاً یک فرایند طبیعی است و برای بیشتر افراد اتفاق میافتد. در حقیقت، همه افراد هر روز گاز از دستگاه گوارش خود دفع میکنند. اگر باد معده به طور مکرر یا شدید باشد، یا با علائم دیگری مانند دردهای تیز شکمی، نفخ شدید، خون در مدفوع، یا تغییر در عادات روده همراه باشد، ممکن است نشانهای از یک مشکل گوارشی مثل سندروم روده تحریکپذیر (IBS)، عفونت، یا بیماریهای دیگر باشد. در این صورت برای بررسی بیشتر و تشخیص دقیقتر به پزشک مراجعه کنید.
چطور میتوان باد معده را در سنین پیری متوقف کرد؟
شواهد نشان میدهد که افراد با افزایش سن دچار باد معده بیشتری میشوند.
در حالی که نمیتوان باد معده را بهطور کامل متوقف کرد، برخی کارها وجود دارند که میتوانند آن را کاهش دهند. این موارد عبارتند از:
خوردن وعدههای غذایی کوچکتر و بیشتر
نوشیدن یا جویدن غذا به آرامی
ورزش منظم برای بهبود هضم غذا
نوشیدن چای نعناع
استفاده نکردن از دندانهای مصنوعی شل
اجتناب از خوردن غذاهایی که هضم آنها دشوار است
نتیجهگیری
باد معده یک فرآیند طبیعی است که در بیشتر افراد بهطور روزانه اتفاق میافتد و معمولاً بهدلیل عادات غذایی یا بلعیدن هوا در هنگام خوردن یا نوشیدن ایجاد میشود. با این حال در صورت زیاد شدن باد معده و بروز مشکلاتی مانند درد شکمی، نفخ معده ، یا تغییرات غیرمعمول در عادات روده، ممکن است نشانهای از یک مشکل گوارشی جدیتر باشد که نیاز به بررسی پزشک دارد. در اغلب موارد، تغییرات ساده در رژیم غذایی و سبک زندگی میتواند به کاهش و مدیریت باد معده کمک کند. با رعایت نکاتی مانند مصرف غذاهای قابل هضمتر و کمتر مصرف کردن غذاهای نفاخ ، خوردن وعدههای غذایی کوچکتر و بهطور منظم ورزش کردن، میتوان علائم را کاهش داد.
منابع
- Controlling intestinal gas. (n.d.).
https://iffgd.org/gi-disorders/symptoms-causes/intestinal-gas/ - Farting (flatulence). (2022).
https://www.nhs.uk/conditions/flatulence/ - Foods likely to cause gas. (n.d.).
https://iffgd.org/gi-disorders/symptoms-causes/intestinal-gas/foods-that-may-cause-gas/ - Gas in the digestive tract. (2021).
https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/gas-digestive-tract - Hasler WL. (2006). Gas and bloating.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5350578/ - Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG). (2023). Overview: Gallstones.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK424895/

قوانین ارسال دیدگاه در سایت.