آیا آلرژی خطرناک است؟

آنافیلاکسی چیست؟

آلرژی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن است که در همه گروه‌های سنی دیده می‌شود. آلرژی پاسخ غیر طبیعی و بیش از اندازه سیستم ایمنی بدن به برخی مواد خارجی است که معمولاً برای بدن مضر نیستند. این مواد خارجی آلرژن نامیده می‌شوند. هنگامی که بدن در معرض آلرژن‌ها قرار می گیرد، سیستم ایمنی با تولید موادی به نام آنتی بادی‌ها به آلرژن‌ها واکنش نشان می‌دهد و در واقع آلرژن‌ها را مضر تلقی می‌کند. واکنش‌های آلرژیک می‌توانند خفیف یا شدید باشند.

آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک شدید و به طور بالقوه تهدید کننده زندگی است که می‌تواند در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض برخی آلرژن‌ها مانند غذاها، داروها و نیش حشرات و همچنین سایر موادی که پاسخ ایمنی بدن را تحریک می‌کنند، رخ دهد. به طور معمول، سیستم ایمنی بدن ما آنتی بادی‌هایی تولید می‌کند که در برابر مواد مضر خارجی مانند باکتری‌ها یا ویروس‌ها از بدن دفاع می‌کنند. اما در برخی افراد، سیستم ایمنی به مواد خاصی که معمولا خطرناک نیستند، بیش از حد واکنش نشان می‌دهد. این پاسخ ایمنی منجر به واکنش شدید آلرژیک می‌شود که چندین اندام را به طور همزمان تحت تأثیر قرار می‌دهد. می‌تواند باعث شوک آنافیلاکسی شده و منجر به مرگ شود.

آلرژن‌های رایج برای ایجاد آنافیلاکسی

آلرژن‌های رایجی که می‌توانند موجب شوک آنافیلاکسی شوند معمولاً عبارتند از:

• آلرژی‌های غذایی به عنوان مثال بادام زمینی و غذاهای دریایی
• آلرژی دارویی به عنوان مثال آنتی‌بیوتیک‌ها، آسپرین و داروهای مسکن
• آلرژی به نیش حشرات به عنوان مثال نیش زنبور
• آلرژی به لاتکس به عنوان مثال دستکش لاتکس

علائم و نشانه‌های هشدار‌دهنده آنافیلاکسی

علائم و نشانه‌هایی که می‌توانند به طور بالقوه نشان دهنده آنافیلاکسی باشند عبارتند از:

• واکنش‌های پوستی، از جمله کهیر، خارش و برافروختگی یا رنگ پریدگی پوست
• سرگیجه، احساس سبکی سر یا غش
• تهوع و استفراغ
• درد شکم یا اسهال
• افت فشار خون
• تورم زبان، دهان و گلو
• انقباض مجاری تنفسی و مشکل در تنفس
• خس خس سینه هنگام نفس کشیدن
• مشکل در بلع همراه با احساس انسداد در گلو
• احساس سنگینی در قفسه سینه و تپش قلب
• ضربان قلب ضعیف و سریع
• سرفه، عطسه و آبریزش بینی

مثال‌هایی از آنافیلاکسی

در زیر برخی از مواد آلرژی زای رایج را که می‌توانند موجب ایجاد شوک آنافیلاکسی شوند به اختصار بررسی می‌کنیم:

