برای درمان هپاتیت چی خوبه؟

قطعا شما هم بارها نام هپاتیت به گوشتان خورده است. هپاتیت در اثر آلودگی به انواعی از ویروس‌ها انتقال می‌یابد و منجر به ایجاد آسیب به سلول‌های کبدی می‌شود. از آن‌ جایی که کبد، یکی از مهمترین ارگان‌های بدن شماست، محافظت از آن بسیار مهم است.

شاید برای شما سوال شود برای درمان هپاتیت چی خوبه؟ یا بپرسید چگونه از ابتلا به هپاتیت پیشگیری کنیم؟ باید به شما بگویم که واکسن، بهترین راهکار برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت می‌باشد. اما متاسفانه برای هیچکدام از انواع آن درمانی وجود ندارد.

در ادامه با من همراه باشید تا بیشتر در رابطه با هپاتیت، انواع آن، پیشگیری و درمان با شما صحبت کنم.

هپاتیت چیست؟

هپاتیت یک بیماری ویروسی است که باعث التهاب و آسیب سلول‌های کبدی می‌شود. این بیماری انواع مختلفی دارد و می‌تواند به دلایل متفاوتی ایجاد شود.

کبد یکی از حیاتی‌ترین اندام‌های بدن است که وظیفه تصفیه سموم از خون، ذخیره ویتامین‌ها، تولید هورمون‌ها و انجام بسیاری از فرآیندهای ضروری دیگر را بر عهده دارد. زمانی که هپاتیت ویروسی ایجاد می‌شود، این عملکردها دچار اختلال شده و می‌تواند منجر به مشکلات جدی برای سلامتی شود.در ادامه به بررسی انواع هپاتیت علائم و درمان آن و عوامل موثر بر هپاتیت می‌پردازیم.

علائم هپاتیت چیست؟

• زردی (یرقان)
• تب
• اسهال
• ادرار تیره‌رنگ
• احساس خستگی و بی‌حالی
• درد شکمی
• حالت تهوع
• کاهش اشتها
• راش‌های پوستی
• درد مفاصل
• آرتریت (التهاب مفاصل)

برخی افراد ممکن است علائمی نداشته باشند یا علانم در آن‌ها دیرتر ظاهر شوند.

برای درمان هپاتیت چی خوبه؟

متاسفانه تا به امروز درمان موثری برای هیچکدام از انواع هپاتیت در دسترس نبوده است. بهترین راهکار پیشگیری (استفاده از واکسن) است. علاوه بر آن، رعایت برخی نکات تغذیه‌ای و سبک زندگی به روند بهبود بیماران کمک خواهد کرد، از جمله:

