داروی بوسپیرون چیست؟ | کاربرد، عوارض مصرف و تداخلات دارویی

بوسپیرون چیست؟ 

زندگی در دنیای پراسترس امروز، بسیاری از ما را با چالش‌های روحی و اضطراب‌های روزمره مواجه کرده است. در این میان داروهایی مانند بوسپیرون با نام تجاری Buspirox یا BuSpar به عنوان یک گزینه درمانی غیراعتیادآور برای مدیریت اضطراب شناخته می‌شوند. اما این دارو دقیقاً چگونه عمل می‌کند؟ آیا عوارض خاصی دارد؟ و آیا بر سلامت زنان و چرخه قاعدگی تأثیر می‌گذارد؟ در این مقاله به این پرسش‌ها پاسخ خواهیم داد. اگر شما یا عزیزانتان به دنبال اطلاعات موثق درباره این دارو هستید، این مطلب دقیقاً همان چیزی است که نیاز دارید.

کاربرد بوسپیرون چیست؟  

بوسپیرون دارویی است که در دسته ضداضطراب‌های غیربنزودیازپینی قرار می‌گیرد. مکانیسم اثر بوسپیرون برای اضطراب به این صورت است که با متعادل کردن سطح دوپامین و سروتونین در مغز عمل می‌کند که هورمون‌های تنظیم‌کننده خلق‌وخو هستند. بوسپیرون 5 یکی از دوزهای رایج این دارو است که معمولاْ با تجویز پزشک و به تدریج افزایش دوز مصرف می شود. برخلاف داروهای مشهوری مثل آلپرازولام، این دارو:

• وابستگی ایجاد نمی‌کند.
• باعث خواب‌آلودگی شدید نمی‌شود.
• اثرات آن به تدریج و معمولاً پس از 2-4 هفته ظاهر می‌شود.

قبل از مصرف بوسپیرون چه چیزهایی را باید به یزشک خود بگوییم؟  

اگر هر یک از این شرایط را دارید، قبل از مصرف پزشک خود را در جریان بگذارید:

• بیماری کلیوی یا کبدی
• واکنش غیرمعمول یا حساسیت به بوسپیرون، داروهای دیگر، غذاها، رنگ‌ها یا مواد نگهدارنده
• باردار بودن یا برنامه‌ریزی برای بارداری
• شیردهی

چگونه باید بوسپیرون را مصرف کنیم؟  

• دستورالعمل روی برچسب دارو را مطالعه کنید. این دارو را با یک لیوان آب بخورید. می‌توانید این دارو را با یا بدون غذا مصرف کنید. برای اطمینان از تأثیر یکسان دارو، همیشه آن را با غذا یا همیشه بدون غذا مصرف کنید. دوزها را در فواصل منظم مصرف کنید. دارو را بیش از حد توصیه‌شده مصرف نکنید. بدون مشورت با یزشک خود، مصرف دارو را قطع نکنید.
• در مورد مصرف این دارو در کودکان نیز با پزشک مشورت کنید. ممکن است مراقبت ویژه لازم باشد.
• اگر فکر می‌کنید مقدار زیادی از این دارو مصرف کرده‌اید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
• این دارو فقط برای شماست. آن را به دیگران تجویز نکنید.
• اگر دوزی را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر تقریباً زمان دوز بعدی است، فقط همان دوز را مصرف کنید. دوزهای اضافه یا دوبرابر مصرف نکنید.

