بهترین قرص و مکمل برای فشار خون بالا

امروزه داروهای مختلف زیادی میتوانند به درمان فشار خون بالا کمک کنند. این داروها ضد فشار خون نامیده میشوند و به دستههای مختلفی تقسیم میشوند که هر کدام متفاوت عمل میکنند. فشار خون بالا میتواند منجر به بسیاری از مشکلات سلامتی جدی مانند حمله قلبی، نارسایی قلبی، سکته مغزی و بیماری کلیوی شود. درمان زودهنگام فشار خون بالا در پیشگیری از این مشکلات و سایر مشکلات مهم است.
شاید بتوانم بگویم، بهترین مکمل برای کاهش فشار خون در شما، کاهش وزن است. بنابراین فراموش نکنید، اگر به چاقی مبتلا هستید، در قدم اول وزن خود را کاهش دهید و ورزش کنید. در کنار آن، مصرف مکمل منیزیم-پتاسیم سیترات (کالمگ سیترات) در طول مدت 3 الی 6 ماه، در کاهش قابل توجه فشار خون شما بسیار موثر خواهد بود.
با بسیاری از گزینههای دارویی موجود، یافتن بهترین دارو برای شما ممکن است کمی زمان و صبر نیاز داشته باشد. یک پزشک با شما همکاری خواهد کرد تا بهترین برنامه درمانی را برای شما بیابد که ممکن است شامل یک یا چند دارو باشد. درواقع براساس آن که فشارخون شما چقدر از حد نرمال بالاتر است، تجویزهای مختلفی برای شما خواهد شد. فشار خون نرمال، 12 روی 8 یا کمتر است. درصورتی که هر کدام از این اعداد (به ترتیب فشار سیستولی و دیاستولی)، بالاتر رود، ممکن است شما در معرض ابتلا به فشارخون باشید.
فشار خون بالا یک بیماری پیش رونده است که دارای عوارض جانبی زیادی میباشد که یکی از آنها در صورت درمان نشدن مشکلات قلبی – عروقی میباشد. داروهای مختلفی برای کاهش سریع فشار خون بالا وجود دارد که هر یک دارای مزایا و معایب خاص خود است. این داروها حتما باید توسط پزشک برای بیماران تجویز گردد.
توجه داشته باشید که تغییر سبک زندگی، عاملی است که حتی اگر انواع داروها را نیز مصرف کنید، ممکن است درصورت عدم رعایت نکات تغذیهای و سبک زندگی، فشار خون شما بالاتر از حد نرمال برود. محدودکردن مصرف نمک، کنترل استرس، داشتن وزن مناسب، فعالیت روزانه فیزیکی به میزان 30 دقیقه در روز و به شکل فعالیتهای هوازی برای 5 روز، عدم استفاده از الکل و توجه به الگوهای خواب منظم، بسیار نقش مهمی در کنترل فشار خون شما دارند.
در این مقاله ما 12 دسته از بهترین قرصهای درمان فشار خون بالا را معرفی کرده و معایت هر دسته را ذکر نمودیم.