1. مصرف سبزیجات و میوه‌ها: سبزیجات و میوه‌ها حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری برای بدن هستند. مصرف این غذاهای غنی از فیبر می‌تواند به شما کمک کند تا از خوردن غذاهای ناسالم مانند گوشت‌های چرب و شیرینی‌ها دوری کنید، چرا که این مواد به‌راحتی شما را سیر نگه می‌دارند. سبزیجات برگ سبز به‌ویژه ممکن است به کاهش چربی کبد کمک کنند.
2. استفاده از غلات کامل: نان، پاستا، برنج و جو جزو غلات هستند. توصیه می‌شود نیمی از غلات مصرفی شما از نوع کامل باشد. غلات کامل به شما پروتئین می‌دهند که برای حفظ توده عضلانی ضروری است.
3. مصرف مناسب پروتئین‌ها: مصرف مقدار مناسب پروتئین برای پیشگیری از سوءتغذیه و تحلیل عضلانی در هپاتیت مزمن ضروری است. با این حال، مصرف بیش از حد پروتئین می‌تواند باعث مشکلاتی مانند انسفالوپاتی شود. توصیه می‌شود روزانه 1 تا 1.5 گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن مصرف کنید.
4. مصرف قهوه: مصرف قهوه، به‌ویژه دو فنجان بزرگ، می‌تواند خطر آسیب شدید کبدی را کاهش دهد. تحقیقات نشان داده‌اند که قهوه در کاهش اسکار کبدی مؤثر است.
5. استفاده از چربی‌های سالم: توصیه می‌شود که کمتر از 10 درصد کالری روزانه خود را از چربی‌های اشباع‌شده و چربی‌های ترانس مصرف کنید. بهتر است این چربی‌ها را با چربی‌های گیاهی سالم مانند روغن زیتون، آووکادو یا آفتابگردان جایگزین کنید.
6. عدم مصرف نمک زیاد: مصرف زیاد نمک، به‌ویژه از طریق غذاهای فرآوری‌شده، می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. افرادی که هپاتیت مزمن دارند، باید مصرف نمک را محدود کنند. در صورتی که به سیروز کبدی مبتلا شده‌اید، مصرف نمک باید حتی بیشتر محدود شود.
7. عدم مصرف شکر زیاد: توصیه می‌شود که کمتر از 10 درصد کالری روزانه خود را از شکرهای افزوده مصرف کنید. این شکرها معمولاً در نوشیدنی‌های شیرین و خوراکی‌های فرآوری‌شده یافت می‌شوند. همچنین، هپاتیت می‌تواند خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد، پس کاهش مصرف شکر می‌تواند این خطر را کاهش دهد.
8. توجه به میزان مصرف آهن: مصرف زیاد آهن می‌تواند به کبد آسیب برساند. افرادی که هپاتیت مزمن دارند، باید مصرف غذاهایی مانند گوشت قرمز و جگر را محدود کنند تا از بروز اضافه‌بار آهن جلوگیری کنند. همچنین ویتامین C می‌تواند جذب آهن را افزایش دهد، بنابراین اگر مصرف آهن خود را محدود کرده‌اید، باید از مصرف زیاد غذاهای غنی از ویتامین C خودداری کنید.
9. عدم مصرف الکل: مصرف الکل می‌تواند فشار زیادی به کبد وارد کند. توصیه می‌شود افراد مبتلا به هپاتیت مزمن از مصرف الکل خودداری کنند.
10. زمان‌بندی وعده‌های غذایی: اگرچه زمان‌بندی خاصی برای وعده‌های غذایی افراد مبتلا به هپاتیت مزمن توصیه نمی‌شود، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند وعده‌های غذایی کوچک و مکرر مصرف کنند تا انرژی خود را حفظ کنند. مصرف وعده‌های کوچک به بدن شما کمک می‌کند تا ذخایر گلیکوژن خود را به‌طور مداوم پر کند.
11. نکات آشپزی: استفاده از روش‌های پخت کم‌چرب مانند بخارپز کردن یا استفاده از سس‌های گیاهی به جای چربی‌های اشباع‌شده می‌تواند برای شما مفید باشد. همچنین می‌توانید از ادویه‌ها و گیاهان تازه برای افزودن طعم به غذاها بدون نیاز به نمک استفاده کنید.
12. آماده‌سازی غذا: برای روزهایی که انرژی کمی دارید، می‌توانید وعده‌های غذایی را از قبل آماده کنید. غذاهایی مانند خلال سبزیجات و حمص یا میوه‌ها با کره بادام‌زمینی می‌توانند گزینه‌های سریع و مغذی باشند.
13. کالری مناسب: برای حفظ انرژی، باید مقدار مناسب کالری مصرف کنید. می‌توانید با متخصص تغذیه مشورت کنید.
14. تغذیه عمومی: افرادی که به هپاتیت مزمن مبتلا هستند، ممکن است از ویتامین‌ها و مواد معدنی کافی دریافت نکنند. برخی ممکن است به مکمل‌های تجویز شده نیاز داشته باشند.
15. سموم: قرار گرفتن در معرض سموم مانند داروهای غیرضروری، آفت‌کش‌ها، مواد شیمیایی خانگی و دخانیات باید کاهش یابد.
16. ورزش: اگر سطح انرژی شما اجازه دهد، ورزش منظم می‌تواند برای شما مفید باشد و به حفظ سلامت کمک کند.

برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت چه کنیم؟

پیشگیری از هپاتیت A و E

هپاتیت A و E بیشتر از طریق غذا و آب که با مدفوع فرد مبتلا تماس پیدا کرده است، منتقل می‌شوند.

برای پیشگیری از این عفونت‌ها، راه‌های زیر پیشنهاد می‌شود:

• شست‌وشوی دقیق دست‌ها پس از استفاده از دستشویی و قبل از خوردن غذا
• اطمینان از پخته شدن کامل غذا و ذخیره‌سازی مناسب آن
• استفاده شخصی از آب بطری هنگام سفر
• اجتناب از خوردن  میوه‌ها و سبزیجاتی که ممکن است با آب غیر بهداشتی شسته شده باشند

شما می‌تواننید از پزشک خود در مورد واکسن هپاتیت A سوال کنند، به‌ویژه اگر قصد سفر به مناطقی دارند که ویروس در آنجا شایع است.

پیشگیری از هپاتیت B، C و D

برای کاهش خطر انتقال این ویروس‌ها، باید این نکات را رعایت کنید:

• به طور شفاف با هر شریک جنسی خود در مورد هر ویروسی که ممکن است داشته باشند صحبت کنند
• در هنگام رابطه جنسی از روش‌های جلوگیری مانند کاندوم استفاده کنند
• فقط از سرنگ‌های تمیز و استفاده نشده استفاده کنند
• از به اشتراک گذاشتن مسواک، تیغ و وسایل مانیکور خودداری کنند
• اطمینان حاصل کنند که تجهیزات تتو یا طب سوزنی استریل هستند

هپاتیت B واکسن دارد اما برای هپاتیت C هیچ واکسنی وجود ندارد.

جمع بندی

 برای پیشگیری از هپاتیت، اقدامات مختلفی از جمله واکسیناسیون، رعایت بهداشت شخصی و پرهیز از مصرف مواد آلوده به ویروس توصیه می‌شود. خصوصا برای هپاتیت نوع A و B، واکسن‌هایی وجود دارند که می‌توانند فرد را در برابر این ویروس‌ها محافظت کنند. برای درمان هپاتیت ناشی از مصرف الکل یا داروها، قطع مصرف عامل اصلی و استفاده از داروهای کبدی می‌تواند موثر باشد. تشخیص زودهنگام و مراقبت‌های پزشکی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری به نارسایی کبدی اهمیت ویژه ای دارد.  در کنار درمان‌های پزشکی، مراقبت‌های تغذیه‌ای مناسب نیز نقش مهمی در مدیریت بیماری دارند. مصرف سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل و پروتئین‌های سالم، همچنین عدم مصرف الکل و نمک، می‌تواند به بهبود وضعیت کبد و سلامت کلی کمک کند.

منابع

1. U.S. Department of Health and Human Services and U.S. Department of Agriculture. 2015 – 2020 Dietary Guidelines for Americans.
2. Silva LD, Bering T, Rocha GA. The impact of nutrition on quality of life of patients with hepatitis C. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2017;20(5):420-425. doi:10.1097/MCO.0000000000000396
3. Mcclain CJ. Nutrition in Patients With Cirrhosis. Gastroenterol Hepatol (N Y). 2016;12(8):507-510.
4. Dowla S, Pendergrass M, Bolding M, et al. Effectiveness of a carbohydrate restricted diet to treat non-alcoholic fatty liver disease in adolescents with obesity: Trial design and methodology. Contemp Clin Trials. 2018;68:95-101. doi:10.1016/j.cct.2018.03.014
5. Hepatitis C Trust. Diet.
6. Wadhawan M, Anand AC. Coffee and Liver Disease. J Clin Exp Hepatol. 2016;6(1):40-6. doi:10.1016/j.jceh.2016.02.003
7. Okolicsanyi L, Csomos G, Crepaldi G. Assessment and Management of Hepatobiliary Disease. Springer Science & Business Media; 2012. doi:
8. Hong YS, Chang Y, Ryu S, et al. Hepatitis B and C virus infection and diabetes mellitus: A cohort study. Sci Rep. 2017;7(1):4606. doi:10.1038/s41598-017-04206-6