چه کسانی باید قرص فشارخون بخورند؟

فشار خون با دو عدد تفسیر می‌شود. فشار سیستولیک (عدد بالاتر) نیرویی است که از سمت قلب شما خون را در اطراف بدن پمپاژ می‌کند. فشار دیاستولیک (عدد پایین) مقاومت در برابر جریان خون در رگ‌های خونی بین ضربان‌های قلب است، زمانی که خون به اطراف قلب شما پمپ می‌شود. هر دو بر حسب میلی متر جیوه (mmHg) اندازه‌گیری می‌شوند. فشار خون بالاتر از مقدار 90/140 میلی‌متر جیوه یا بیشتر باشد، به احتمال خیلی زیاد شما مبتلا به فشارخون هستید و باید دارو مصرف کنید. شما می‌توانید با مراجعه به پزشک، بهترین درمان را شروع کنید.

فشارخون نرمال چند است؟

فشار خون ایده‌آل معمولا بین 60/90 میلی‌متر جیوه (دیاستولیک) و 80/120 میلی‌متر جیوه (سیستولیک) در نظر گرفته می‌شود، در حالی که این عدد برای افراد بالای 80 سال کمتر از 90/150 میلی متر جیوه (یا 85/145 میلی‌متر جیوه) می­باشد. اگر فشار خون بین 81/121 تا 89/139 میلی‌متر جیوه باشد، می‌تواند به این معنی باشد که اگر اقدامات لازم برای کنترل فشار خون خود را انجام ندهید، در معرض خطر ابتلا به فشار خون هستید. فشار خون در افراد مختلف، تفاوت دارد. ممکن است فشارخون شما برای شخص دیگری بالا یا پایین به حساب آید.

به چه دلیل به فشارخون مبتلا می‌شویم؟

از هر 10 مورد یک مورد فشار خون بالا در نتیجه‌ی ابتلا به یک بیماری زمینه‌ای یا مصرف یک داروی خاص اتفاق می‌افتد. شرایطی که می‌توانند باعث ایجاد فشار خون بالا شوند عبارتند از:

• بیماری کلیوی
• دیابت
• عفونت‌های طولانی مدت کلیه
• آپنه خواب: شرایطی که دیواره‌های گلو در طول خواب شل و باریک می‌شوند و تنفس طبیعی را مختل می‌کند.
• گلومرولونفریت: آسیب به فیلترهای ریز داخل کلیه‌ها
• باریک شدن شریان‌های کلیه‌ها
• مشکلات هورمونی مانند تیروئید کم‌کار، تیروئید پرکار، سندرم کوشینگ، آکرومگالی، افزایش سطح هورمون آلدوسترون (هیپرآلدوسترونیسم) و فئوکروموسیتوم
• لوپوس: وضعیتی که در آن سیستم ایمنی به بخش‌هایی از بدن مانند پوست، مفاصل و اندام‌ها حمله می‌کند.
• اسکلرودرمی: وضعیتی که باعث ضخیم شدن پوست و گاهی اوقات مشکلاتی در اندام‌ها و عروق خونی می‌شود.

چه داروهایی باعث افزایش فشارخون می‌شوند؟

• داروهای ضد بارداری
• استروئیدها
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن
• برخی از داروهای سرفه و سرماخوردگی مثل کوریزان
• برخی از داروهای گیاهی: به ویژه داروهایی که حاوی شیرین بیان هستند.
• برخی از مواد مخدر تفریحی مانند کوکائین و آمفتامین ها
• برخی از داروهای ضد افسردگی انتخابی مهارکننده بازجذب سروتونین- نورآدرنالین (SSNRI) – مانند ونلافاکسین

در این موارد فشار خون شما ممکن است پس از قطع مصرف دارو یا دارو به حالت عادی بازگردد.

آیا سبک زندگی ما، در ایجاد فشارخون اثرگذار است؟

همیشه مشخص نیست که چه چیزی باعث فشار خون بالا می‌شود، اما مواردی وجود دارد که می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.

• داشتن اضافه وزن
• نمک زیاد بخورید و به اندازه کافی میوه و سبزیجات مصرف نکنید
• به اندازه کافی ورزش نکنید
• نوشیدن بیش از حد الکل یا قهوه (یا سایر نوشیدنی های حاوی کافئین)
• دود سیگار
• استرس زیاد
• سن بالای 65 سال
• سابقه ابتلا به فشارخون در یکی از اطرافیان نزدیک
• افراد با نژاد سیاه آفریقایی یا سیاه کارائیب
• زندگی در مناطق محروم

ایجاد تغییرات در سبک زندگی سالم گاهی اوقات می‌تواند به کاهش شانس ابتلا به فشار خون بالا کمک کند و در صورتی که فشار خون بالا باشد به کاهش آن کمک می‌کند.