بهترین قرصها و مکملها برای کاهش فشار خون
نوع داروی کاهنده فشار خون |
مکانیسم اثر |
|
1 |
کالمگ سیترات | مکمل حاوی پتاسیم و منیزیم ، گشاد سازی عروق، کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک، کاهش احتمال رخداد سکته قلبی |
2 |
دیورتیک |
دفع آب و سدیم در ادرار و کاهش حجم خون |
3 |
آلفا بلوکر |
مهار اتصال کاتکولآمینها به گیرنده آلفا ، در نتیجه جلوگیری از تنگ شدن عروق و جلوگیری از افزایش تعداد و قدرت انقباض قلب |
4 |
آگونیست گیرنده آلفا |
کاهش تولید آدرنالین و در نتیجه کاهش فشار خون |
5 |
بتا بلوکر |
کاهش تعداد و قدرت ضربان قلب و مهار اتصال کاتکولآمینها به گیرنده بتا ، در نتیجه کاهش فشار خون |
6 |
مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین |
مهار تولید آنژیوتانسین II و در نتیجه اتساع عروق خونی |
7 |
مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین |
جلوگیری از اتصال آنژیوتانسین II به گیرندههای موجود در عروق |
8 |
مسدود کننده کانال کلسیم |
جلوگیری از ورود کلسیم به سلولهای عضله قلب و عروق |
9 |
وازودیلاتور |
شل کردن عضلات دیواره عروق خونی |
10 |
آنتاگونیست گیرنده آلدوسترون |
مسدود کردن آلدوسترون و در نتیجه کاهش حجم مایعات بدن و کاهش فشار خون |
11 |
مهارکننده مستقیم رنین |
مسدود کردن رنین و گشاد کردن رگهای خونی |
12 | مهارکننده محیطی آدرنرژیک |
متوقف کردن انتقالدهندههای عصبی مغز در نتیجه کاهش قدرت انقباض قلب |
در ادامه به بررسی لیست داروهای فشار خون میپردازم. پس با من همراه باشید …
سطحبندی محدودههای توصیهشدهی فشارخون توسط انجمن قلب آمریکا
فشارخون دیاستولیک (mm Hg) | فشارخون سیستولیک (mm Hg) | BP classification | |
<80 | AND | <120 | Normal |
<80 | AND | 120-129 | Elevated |
80-89 | OR | 130-139 | Stage 1 |
≥90 | OR | ≥140 | Stage 2 |
چه کسانی باید قرص فشارخون بخورند؟
12 دسته از بهترین قرصهای درمان فشار خون بالا
نمودار زیر کلاسهای اصلی داروهای فشار خون، زمانهایی که احتمال تجویز آنها وجود دارد و عوارض جانبی آنها را خلاصه میکند.
1- مکملهای حاوی پتاسیم و منیزیم
مطالعاتی که در گذشته انجام شده نشان میدهد که منیزیم با تنظیم فشار و قند خون، و همچنین کاهش التهاب، اثرات مثبت خود را بر روی بیماریهای قلبی- عروقی اعمال میکند. در یک مطالعه که 15 سال طول کشید و بر روی 4637 داوطلب جوان انجام شد، نشان داده شد که مصرف بیشتر منیزیم باعث عملکرد بهتر قلب و عروق، و همچنین تنظیم بهتر سطح گلوکز خون میشود. همچنین یک مطالعه متاآنالیز بر روی 20 کارآزمایی بالینی نشان میدهد مصرف منیزیم عملکرد سیستولیک و دیاستولیک قلبی در افراد سالم را نیز ارتقا میدهد.
پتاسیم فشار خون را تنظیم میکند. از طرف دیگر، افزایش سطح پتاسیم پلاسما اثرات مفیدی بر سلولهای اندوتلیال دیوارهی عروق دارد و سفتی عروق را کاهش داده و باعث اتساع عروق میگردد. بررسیهای انجام شده نشان میدهند افزایش مصرف پتاسیم در کنار کاهش مصرف سدیم تاثیر بیشتری در کاهش فشار خون دارد. نتایج دو مطالعه، یکی بر روی 3303 نفر و دیگری بر روی بیش از 12 هزار نفر نشان داد نسبت سدیم به پتاسیم رابطهی مستقیمی با شیوع فشار خون و بیماریهای قلبی- عروقی و همچنین مرگ و میر ناشی از آنها دارد و بر اساس نتایج مطالعهی دوم مصرف بیشتر پتاسیم با کاهش مرگ و میر ارتباط دارد.
از مزایای مهم کالمگ سیترات میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- کاهش فشارخون با کاهش فشار سیستولیک و دیاستولیک (به ترتیب در حدود 5 میلیمتر جیوه و 3 میلیمتر جیوه)
- گشادسازی عروق
- دفع مقادیر اضافی سدیم از ادرار
- کاهش ریسک سکته، کاهش رخداد آریتمیهای قلبی
همچنین کالمگ سیترات به عنوان جدیدترین داروی فشار خون بالا و کم عارضه ترین داروی فشار خون در بازار ایران شناخته شده است.
2- دیورتیکها
این داروها، از جمله داروهای رایج در کنترل و کاهش فشارخون میباشند. آنها به کلیهها کمک میکنند تا از شر آب و سدیم اضافی یا نمک خلاص شوند. این باعث کاهش حجم خونی میشود که باید از رگهای خونی شما عبور کند و این باعث کاهش فشار خون میشود.
سه نوع اصلی دیورتیکها وجود دارد:
- تیازید
- نگهدارنده پتاسیم
- دیورتیکهای حلقه
از قرصهای دیورتیکی معروف میتوان به اینداپامید و بندروفلومتیازید اشاره کرد.
