تاثیر مودافینیل بر مغز
مودافینیل چیست؟
مودافینیل (Modafinil) یک داروی تقویتکننده بیداری است که برای درمان خوابآلودگی بیش از حد ناشی از نارکولپسی (خوابآلودگی مزمن)، آپنه انسدادی خواب (تنگی نفس در خواب) یا اختلال خواب شیفت کاری استفاده میشود.
این دارو با تغییر مقدار برخی از مواد طبیعی در ناحیهای از مغز که خواب و بیداری را کنترل میکند، عمل میکند. گاهی اوقات از آن به عنوان یک تقویتکننده شناختی استفاده میشود.
مکانیسم دقیق مودافینیل نامشخص است، اگرچه بر بسیاری از سیستمهای انتقالدهنده عصبی در مغز تأثیر میگذارد. برخی از مطالعات نشان میدهد که ممکن است عملکرد در کارهای پیچیده را در افراد سالم افزایش دهد.
موافینیل یک داروی تقویت کننده بیداری است که دارای فواید و مضرات خاص خود است. برای استفاده از این دارو باید با پزشک خود مشورت نمایید.
با این حال، هیچ مطالعه طولانی مدت نشان نداده اشت که آیا مودافینیل از زوال شناختی یا زوال عقل جلوگیری میکند یا خیر. مودافینیل به طور کلی برای اکثر افراد با عوارض جانبی جزئی مانند سردرد، حالت تهوع، سرگیجه، بیخوابی و اضطراب بیخطر در نظر گرفته میشود.
مودافینیل ممکن است عملکرد شناختی را در انجام وظایف پیچیده در افراد سالم بهبود بخشد، اگرچه هیچ مطالعهای آن را برای سلامت طولانیمدت مغز بررسی نکرده است. جستجوی در پایگاه دادهها مطالعات زیر را مشخص نمود:
- یک مرور سیستماتیک از 24 مطالعه در افراد سالم
- یک کارآزمایی متقاطع تصادفی در شطرنجبازان
- یک کارآزمایی تصادفی کنترل شده برای بیتفاوتی در بیماری آلزایمر
مدافینیل برای چه چیزی خوب است؟
هیچ مطالعهای بررسی نکرده است که آیا مودافینیل میتواند از زوال شناختی یا زوال عقل جلوگیری کند. یک مرور سیستماتیک 24 مطالعه را در افراد سالم مورد بررسی قرار داد تا مشخص کند آیا مودافینیل عملکرد شناختی را در کارهای ساده و پیچیده بهبود میبخشد؟
اکثر مطالعات نشان میدهد که مودافینیل عملکردهای شناختی ساده مانند توجه، حافظهی کاری کلامی و انعطافپذیری شناختی را بهبود نمیبخشد، احتمالاً به این دلیل که شرکتکنندگان قبلاً نمرات پایه بالایی در این عملکردهای شناختی ساده داشتند.
اثرات مودافینیل بر یادگیری و حافظه ترکیبی است، برخی از مطالعات فواید آن را نشان میدهند و برخی دیگر هیچ تغییری را گزارش نمیکنند. اکثر مطالعات نشان میدهد که مودافینیل بر خلاقیت تأثیر نمیگذارد، اگرچه برخی دیگر گزارش میکنند که مودافینیل ممکن است خلاقیت را مختل کند. مودافینیل ممکن است برخی از جنبههای عملکرد اجرایی مانند برنامهریزی، تصمیمگیری و هوش سیال را بهبود بخشد.
برخلاف نتایج ترکیبی با کارهای ساده، مودافینیل بر اساس پنج مطالعه بالینی که در یک بررسی سیستماتیک گنجانده شده بود، عملکرد را در کارهای پیچیده بهبود میبخشد. گزارش شده است که در یک تکلیف یادگیری که بر توجه و عملکرد اجرایی متکی است، وظیفهای که بر حافظه کوتاهمدت و انعطافپذیری شناختی متکی است و کار با استفاده از حوزههای حافظه و توجه متعدد، مفید است.
در یک مطالعه متفاوت شطرنجبازان با مصرف مودافینیل در هر حرکت در مقایسه با دارونما زمان بیشتری را صرف کردند و بنابراین عملکرد را بهبود بخشیدند، اما به دلیل صرف زمان زیاد، تعدادی از بازیها را از دست دادند.
