سوء هاضمه چیست؟ علت، علائم و تشخیص
تمام افراد حتما در طول زندگی خودشان با مشکل سوء هاضمه مواجه خواهند شد. بسیاری از افراد هم به دفعات مکرر این مشکل را تجربه و همواره با عوارض و ناراحتی حاصل از آن دست و پنجه نرم خواهند کرد. در سری جدید مقالات در مورد سوء هاضمه و درمان‌های خانگی و دارویی آن صحبت خواهیم کرد.
سوء هاضمه چیست؟
سوء هاضمه نامی است که به مجموعه‌ای از علائم گوارشی، از جمله احساس پری یا ناراحتی در قسمت بالای شکم، سوزش سر دل و حالت تهوع اطلاق می‌شود. دیس‌پیسی اصطلاح پزشکی است که برای مشکل سوء هاضمه به‌کار می‌رود. مردم، اغلب پس از خوردن وعده‌های غذایی پرحجم‌تر دچار سوء هاضمه می‌شوند. با این‌حال چندین عامل دیگر وجود دارند که می‌توانند باعث شوند فرد دچار علائم سوء هاضمه شود.
احساس پری یا ناراحتی در قسمت بالای شکم، سوزش سر دل و حالت تهوع از جمله علائم سوء هاضمه هستند. سبک زندگی، مصرف داروهای خاص و داشتن شرایط خاص و بیماری‌های زمینه‌ای از جمله علل ابتلای به سوء هاضمه هستند.
علل سوء هاضمه
دلایل احتمالی زیادی برای ابتلای به سوء هاضمه وجود دارد. این موارد می‌تواند از عادات غذایی و سبک زندگی گرفته تا عوارض جانبی داروها و وجود بیماری‌های زمینه‌ای جدی را شامل شوند.
1- سبک زندگی
زمانی‌که بدن شما نتواند غذا را به‌طور عادی هضم کند، دچار سوء هاضمه خواهید شد. این مسئله می‌تواند ناشی از زیاد خوردن و یا سریع خوردن وعده‌ها و مواد غذایی باشد. غذاهای تند و چرب نیز خطر بروز سوء هاضمه را افزایش می‌دهند. همچنین اگر بلافاصله بعد از غذا خوردن دراز بکشید، این عادت نیز می‌تواند هضم غذا را سخت‌تر کند. به‌طور کلی این عادت ناپسند باعث می‌شود تا ناراحتی‌های شکمی افزایش یابد. سایر علل رایج ضعیف شدن هضم غذا عبارتند از:
- استرس
- سیگار کشیدن
- مصرف مواد الکلی
2- داروها
سوء هاضمه می‌تواند یک عارضه‌ی جانبی ناشی از مصرف داروهای خاص باشد. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن از جمله داروهایی هستند که مصرف آن‌ها می‌تواند باعث بروز سوء هاضمه شود.
آنتی‌بیوتیک‌ها که برای درمان یا پیشگیری از بروز عفونت‌های باکتریایی مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توانند سیستم گوارشی را تحریک کرده و به‌عنوان یک عارضه جانبی باعث سوء هاضمه شوند.
3- شرایط خاص پزشکی
وجود چندین بیماری و شرایط پزشکی از جمله موارد زیر می‌توانند باعث بروز سوء هاضمه شوند:
- بیماری ریفلاکس معده (GERD)
- سرطان معده
- ناهنجاری های پانکراس یا مجرای صفراوی
- زخم معده
- عدم تحمل لاکتوز، گلوتن و سایر موارد
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
- فلج معده
گاهی اوقات ممکن است دچار نوعی از سوء هاضمه شوید که هیچ دلیل مشخصی ندارد. اصطلاح پزشکی که برای این نوع سوء هاضمه به‌کار می‌رود، سوء هاضمه‌ی عملکردی است.
علائم سوء هاضمه
سوء هاضمه می‌تواند باعث علائم زیر شود:
- درد یا نفخ شکم
- سوزش سردل
- حالت تهوع
- استفراغ
سایر علائم رایج عبارتند از:
- احساس سیری خیلی سریع در طول غذا خوردن
- احساس سوزش در معده یا مری
- تجربه‌ی وجود گاز زیاد یا آروغ زدن
همچنین سوء هاضمه ممکن است علائم شدیدی مانند موارد زیر را داشته باشد:
- استفراغ خونی یا شبیه تفاله قهوه
- کاهش وزن بی‌دلیل
- مدفوع سیاه
- مشکل در بلع
اگر علائم شدید را تجربه کردید حتما به یک پزشک یا متخصص مراجعه کنید.
عوارض سوء هاضمه
سوء هاضمه معمولاً منجر به عوارض شدید نمی‌شود. با این‌حال وجود علائم شدید و یا علائمی که به‌طور مداوم وجود داشته باشند، ممکن است خوردن مقدار غذای لازم برای فرد را دشوارتر کنند و این مسئله می‌تواند بر تعادل کلی رژیم غذایی و مواد مغذی در بدن تاثیر بگذارد.
ممکن است در کنار سوء هاضمه، علائم دیگری را تجربه کنید که خود ممکن است باعث تشدید عوارض سوء هاضمه شود. به عنوان مثال، ریفلاکس معده می‌تواند باعث بروز عوارضی نظیر تنگی مری، تنگی پیلور و مری بارت شود.
تشخیص سوء هاضمه
پزشک احتمالاً معاینه را با پرسیدن سؤالاتی در مورد سابقه پزشکی و عادات غذایی شما شروع خواهد کرد. همچنین معاینات فیزیکی لازم را انجام خواهد داد. همچنین پزشک ممکن است برای بررسی وجود هر گونه ناهنجاری در دستگاه گوارش، از شما بخواهد تا عکس‌برداری با اشعه ایکس از شکم را انجام دهید.
از موارد دیگری که احتمالا مورد بررسی قرار خواهند گرفت، نمونه‌ی خون، تنفس و مدفوع برای بررسی وجود نوعی باکتری به نام هلیکو باکتر پیلوری است که باعث زخم معده می‌شود. همچنین ممکن است پزشک برای بررسی و معاینه‌ی دستگاه گوارش فوقانی آندوسکوپی را تجویز کند. در طی آندوسکوپی، پزشک یک لوله کوچک با دوربین و ابزار نمونه‌برداری را از طریق مری وارد معده فرد می‌کند. از این طریق می‌توان دستگاه گوارش فوقانی را از جهت وجود بیماری‌ها بررسی کرد و حتی در صورت لزوم، نمونه‌برداری کرد. با استفاده از آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی می‌توان زخم‌ها، بیماری‌های التهابی و رفلاکس ازوفاژیت را تشخیص داد.
سخن پایانی
هضم ضعیف یک مشکل رایج است، با این‌حال سوء هاضمه‌ای که مزمن شده است، شدید است و به درمان‌های بدون نسخه پاسخ نمی‌دهد را هرگز نباید نادیده گرفت. در صورت عدم درمان، علائم سوء هاضمه ممکن است کیفیت زندگی افراد را مختل کند. در برخی موارد سوء هاضمه به‌دلیل یکسری شرایط زمینه‌ای بروز می‌کند که لازم است حتما به پزشک مراجعه کنید و این علت زمینه‌ای مشخص و درمان شود. سوء هاضمه می‌تواند بر احساسات افراد نیز اثر بگذارد و حتی بروز حالت افسردگی نیز بشود. بنابراین ضرورت دارد ضمن بالا بردن سطح آگاهی خود در مورد این عارضه و دلایل آن، حتما در جهت درمان آن اقدامات لازم را انجام دهید.
منبع
قوانین ارسال دیدگاه در سایت.