مهم‌ترین علائم یائسگی چیست و چگونه درمان می‌شود؟
یائسگی یکی از وقایع طبیعی زندگی زنان است که با افزایش سن رخ می‌دهد. طی این فرآیند تخمدان میزان کمتری از استروژن و پروژسترون که هورمون جنسی زنانه هستند را می‌سازند و در نتیجه به‌تدریج قائدگی متوقف می‌شود. اگر قائدگی به مدت 12 ماه در زنی اتفاق نیفتد، وی در دوران یائسگی قرار دارد. از نظر تئوری این اتفاق ممکن است در هر سنی بین 40 سالگی تا 50 سالگی زنان رخ دهد. با این‌حال در برخی افراد ممکن است یائسگی زودتر یا دیرتر از این بازه‌ی زمانی رخ دهد. میانگین سن یائسگی زنان در جهان 51 سال گزارش شده است. سن یائسگی مسئله‌ای است که عوامل مختلف به‌ویژه ژنتیک نقش مهمی در آن دارد.
گرگرفتگی، خشکی واژن، تغییرات خلق و خو، خستگی و سایر موارد از علائم یائسگی هستند. هورمون درمانی، استفاده از استروژن واژینال، داروهای ضد افسردگی با دور پایین، گاباپنتین و درمان‌های طبیعی به‌خصوص استفاده از عصاره‌ی میوه‌ی گیاه پنج انگشت و جینسنگ از جمله روش‌های تسکین و کاهش علائم یائسگی هستند.
در جدول زیر علائم و درمان‌های یائسگی ذکر شده است.
| علائم | گرگرفتگی، خشکی واژن، خستگی، ریزش مو،تغییرات خلق و خو، تعریق شبانه، کاهش میل جنسی، افزایش وزن، مشکلات خواب و عفونت و مشکل در ادرار |
| درمان‌ها | هورمون درمانی یائسگی MHT، هورمون درمانی موضعی، استروژن واژینال، داروهای ضد افسردگی با دوز پایین، گاباپنتین و درمان‌های طبیعی |
در ادامه به بررسی هرکدام از موارد فوق می‌پردازیم، با ما همراه باشید …
یائسگی چه علائمی دارد؟
شدت و مدت زمان بروز علائم یائسگی می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و حتی ممکن است سال‌ها قبل از یائسگی شروع شود. مرحله‌ی اولیه‌ی یائسگی که در آن علائم سروع می‌شود را مرحله‌ی پیش‌یائسگی می‌نامند. علائم رایج یائسگی عبارتند از:
- گر گرفتگی
- خشکی واژن
- خستگی
- ریزش مو
- تغییرات خلق و خو
- تعریق شبانه
- کاهش میل جنسی
- افزایش وزن
- مشکلات خواب
- عفونت و مشکل در ادرار
گاهی اوقات، علائم یائسگی می‌تواند بر کیفیت زندگی و روحیه‌ی زنان اثر منفی بگذارد. اما روش‌های مختلف درمانی نیز وجود دارد که می‌توانند به کاهش علائم و مدیریت آن‌ها کمک کنند. در ادامه‌ی این مقاله از سری مقالات مجله‌ی علمی سمانیک به معرفی روش‌های درمانی موجود برای کاهش علائم یائسگی می‌پردازیم.
چه درمان‌هایی برای یائسگی وجود دارد؟
همان‌طور که گفته شد درمان‌های مختلفی برای تسکین علائم یائسگی وجود دارد؛ از داروهای تجویزی تا درمان‌های طبیعی. بهترین و مناسب‌ترین درمان برای هر فرد با فرد دیگر متفاوت است و بستگی به علائم فرد و مزایا و معایب روش درمانی دارد و باید توسط پزشک توصیه شود.
1- هورمون درمانی یائسگی MHT
این نوع درمان زمانی‌که علائم یائسگی شدید و طولانی است مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این نوع درمان، داروها حاوی هورمون‌های استروژن و پروژسترون هستند و ممکن است با هم یا جداگانه مورد استفاده قرار بگیرند؛ این مسئله به وضعیت هورمونی بدن شخص بستگی دارد. این روش به رفع علائمی مانند گرگرفتگی، تعریق شبانه، خشکی واژن و رفع دردناک بودن رابطه‌ی جنسی کمک می‌کند. این روش همچنین می‌تواند به عنوان یک پیشگیری برای برخی علائم بلند مدت مانند تحلیل استخوان ناشی از پوکی استخوان مفید باشد. موارد زیر از جمله عوارض جانبی این روش به‌شمار می‌روند:
- افزایش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها (سینه، تخمدان، آندومتر)
- افزایش خطر لخته شدن خون و سکته مغزی
- سنگ کیسه صفرا
- مشکلات کبدی
- فشار خون بالا
- سردرد
- حالت تهوع یا استفراغ
البته این موارد تنها عوارض جانبی که امکان بروز دارند به حساب نمی‌آیند و ممکن است موارد دیگری نیز مشاهده شود. این درمان در شکل‌های مختلفی مانند قرص، کرم، پچ، تزریقی و ژل قابل در دسترس است.
2- هورمون درمانی موضعی
این روش می‌تواند به رفع خشکی واژن کمک کند و محصولات این دسته به شکل کرم موضعی یا اسپری در دسترس هستند. اشکال موضعی فقط در ناحیه‌ی استفاده شده عمل می‌کنند، بنابراین داروی کمتری جذب بدن می‌شود که به کاهش خطرات ناشی از عوارض جانبی کمک می‌کند.