اگر فشارخون کنترل نشود، چه اتفاقی می‌افتد؟

اگر فشار خون شما بیش از حد بالا باشد، فشار اضافی بر رگ‌های خونی، قلب و سایر اندام‌ها مانند مغز، کلیه‌ها و چشم‌ها وارد می‌کند. فشار خون بالا مداوم می‌تواند خطر ابتلا به تعدادی از بیماری‌های جدی و بالقوه تهدید کننده زندگی را افزایش دهد، مانند:

• بیماری قلبی
• حمله قلبی
• سکته های مغزی
• نارسایی قلبی
• بیماری شریانی محیطی
• آنوریسم های آئورت
• بیماری کلیوی
• زوال عقل عروقی

اگر فشار خون بالا دارید، کاهش آن حتی به مقدار کم می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری‌ها کمک کند. تنها راه تشخیص فشار خون بالا انجام آزمایش فشار خون است. به همه بزرگسالان بالای 40 سال توصیه می شود که حداقل هر 5 سال یکبار فشار خون خود را چک کنند.

چه زمان‌هایی فشارخون خود را اندازه بگیریم؟

فشار خون بالا معمولاً هیچ علامتی ندارد، بنابراین تنها راه برای فهمیدن اینکه آیا مشکل دارید بررسی فشار خون است. افراد بالغ سالم بالای 40 سال باید حداقل هر 5 سال یک بار فشار خون خود را چک کنند. اگر در معرض خطر افزایش فشار خون هستید باید فشار خون خود را بیشتر چک کنید (در حالت ایده آل سالی یک بار). برای بررسی فشار خون لازم نیست منتظر بمانید تا پزشک به شما پیشنهاد دهد. انجام آزمایش فشار خون در دسترس است. همچنین می‌توانید فشار خون خود را در خانه با استفاده از کیت تست خانگی اندازه‌گیری کنید.

فشارخون چگونه درمان می‌شود؟

پزشکان می‌توانند به شما کمک کنند فشار خون خود را متعادل نگه دارید. این امر با روش‌های زیر امکانپذیر است:

• تغییر سبک زندگی
• داروها

چه نکاتی را برای پیشگیری و کاهش فشارخون باید رعایت کنم؟

با رعایت نکات زیر، می‌توانید قدم بزرگی در پیشگیری و کنترل فشارخون خود بردارید:

• مصرف نمک خود را به کمتر از 6 گرم در روز کاهش دهید (تقریباً یک قاشق چای‌خوری).
• رژیم غذایی کم‌چرب، شامل مقدار زیادی فیبر باشد مثل برنج سبوس‌دار، نان و ماکارونی و مقدار زیادی میوه و سبزیجات داشته باشید.
• ورزش کنید و فعال باشید.
• مصرف الکل را کاهش دهید.
• وزنتان را کاهش دهید و فشار برای پمپاژ خون را کاهش دهید. بهتر است به شکل هفنگی حداقل 150 دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط مانند دوچرخه سواری یا پیاده‌روی سریع، انجام دهید.
• کافئین کمتری استفاده کنید. نوشیدن بیش از 4 فنجان قهوه (بالاتر از 400 میلیگرم) در روز ممکن است فشار خون شما را افزایش دهد.
• سیگار را ترک کنید. اگر سیگار می‌کشید و فشار خون بالا دارید شریان های شما خیلی سریع‌تر باریک می‌شوند و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی یا ریوی در آینده به طور چشمگیری افزایش می‌یابد.

چه کسانی باید داروهای فشار خون بخورند؟

اگر فشارخون شما بالاتر از 90/140 میلی‌متر جیوه باشد، پزشکتان ممکن است از یک یا چند نوع دارو را برای شما تجویز کند. بسیاری از افراد نیاز به مصرف ترکیبی از داروهای مختلف دارند.

ممکن است لازم باشد تا آخر عمر از داروهای فشار خون استفاده کنید. اما اگر فشار خون شما برای چندین سال تحت کنترل باقی بماند، پزشک شما ممکن است بتواند داروهای شما را کاهش دهد یا متوقف کند. اگر دوزهای مصرفی را فراموش کنید، دارو به خوبی عمل نخواهد کرد. در صورت بروز عوارض جانبی، مصرف دارو را قطع نکنید. با پزشک خود صحبت کنید، او ممکن است توصیه کند داروی شما را تغییر دهید.