عوارض شایع آنها به بستگی به نوع دارو دارد، اما ممکن است منجر به کاهش یا افزایش پتاسیم یا عدم تعادل سایر الکترولیتها شود.
3- آلفا بلوکرها
دسته دارویی آلفا بلوکرها ممکن است به عنوان یک گزینه درمانی اضافی یا در ترکیب با سایر داروها استفاده شوند.
در شرایط خاص، بدن شما هورمونهای منبع مطمئنی به نام کاتکول آمین میسازد. این هورمونها میتوانند منبع مورد اعتماد را به بخش هایی از سلولها به نام گیرندههای آلفا متصل کنند. هنگامی که این اتفاق میافتد، رگهای خونی شما باریک میشود و قلب شما سریعتر و با قدرت بیشتری میتپد. این اقدامات باعث افزایش فشار خون شما میشود.
آلفا بلوکرها با مسدود کردن کاتکول آمینها از اتصال به گیرندههای آلفا کار میکنند. در نتیجه، خون میتواند آزادانهتر در رگهای خونی جریان داشته باشد و قلب شما به طور طبیعی میتپد. این به کاهش فشار خون شما کمک میکند.
از قرصهای آلفا بلوکرها میتوان به قرصهای دوکسازوسین (کاردورا، کاردورا ایکس ال)، پرازوسین (مینی پرس) و ترازوسین (هیترین).
عوارض شایع این آلفا بلوکرها عبارتند از سردرد، حالت تهوع، سرگیجه، لرزش و موارد دیگر.
4- آگونیستهای گیرنده آلفا
این دسته دارویی (مانند قرص متیل دوپا) در درجه اول برای سایر شرایط مانند اختلال نقص توجه بیش فعالی (ADHD) تجویز می شوند، اما ممکن است در شرایط منحصر به فرد استفاده شوند. به عنوان مثال، متیل دوپا ممکن است در دوران بارداری تجویز شود، زیرا نسبت به سایر داروها ایمنتر است.
این داروها عملکرد مخالف آلفا بلوکرها را انجام میدهند. مسدود کننده (آنتاگونیست) دارویی است که به گیرنده متصل میشود و از ایجاد هرگونه پاسخی در آن جلوگیری میکند.
از طرف دیگر، آگونیست دارویی است که منبع مطمئن را به همان گیرنده متصل می کند و آن را به روشی شبیه به ماده شیمیایی اولیه تحریک میکند. مواد شیمیایی اولیه، در این مورد، پروتئینهای آلفا-1 یا آلفا-2 هستند. این کار سیستم عصبی سمپاتیک را آرام میکند که منجر به تولید کمتر آدرنالین و کاهش فشار خون میشود.
داروهای آگونیست مرکزی مغز را از ارسال پیامهایی به سیستم عصبی که به آن میگویند کاتکول آمینها را آزاد کند، نگه میدارند. در نتیجه، قلب به سختی پمپ نمیکند و خون راحتتر جریان مییابد و فشار خون را کاهش میدهد.
از قرصهای معروف این دسته دارویی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- متیل دوپا (آلدومت)
- کلونیدین هیدروکلراید (کاتاپرس)
- گوانابنز استات (Wytensin)
- گوانفاسین هیدروکلراید (Tenex)
متیل دوپا (آلدومت) نیز مانند کلونیدین (کاتاپرس) و گوانفاسین (Tenex) یک آگونیست مرکزی در نظر گرفته میشود.
از عوارض جانبی این کلاس دارویی میتوان به خواب آلودگی یا سرگیجه اشاره کرد.
5- مسدود کنندههای بتا
هنگامی که سایر داروها مانند دیورتیکها کار نمیکنند، ممکن است از این کلاس دارویی استفاده شود. مسدودکنندههای بتا با مسدود کردن عملکرد هورمونهایی در بدن شما که قلب شما را تحریک میکنند، کار میکنند. این به قلب شما اجازه میدهد تا با سرعت و نیروی کمتری ضربان داشته باشد که منجر به کاهش فشار خون میشود.
بتا بلاکرها را میتوان به صورت زیر تقسیم کرد:
- انتخابی: اینها فقط گیرندههای بتا-1 موجود در عضله قلب را مسدود میکنند.