3- استروژن واژینال
در دوران یائسگی، سطح استروژن بدن زنان کاهش می‌یابد و این مسئله می‌تواند منجر به خشکی واژن و رابطه جنسی دردناک شود. استروژن موضعی به صورت کرم، حلقه یا قرص در دسترس است. کرم استروژن دو یا سه بار در هفته برای افزایش ضخامت و انعطاف‌پذیری پوشش واژن استفاده می‌شود. حلقه‌ی استروژن در واژن قرار می‌گیرد و استفاده از آن می‌تواند به مدت 3 ماه ادامه داشته باشد. قرص‌های استروژن واژینال نیز دو بار در هفته در واژن قرار داده می‌شوند.
4- داروهای ضد افسردگی با دوز پایین
دوزهای پایین برخی از انواع داروهای ضد افسردگی ممکن است به تسکین برخی از علائم یائسگی مانند گرگرفتگی، تعریق شبانه و تغییرات خلقی کمک کند. اگر این دسته از علائم را تجربه می‌کنید، پزشک ممکن است از داروهای ضد افسردگی اما با دوز کم، برای بهبود علائم شما استفاده کند. این داروها معمولا با تنظیم مقدار سروتونین در مغز به بهبود فرد کمک می‌کنند. از عوارض جانبی مصرف این داروها می‌توان به مواردی نظیر سرگیجه، خشک شدن دهان، سردرد، مشکلات خواب و مشکلات جنسی اشاره کرد.
5- گاباپنتین
گاباپنتین یک داروی ضد تشنج است که ممکن است توسط پزشک برای درمان گرگرفتگی ناشی از یائسگی تجویز شود. نحوه عملکرد گاباپنتین برای درمان گرگرفتگی مشخص نیست. استفاده از گاباپنتین به دلیل داشتن برخی عوارض جانبی جدی، برای همه مناسب نیست. تهوع و استفراغ، لرزش، تب و عفونت ویروسی از جمله عوارض جانبی این دارو هستند.
6- پوکی استخوان و یائسگی
سطح پایین استروژن در دوران یائسگی می‌تواند به تحلیل استخوان منجر شود. پزشک ممکن آزمایش بررسی تراکم استخوان و همچنین مصرف مکمل‌های کلسیم و ویتامین D را تجویز کند. غربالگری پوکی استخوان در زنان یائسه‌ی با 65 سال یا بالاتر از اهمیت بالایی برخوردار است.
درمان‌های طبیعی و خانگی برای یائسگی
1- میوه‌ی گیاه پنج انگشت
میوه‌ی گیاه پنج انگشت از زمان‌های دور برای کمک به تسکین علائم مواردی مانند سندرم پیش از قائدگی (PMS)، علائم یائسگی، مشکلات بارداری و سایر شرایطی که دستگاه تولید مثل زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد استفاده می‌شود. نتایج تحقیقات مشخص کرده است میوه‌ی گیاه پنج انگشت به‌دلیل توانایی آن در متعادل کردن هورمون‌های زنانه، می‌تواند به تسکین علائم یائسگی کمک کند. نتایج کارآزمایی‌های بالینی به‌خصوص کارآزمایی‌هایی که در ایران انجام شده بر نقش مثبت این گیاه در کاهش علائم مربوط به یائسگی از جمله بهبود خواب و وضعیت روحی و کاهش اضطراب تاکید دارند.
2- جینسنگ
جینسنگ نیز یکی دیگر از گیاهانی است که به‌دلیل وجود خواص متعدد از جمله ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی اثرات مثبتی بر بهبود و تسکین علائم یائسگی دارد. نتایج یک مطالعه‌ی مروری نشان داد استفاده از جینسنگ باعث تقویت میل جنسی، بهبود خلق و خو و افزایش رضایت و احساس خوب در زنان یائسه می‌شود. همچنین نتایج مطالعه‌ای دیگر مشخص کرد جینسنگ باعث کاهش گرگرفتگی و همچنین افزایش کیفیت زندگی زنان یائسه شده است.
سخن پایانی
یکی از وقایع طبیعی زندگی هر زنی، یائسگی می‌باشد. در این فرآیند به‌دلیل تغییرات هورمونی، دیگر فرآیند رهاسازی تخمک‌ها و قائدگی اتفاق نخواهد افتاد و زن قدرت باروری خود را از دست می‌دهد. این واقعه علائمی دارد که می‌تواند برای زنان آزاردهنده باشد. پیشنهاد می‌شود در این دوران حتما با یک متخصص زنان مشورت کنید تا در صورت نیاز روش‌های درمانی مناسبی را جهت تسکین علائم دریافت نمایید.
منابع
Treatments for Menopause Symptoms
10 Herbs and Supplements for Menopause
Using ginseng for menopausal women’shealth care: A systematic review of randomized placebo-controlled trials
Comparison of Vitex agnus-castus Extracts with Placebo in Reducing Menopausal Symptoms: A Randomized Double-Blind Study
مطالب زیر را حتما بخوانید:
مکمل منیزیم و پیشگیری از سندروم پیش از قاعدگی ، قاعدگی دردناک و علایم پس از یائسگی
توسط دکتر فاطمه موسوی
قوانین ارسال دیدگاه در سایت.