دسته‌های دارویی تجویزشده برای کنترل فشارخون شامل چه داروهاییست؟

1- مکمل‌‌های حاوی پتاسیم و منیزیم

منیزیم با تنظیم فشار و قند خون، و همچنین کاهش التهاب، اثرات مثبت خود را بر روی بیماری‌های قلبی- عروقی اعمال می‌کند. پتاسیم فشار خون را تنظیم می‌کند. از طرف دیگر، افزایش سطح پتاسیم پلاسما، سفتی عروق را کاهش داده و باعث اتساع عروق می‌گردد. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهند افزایش مصرف پتاسیم در کنار کاهش مصرف سدیم تاثیر بیشتری در کاهش فشار خون دارد. بر طبق چندین مطالعه، مصرف بیشتر پتاسیم با کاهش مرگ و میر ارتباط دارد.

 کالمگ سیترات (ترکیب پتاسیم و منیزیم در فرم سیترات) به عنوان بهترین قرص و مکمل برای فشار خون بالا در بازار ایران شناخته شده است.

از مزایای مهم کالمگ سیترات می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• کاهش فشارخون با کاهش فشار سیستولیک و دیاستولیک
• گشادسازی عروق
• دفع مقادیر اضافی سدیم از ادرار
• کاهش ریسک سکته، کاهش رخداد آریتمی‌های قلبی

2- مهارکننده‌های ACE

مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) با شل کردن رگ‌های خونی، فشار خون را کاهش می‌دهند. نمونه‌های رایج عبارتند از کاپتوپریل، انالاپریل، لیزینوپریل و … . شایع‌ترین عارضه جانبی سرفه خشک مداوم است. سایر عوارض جانبی احتمالی شامل سردرد، سرگیجه و بثورات پوستی است.

3- مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین- II (ARBs)

ARBها به روشی مشابه مهارکننده های ACE عمل می‌کنند. اگر مهارکننده‌های ACE باعث ایجاد عوارض جانبی دردسرساز شوند، این دسته اغلب توصیه می‌شوند. نمونه‌های رایج عبارتند از: لوزارتان، والزارتان و … . عوارض جانبی احتمالی شامل سرگیجه، سردرد و ایجاد علائم شبه سرماخوردگی یا آنفولانزا است.

4- مسدود کننده‌های کانال کلسیم

مسدود کننده‌های کانال کلسیم با گشاد کردن رگ‌های خونی فشار خون را کاهش می‌دهند. نمونه‌های رایج آملودیپین، نیفدیپین و … هستند. داروهای دیگری مانند دیلتیازم و وراپامیل نیز موجود است. عوارض جانبی احتمالی شامل سردرد، تورم مچ پا و یبوست است. نوشیدن آب گریپ فروت در حین مصرف برخی از مسدود کننده‌های کانال کلسیم می‌تواند خطر عوارض جانبی را افزایش دهد.

5- دیورتیک‌ها (ادرارآورها)

گاهی اوقات به عنوان قرص‌های آب شناخته می‌شود، دیورتیک‌ها با دفع آب و نمک اضافی از بدن از طریق ادرار شما عمل می‌کنند. اگر مسدود کننده‌های کانال کلسیم باعث ایجاد عوارض جانبی دردسرساز شوند، یا اگر علائم نارسایی قلبی دارید، این دسته استفاده می‌شوند. نمونه‌های رایج اینداپامید، اسپیرونولاکتون، آمیلوراید و … هستند. عوارض جانبی احتمالی شامل سرگیجه هنگام ایستادن، افزایش تشنگی، نیاز به توالت رفتن مکرر و بثورات پوستی است. همچنین ممکن است پس از مصرف طولانی مدت پتاسیم کم و سدیم کم دریافت کنید. برای بررسی این موضوع باید آزمایش خون منظم انجام دهید.

6- مسدود کننده‌های بتا

مسدود کننده‌های بتا می‌توانند فشار خون را با آهسته‌تر و با نیروی کمتر ضربان قلب کاهش دهند. آنها قبلاً یک درمان محبوب برای فشار خون بالا بودند، اما اکنون تنها زمانی استفاده می‌شوند که سایر درمان‌ها جواب نداده باشند. این به این دلیل است که بتابلوک‌ها نسبت به سایر داروهای فشار خون کمتر مؤثر هستند. نمونه‌های رایج آتنولول و بیزوپرولول هستند. از عوارض جانبی احتمالی می‌توان به سرگیجه، سردرد، خستگی و سردی دست و پا اشاره کرد.

نویسنده: دکتر مهرنوش گرشاسبی

اصلاح‌شده توسط : دکتر صدف عبدیان

منابع

Overview: High blood pressure – InformedHealth.org – NCBI Bookshelf (nih.gov)

Dietary magnesium intake and the risk of cardiovascular disease, type 2 diabetes, and all-cause mortality: a dose-response meta-analysis of prospective cohort studies – PubMed (nih.gov)

Magnesium – Health Professional Fact Sheet (nih.gov)

Potassium – Health Professional Fact Sheet (nih.gov)