- غیرانتخابی: این گیرندههای بتا-1 و بتا-2 (که در ریهها و سایر ماهیچههای صاف یافت میشوند) را مسدود میکنند.
علاوه بر این، برخی از بتا بلوکرها اثر ترکیبی دارند. بلوکرهای ترکیبی آلفا و بتا اتصال هورمونهای کاتکولامین به گیرندههای آلفا و بتا را مسدود میکنند.
از معروفترین داروهای این دسته میتوان به قرصهای آتنولول و بیسوپرولول اشاره کرد.
6- مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)
این داروها، ازجمله اولین داروهای تجویزی در شروع فشارخون شما ممکن است قرار گیرند. مهارکنندههای ACE بدن را از تولید هورمونی به نام آنژیوتانسین II که باعث باریک شدن رگهای خونی میشود، باز میدارند. این داروها فشار خون را با کمک به انبساط عروق خونی منقبض برای عبور خون بیشتر کاهش میدهند. مهارکنندههای ACE منبع مطمئنی برای مصرف در دوران بارداری نیستند.
این دسته دارویی ممکن است برای درمان نارسایی قلبی یا پس از حمله قلبی استفاده شوند.
از عوارض جانبی این داروها میتوان به سرفه خشک، بثورات، از دست دادن چشایی، و به ندرت آسیب کلیه اشاره کرد.
برخی از قرصهای مهارکنندههای ACE عبارتند از:
- بنازپریل هیدروکلراید (لوتنسین)
- کاپتوپریل (کاپوتن)
- انالاپریل مالئات (Vasotec)
- فوزینوپریل سدیم (مونوپریل)
- لیزینوپریل (Prinivil، Zestril)
7- مسدود کنندههای گیرنده آنژیوتانسین II (ARBs)
این دسته از داروها ممکن است برای درمان نارسایی قلبی یا پس از حمله قلبی استفاده شوند. مسدودکنندههای گیرنده آنژیوتانسینی، مثل دستهی قبل در دسته اولین داروهای تجویزی در صورت تشخیص فشارخون میباشند. این دسته از داروها همچنین از رگهای خونی در برابر آنژیوتانسین II محافظت میکنند. به منظور سفت شدن رگهای خونی، آنژیوتانسین II باید با یک محل گیرنده متصل شود. ARB ها از این اتفاق جلوگیری میکنند. در نتیجه فشار خون کاهش مییابد. درصورتی که داروهای ACE را نتوانید تحمل کنید، ممکن است ARBsها بجای ACEها برایتان تجویز شود.
مانند مهارکننده های ACE، ARB ها برای مصرف در دوران بارداری ایمن نیستند. از عوارض جانبی این داروها میتوان به سرگیجه، سردرد، خستگی و غیره اشاره نمود.
ARB ها اثر آنژیوتانسین II را مستقیماً روی رگ های خونی مسدود میکنند. در محل گیرنده رگ های خونی می چسبد و از باریک شدن آنها جلوگیری می کند. این باعث کاهش فشار خون می شود.
از معروفترین قرصهای این دسته دارویی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاندسارتان (آتاکاند)
- eprosartan mesylate (Teveten)
- ایربسارتان (آواپرو)
- لوزارتان پتاسیم (کوزار)
- تلمیسارتان (میکاردیس)
- والزارتان (دیووان)
8- مسدود کنندههای کانال کلسیم
داروهای مسدود کننده کانال کلسیمی ممکن است به عنوان یک گزینه درمانی اضافی یا در ترکیب با سایر داروها استفاده میشوند.
برای حرکت، همه ماهیچهها به کلسیم نیاز دارند تا درون و بیرون سلولهای عضلانی جریان یابد. مسدود کنندههای کانال کلسیم به جلوگیری از ورود کلسیم به سلولهای ماهیچه صاف قلب و عروق خونی کمک میکنند. این کار باعث میشود قلب با نیروی کمتری ضربان داشته باشد و به رگهای خونی کمک میکند. در نتیجه فشار خون کاهش مییابد.
دو دسته از مسدود کنندههای کانال کلسیم وجود دارد:
غیر دی هیدروپیریدین (غیر DHP): این داروها تأثیر مستقیمی بر سیگنالهای الکتریکی به عضله قلب دارند.
دی هیدروپیریدین (DHP): این داروها بر سایر رگهای خونی (محیطی) بدن تأثیر میگذارند.