آیا مودافینیل برای آلزایمر خوب است؟
هیچ مطالعهای بررسی نکرده است که آیا مودافینیل باعث بهبود شناخت در بیماران مبتلا به آلزایمر میشود یا خیر. یک مطالعه گزارش داد که مودافینیل بیتفاوتی را در بیماران آلزایمر کاهش نمیدهد.
عوارض جانبی مصرف مودافینیل چیست؟
مودافینیل به طور کلی برای اکثر افراد بیخطر یا با عوارض جانبی جزئی مانند سردرد، حالت تهوع، بیخوابی، اضطراب و سرگیجه در نظر گرفته میشود، با این حال ممکن است با شرایط پوستی نادر تهدیدکننده زندگی یا شرایط نادر روانپزشکی همراه باشد.
مودافینیل به دلیل خطر کمتر اعتیاد به سایر داروهای تقویتکننده بیداری ترجیح داده میشود. مودافینیل بر آنزیمی تأثیر میگذارد که ممکن است غلظت خون برخی داروها مانند مواد افیونی و برخی داروهای ضد ویروسی را تغییر دهد.
قبل از مصرف مودافینیل از نظر سایر تداخلات دارویی با پزشک خود مشورت کنید. مهم است که قبل از مصرف هر گونه مکمل یا داروی جدید، مسائل ایمنی را با پزشک خود در میان بگذارید.
در مصرف مودافینیل به چه چیزهایی باید توجه کنیم؟
- باید بدانید که مودافینیل ممکن است اثربخشی داروهای ضد بارداری هورمونی (قرص های ضد بارداری، چسب ها، حلقه ها، ایمپلنت ها، تزریق ها و دستگاه های داخل رحمی) را کاهش دهد. در حین مصرف مودافینیل و به مدت 1 ماه پس از قطع مصرف، از شکل دیگری از پیشگیری از بارداری استفاده کنید. با پزشک خود در مورد انواع کنترل بارداری که در طول و بعد از درمان با مودافینیل برای شما مفید است، صحبت کنید.
- اگر جراحی می کنید، از جمله جراحی دندان، به پزشک یا دندانپزشک بگویید که مودافینیل مصرف می کنید.
- باید بدانید که مودافینیل ممکن است بر قضاوت یا تفکر شما تأثیر بگذارد و خواب آلودگی ناشی از اختلال شما را کاملاً از بین نبرد. تا زمانی که متوجه نشدید این دارو بر شما تأثیر می گذارد، رانندگی نکنید یا ماشین آلات کار نکنید. اگر به دلیل اختلال خواب از رانندگی و سایر فعالیتهای خطرناک اجتناب کردهاید، حتی اگر احساس هوشیاری بیشتری میکنید، این فعالیتها را بدون مشورت با پزشک خود دوباره شروع نکنید.
- توجه داشته باشید که هنگام مصرف مودافینیل باید از نوشیدن الکل خودداری کنید.
اگر یک دوز مصرف مودافینیل را فرموش کردم؟
شما باید دوز فراموش شده را نادیده بگیرید. تا دفعه بعدی که قرار است مودافینیل مصرف کنید صبر کنید و سپس دوز معمولی خود را مصرف کنید. اگر مودافینیل را خیلی دیر در روز بیداری مصرف کنید، ممکن است خوابیدن برایتان سخت تر شود. برای جبران نوبت فراموش شده دوز مصرف را دوبرابر نکنید.
نتیجهگیری
مودافینیل یک داروی تقویتکننده بیداری است که برای بیماری آلزایمر نیز تجویز میشود. اثرات مودافینیل بر یادگیری و حافظه ترکیبی است. همچنین نتایج 5 تحقیق بالینی نشان داده است که مودافینیل عملکرد را در کارهای پیچیده بهبود میبخشد. در انتها باید گفت که مودافینیل به طور کلی برای اکثر افراد بیخطر یا با عوارض جانبی جزئی همراه است.
نویسنده: دکتر مهرنوش گرشاسبی (دکترای تخصصی گیاهان داروئی)
ویرایش شده توسط: دکتر علیرضا ولیزاده (دکترای تخصصی نانوتکنولوژی پزشکی)
منابع:
مطالب زیر را حتما بخوانید:
تاثیر ساشه منیزیم خوراکی بر پیشگیری از سردرد ناشی از بی حسی نخاعی پس از سزارین
توسط دکتر فاطمه موسوی
قوانین ارسال دیدگاه در سایت.