چه داروهایی ممکن است با بوسپیرون تداخل داشته باشند؟  

این دارو را با موارد زیر مصرف نکنید:

• لینزولید

• مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز (MAOها) مانند: Carbex, Eldepryl, Marplan, Nardil و Parnate ها مانند Carbex, Eldepryl, Marplan, Nardil و Parnate
  • متیلن بلو
  • پروکاربازین

همچنین این دارو ممکن است با موارد زیر تداخل داشته باشد:

• دیازپام
• دیگوکسین
• دیلتیازم
• اریترومایسین
• آب گریپ فروت
• هالوپریدول
• داروهای افسردگی یا مشکلات خلقی
• داروهای تشنج مانند کاربامازپین، فنوباربیتال و فنی‌توئین
• نفازودون
• سایر داروهای اضطراب
• ریفامپین
• ریتوناویر
• برخی داروهای ضدقارچ مانند ایتراکونازول، کتوکونازول و وریکونازول
• وراپامیل
• وارفارین

این لیست ممکن است شامل همه تداخلات نباشد. فهرست تمام داروها، گیاهان، داروهای بدون نسخه یا مکمل‌های غذایی که مصرف می‌کنید را به پزشک خود بدهید. اگر سیگار می‌کشید، الکل مصرف می‌کنید یا از داروهای غیرقانونی استفاده می‌کنید نیز به پزشک خود بگویید. مصرف برخی موارد ممکن است با داروی شما تداخل داشته باشند.

در هنگام استفاده از بوسپیرون به چه چیزهایی باید توجه کنیم؟  

• برای بررسی پیشرفت خود به طور منظم به پزشک مراجعه کنید. ممکن است ۱ تا ۲ هفته طول بکشد تا اضطراب شما بهبود یابد.
• ممکن است احساس خواب‌آلودگی یا سرگیجه داشته باشید. تا زمانی که مطمئن نشده‌اید این دارو چگونه بر شما تأثیر می‌گذارد، رانندگی نکنید، از ماشین‌آلات استفاده نکنید یا کاری که نیاز به هوشیاری ذهنی دارد انجام ندهید. بخصوص اگر مسن هستید، به سرعت نایستید یا ننشینید. این کار خطر سرگیجه یا غش را کاهش می‌دهد.
• الکل می‌تواند خواب‌آلودگی و سرگیجه را افزایش دهد. از مصرف نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید.

عوارض قرص بوسپیرون چیست؟

عوارضی که باید فوراً به پزشک گزارش دهید:

• واکنش‌های آلرژیک: بثورات پوستی، خارش، کهیر، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
• تحریک‌پذیری، گیجی، ضربان قلب سریع یا نامنظم، سفتی عضلات، انقباض عضلانی، تعریق، تب بالا، تشنج، لرز، استفراغ، اسهال که ممکن است نشانه‌های سندرم سروتونین باشند.

عوارضی که معمولاً نیاز به مراقبت پزشکی ندارند ولی در صورت تداوم یا آزاردهنده بودن به پزشک خود گزارش دهید:

• اضطراب یا عصبی بودن
• سرگیجه
• خواب‌آلودگی
• سردرد
• حالت تهوع
• مشکل در خواب

عوارض قطع ناگهانی بوسپیرون چیست؟

بوسپیرون معمولاْ اعتیاد آور نیست و قطع ناگهانی آن مانند بنزودیازپین‌ها خطرناک نیست، با این حال قطع ناگهانی آن ممکن است باعث عود علاپم اضظراب، بیقراری و سردرد شود، بنابراین توصیه می‌شود تحت نظر پزشک و به تدریج دوز دارو را کاهش دهید.

تأثیر بوسپیرون بر قاعدگی

نتایج یک مطالعه منتشر شده نشان داد که بوسپیرون می‌تواند بر الگوی غذایی در مراحل مختلف قاعدگی تأثیر بگذارد. در واقع بوسپیرون ممکن است حساسیت به سروتونین را در فاز لوتئال قاعدگی (هفته قبل از پریود) افزایش دهد. این باعث می‌شود:

• افزایش مصرف غذادر این دوره (با دوز ۲۰ میلی‌گرم بوسپیرون)
• بدون تأثیردر فاز فولیکولار (اوایل سیکل قاعدگی)

بوسپیرون  و لاغری

برخی از بیماران گزارش داده‌اندکه مصرف بوسپیرون باعث کاهش اشتها و کاهش وزن آنها شده است. لازم است بدانید که این دارو برای لاغری طراحی نشده است و تاثیر آن بر وزن از فردی به فردی دیگر متفاوت است.کاهش اضطراب ممکن است در برخی از افراد منجر به کاهش پرخوری عصبی و درنتیجه کاهش وزن و در برخی افراد موجب بهبود اشتها و افزایش وزن گردد.