عوارض جانبی احتمالی این دسته از داروها بستگی به نوع دارو دارد. ممکن است مصرف این داورها منجر به تورم مچ پا، برافروختگی، یبوست، کندی ضربان قلب یا تپش قلب شود.
از معروفترین قرصهای این دسته دارویی میتوان به مانند آملودیپین، فلودیپین و نیفدیپین یا دیلتیازم، و همچنین وراپامیل اشاره نمود.
9- وازودیلاتورها
اغلب هنگامی که فشار خون سیستولیک بیشتر از 180 میلیمتر جیوه (میلیمتر جیوه) و/یا فشار خون دیاستولیک بیشتر از 120 میلیمتر جیوه یا برای درمان پرهاکلامپسی باشد، استفاده میشود.
وازودیلاتورها عضلات دیواره رگهای خونی را شل میکنند، مخصوصاً در شریانهای کوچک به نام آرتریول. این کار باعث گشاد شدن رگهای خونی میشود و اجازه میدهد خون راحتتر در آنها جریان یابد. در نتیجه فشار خون کاهش مییابد.
داروی هیدرالازین هیدروکلراید (آپرسولین) و ماینوکسیدیل (Loniten) نمونههایی از این موارد هستند.
از عوارض جانبی این دسته دارویی میتوان به سردرد، تورم چشم، درد مفاصل، تپش قلب افزایش وزن اشاره کرد.
10- آنتاگونیستهای گیرنده آلدوسترون
این دسته دارویی عمدتاً در موارد نارسایی قلبی یا نگرانی از بروز نارسایی قلبی استفاده میشوند.
آنتاگونیستهای گیرنده آلدوسترون با مسدود کردن ماده شیمیایی به نام آلدوسترون عمل میکنند. این عمل مقدار مایعی را که بدن شما حفظ میکند کاهش میدهد که به کاهش فشار خون شما کمک میکند.
آنتاگونیستهای گیرنده آلدوسترون عبارتند از eplerenone (Inspra) و اسپیرونولاکتون (Aldactone).
از عوارض جانبی این دسته دارویی میتوان به پتاسیم بالا و اختلال در عملکرد کلیه اشاره نمود.
11- مهارکنندههای مستقیم رنین
فقط یک دارو، آلیسکیرن، برای درمان فشار خون بالا تایید شده است، اما ممکن است اولین انتخاب نباشد.
نوع دیگری از داروهای فشار خون، مهارکننده مستقیم رنین (DRI) نام دارد. DRI ها یک ماده شیمیایی در بدن شما به نام رنین را مسدود میکنند. این عمل به گشاد شدن رگهای خونی شما کمک میکند که فشار خون شما را کاهش میدهد.
از قرصهای معروف این دسته دارویی میتوان به آلیسکیرن (Aliskiren) و تکتورنا (Tekturna) اشاره کرد.
از عوارض جانبی این دسته دارویی میتوان اسهال، سرفه، بثورات پوستی، سردرد، سرگیجه و عدم تعادل متابولیک مختلف اشاره نمود.
12- مهارکنندههای آدرنرژیک محیطی
این دسته دارویی فقط در مواردی استفاده میشوند که سایر داروها مؤثر نباشند.
مهارکنندههای آدرنرژیک محیطی انتقال دهندههای عصبی در مغز را از انتقال سیگنالی که باعث انقباض عضله قلب میشود، متوقف میکنند. این به کاهش فشار خون شما کمک میکند.
از این دسته دارویی میتوان به قرصهای گوانادرل (Hylorel)، گوانتیدین مونوسولفات (Ismelin) و رزرپین (Serpasil) اشاره کرد.
از عوارض شایع این دسته دارویی میتوان به اسهال، سوزش سر دل، سرگیجه، ضعف اشاره نمود.
طرحهای درمان دارویی فشار خون بالا
مواقعی وجود دارد که ممکن است نیاز به مصرف بیش از یک نوع داروی فشار خون داشته باشید. بیشتر اوقات، این زمانی اتفاق می افتد که:
- درمان اولیه شما، معمولاً با دیورتیک ها، مؤثر نیست.
- شما یک وضعیت پزشکی اضافی همراه با فشار خون بالا، مانند بیماری عروق کرونر (CAD) یا دیابت دارید، یا یک حمله قلبی داشتهاید.