1. بادام زمینی: بادام زمینی می‌تواند برای برخی افراد خطرناک باشد. این ماده یکی از شایع‌ترین علل مرگ ناشی از آلرژی غذایی است و می‌تواند باعث آنافیلاکسی شود؛ واکنشی که در صورت عدم درمان فوری ممکن است کشنده باشد. علائم معمولا در عرض چند دقیقه پس از خوردن بادام زمینی شروع می‌شود. اما همچنین می‌تواند در عرض چند ثانیه شروع شود یا حتی چند ساعت طول بکشد. در صورت مشاهده اولین نشانه‌های تورم، کهیر، مشکل تنفسی، نبض سریع یا سرگیجه با ۱۱۵ تماس بگیرید.
2. غذاهای دریایی: مصرف ماهی، صدف، میگو و خرچنگ برای برخی افراد محرک و آلرژی زا هستند. آلرژی به صدف و ماهی می‌تواند آنقدر جدی باشد که فقط بخار ناشی از پخت و پز آنها گاهی اوقات می‌تواند باعث واکنش آلرژیک شود. با بدتر شدن واکنش، پوست و گلو متورم می‌شوند، راه‌های هوایی مسدود می‌شوند و افراد ممکن است دچار مشکلات مرگبار قلبی عروقی شوند.
3. آجیل‌ها و حبوبات: دانه‌های ریز کنجد هم می‌تواند در برخی افراد باعث واکنش آنافیلاکسی شود. حبوباتی مانند عدس، نخود، سویا و لوبیاها نیز می‌توانند باعث این واکنش شوند. آجیل‌هایی مانند بادام هندی و گردو نیز برای برخی از افراد مشکل ایجاد می‌کنند.
4. لبنیات، گندم و تخم مرغ: علاوه بر بادام زمینی، کودکان ممکن است به گندم، شیر و تخم مرغ نیز حساسیت نشان دهند. از آنجا که این مواد غذایی به عنوان ماده اولیه در بسیاری از غذاهای دیگر استفاده می شود لازم است برچسب مواد غذایی را با دقت بخوانید. طبق قانون، هشت ماده غذایی آلرژی‌زا – شیر، تخم مرغ، ماهی، صدف، آجیل درختی، بادام زمینی، سویا و گندم – و مواد تشکیل‌شده از آنها مانند لسیتین (سویا) و آب پنیر (شیر) باید روی همه مواد غذایی فهرست شوند.
5. نیش زنبور: زهر زنبورهای عسل و برخی دیگر از انواع زنبورها می‌تواند باعث آنافیلاکسی شود. اگر به یک نیش واکنش نشان داده‌اید یا به آلرژی مشکوک هستید، در مورد واکسن‌های آلرژی به متخصص آلرژی مراجعه کنید. واکسن‌های آلرژی ممکن است در جلوگیری از آنافیلاکسی ناشی از نیش حشرات موثر باشد. برای اینکه زنبور‌ها به سمت شما جذب نشوند از استفاده از عطر یا ادکلن و رنگ های روشن خودداری کنید.
6. مورچه و کنه: نیش زدن حشراتی مانند مورچه‌ها و کنه‌ها می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک شدید شود. مورچه‌های آتشین می‌توانند زهر خود را بارها و بارها تزریق کنند. مراقب لانه‌های مورچه‌ها باشید و به آنها نزدیک نشوید تا از نیش دردناک این حشرات جلوگیری کنید. پوشیدن کفش‌های جلو بسته، شلوار بلند و لباس آستین‌های بلند در بیرون نیز ممکن است به شما در جلوگیری از نیش حشرات کمک کند.
7. داروها: پنی‌سیلین و سایر آنتی بیوتیک‌ها از علل شایع آنافیلاکسی مرتبط با دارو هستند. حتی داروهایی مانند آسپرین، ایبوپروفن و سایر مسکن‌ها هم ممکن است در برخی افراد باعث ایجاد آنافیلاکسی شود. داروهای شیمی درمانی، مواد رنگی مورد استفاده در تصویربرداری و شل کننده‌های عضلانی مورد استفاده در بیهوشی نیز می‌توانند مشکلاتی برای برخی افراد ایجاد کنند. برای جلوگیری از آنافیلاکسی مرتبط با دارو، پزشک ممکن است واکسن‌های آلرژی را پیشنهاد کند یا داروهای دیگری را تجویز کند.
8. لاتکس: آنافیلاکسی مرتبط با لاتکس نادر است. افرادی که جراحی‌های زیادی داشته‌اند و کادر درمان بیشتر در معرض خطر این نوع آنافیلاکسی هستند. محرک‌ها می‌توانند شامل دستکش، لوله‌های IV، سرنگ و سایر وسایا ساخته شده با لاتکس باشند. حتی اقلام غیرپزشکی مانند بادکنک، کش و کاندوم نیز می‌توانند باعث واکنش شوند.
9. ورزش: حتی ورزش هم می‌تواند باعث شوک آنافیلاکسی شود. در موارد نادر، فعالیت بدنی مانند راه رفتن، رقصیدن، یا شنا می‌تواند باعث آنافیلاکسی شود. ورزش در هوای خیلی گرم، خیلی سرد یا مرطوب می‌تواند شانس آنافیلاکسی را افزایش دهد.

منابع:

Slideshow: Life-Threatening Allergy Triggers