بوسپیرون را کجا نگهداری کنیم؟  

این دارو را دور از دسترس کودکان، در دمای اتاق زیر ۳۰ درجه سانتی‌گراد (۸۶ درجه فارنهایت) نگهداری کنید. از نور محافظت کنید. درب ظرف را محکم ببندید. داروی استفاده‌ نشده را پس از تاریخ انقضا دور بریزید.

آیا قرص بوسپیرون با عث چاقی می‌شود؟

خیر، تاثیربوسپیرون بر وزن از فردی به فردی دیگر متفاوت است. در برخی موارد کاهش اضطراب ممکن است در برخی از افراد منجر به کاهش پرخوری عصبی و درنتیجه کاهش وزن و در برخی افراد موجب بهبود اشتها و افزایش وزن گردد.

سوالات متداول

تجربه بیماران

زهرا، ۲۸ ساله: بعد از ۳ هفته مصرف بوسپیرون، اضطرابم کمتر شد، اما پریودم ۱۰ روز عقب افتاد.پزشک گفت احتمالاً استرس خودم بوده، اما مطمئنم دارو تأثیر داشت.

نادر، ۳۵ ساله: در ابتدای مصرف بوسپیرون دچار سرگیجه‌های آزاردهنده شدم، اما بعد از یک ماه عادت کردم.

سعید، ۲۵ ساله: با مصرف بوسپیرون حالم بهتر شد، ولی وقتی یکبار قرص را فراموش کردم اضطرابم برگشت.

امیر، 34 ساله: به عنوان کسی که همیشه از عوارض داروها می‌ترسید، بوسپیرون برایم نعمت بود. اثرش آرام و تدریجی بود و من را مثل بعضی داروها بی‌حال نمی‌کرد.

نسترن، 27 ساله: متوجه شدم در روزهای قبل از پریودم بیشتر گرسنه می‌شوم. پزشکم گفت ممکن است به دارو ربط داشته باشد، اما ارزشش را داشت چون اضطرابم خیلی بهتر شده بود.

جمع‌بندی نهایی

بوسپیرون (Buspirox) بوسپیرون می‌تواند یک گزینه امن و مناسب باشد اگر:

• به دنبال داروی ضداضطراب غیراعتیادآور هستید.
• از عوارض شدید داروهای مشابه می‌ترسید.
• می‌خواهید درمانی با اثر تدریجی و پایدار داشته باشید.

اما به خاطر داشته باشید:

• اثر بخشی بوسپیرون ممکن است چند هفته طول بکشد.
• در برخی افراد ممکن است عوارض خفیفی ایجاد کند.
• حتماً باید تحت نظر پزشک مصرف شود.

هرگز خودسرانه اقدام به مصرف یا قطع بوسپیرون نکنید. پزشک شما بهترین کسی است که می‌تواند تشخیص دهد این دارو برای شما مناسب است یا خیر. اگر در حین مصرف با هرگونه عارضه غیرمعمول مواجه شدید، فوراً با پزشک خود مشورت کنید.

به یاد داشته باشید که داروها فقط بخشی از راه حل هستند. ترکیب درمان دارویی با روش‌هایی مثل ورزش منظم،  روان‌درمانی و تکنیک‌های مدیریت استرس می‌تواند نتایج بهتری به همراه داشته باشد. سلامت روان شما ارزش این توجه و مراقبت را دارد.

منبع

• Buspirone (BuSpar): How It Works & Side Effects
• Menstrual cycle effects on the action of buspirone on food intake in healthy female volunteers – PubMed