به یاد داشته باشید، هر 1 کیلوگرم کاهش وزن، 1 میلی متر جیوه فشارخون شما را کاهش میدهد. همچنین سعی کنید 150 دقیقه در هفته (معادل 30 دقیقه برای 5 روز در هفته) ورزش کنید.
درواقع باید گفت بر اساس فشار خون شما و میزان بالاتربودن آن از حد نرمال، ممکن است یک الی چند دارو برای کنترل فشار خون شما تجویز شود. برخی داروها مثل داروهای دستهی ACEIs مثل کاپتوپریل و انالاپریل، ممکن است عوارض جانبی مثل سرفه را برای شما به وجود آورند. از طرفی برخی دیگر از داروها از دستهی ادرارآور مثل تیازیدیها، در طولانیمدت ممکن است منجر به کاهش پتاسیم خون شما شوند و به دنبال آن اختلالات مختلفی مثل گرفتگیهای عضلانی، آریتمی قلبی و ایجاد نوسان در فشار خون شما را سبب شود.
نتیجهگیری
در این مقاله به قرصهای کاهش فشار خون اشاره شد. هر کدام از این دستههای دارویی دارای فواید و مضرات خاص خود است. در نظر داشته باشید استفاده خودسرانه از این قرصها ممکن است پیامدهای خطرناکی داشته باشد، لذا حتما باید پزشک با در نظر گرفتن شرایط بیمار آن را نسخه کند. بهترین مکمل برای کنترل و کاهش فشارخون شما، کالمگ است. شما میتوانید با مشورت پزشک و داروساز خود، کالمگ را به شکل دو کپسول بعد از ناهار و شام به مدت حداقل 1 الی 3 ماه مصرف کنید تا در کنترل فشارخونتان و جلوگیری از سکته قلبی به شما کمک کند.
نکته: درکنار موارد گفتهشده، بهتر است از میوهها و سبزیجات بیشتری استفاده کنید، مصرف نمک، گوشت قرمز، الکل و موادغذایی با شکر افزوده را محدود نمایید. همچنین از مصرف غذاهای حاوی چربی اشباع و ترانس خودداری نمایید؛ زیرا علاوه بر بالابردن چربی خون شما، منجر به افزایش ریسک ابتلا به فشارخون و سکته در شما میشود.
منابع
Potassium – Health Professional Fact Sheet (nih.gov)
Magnesium – Health Professional Fact Sheet (nih.gov)
Relationship of Dietary Cholesterol to Blood Pressure: The INTERMAP Study – PMC (nih.gov)

مطالب زیر را حتما بخوانید:
قوانین ارسال دیدگاه در سایت.
- چنانچه دیدگاه شما جنبه ی تبلیغاتی داشته باشد تایید نخواهد شد.
- چنانچه از لینک سایر وبسایت ها و یا وبسایت خود در دیدگاه استفاده کرده باشید تایید نخواهد شد.
- چنانچه در دیدگاه خود از شماره تماس، ایمیل و آیدی تلگرام استفاده کرده باشید تایید نخواهد شد.
سلام عالی بود توضیحات کامل و مفید برای مردم و همکاران داروساز نیز کاربردی است
عرض سلام و خدا قوت؛ با توجه به افزایش فشار خون بالا در افراد حتی با سنین کم سپاس از شما که اطلاعات عالی و کاربردی را، منتشر کردین و باعث آگاهی مردم شدین:)
ممنون از اطلاعات خوب و کامل
خدا اجرت بده
ارائه اطلاعات مفید و موثر و بخصوص در زمینه پزشکی دا ای ارزش، اجر و پاداشی است که نمیتوان برای آن کمیت و آمار و ارقام تعيين کرد. بهترین عبادت و زکات از نظر . خداوند. انسانیت و بشر است. خداوند متعال هر دقیقه به علمتان بیفزاید. و در تمام عرصه ها و لحظات زندگی پر با تان موفق و بهروز گرداند. انشالله
توضیحات مفیدی بود استفاده کردیم ممنونم
سلام و درود خدمت تیم خوبتون مطالبتون عالیه و خیلی مفید بوده برام، در همین مورد یه مطلب دیگه به چشمم خورد در سایت ایران مدیکال اینفو، با عنوان بهترین قرص برای فشار خون عصبی چیست؟.