انواع علائم سرطان خون خوش‌خیم و بدخیم

سرطان خون چیست ؟ یکی از پیچیده‌ترین انواع سرطان‌هاست که انواع مختلفی دارد. خیلی از افراد تصور می‌کنند که سرطان خون به دو دسته خوش‌خیم و بدخیم تقسیم می‌شود اما اینطور نیست. همه انواع سرطان‌ها بدخیم هستند و واژه سرطان خوش‌خیم واژه صحیحی نیست؛ در عوض می‌توان گفت بیماری‌های خوش‌خیم خون.

در این مقاله به بررسی انواع علائم سرطان خون خوش‌خیم و بدخیم و تفاوت‌های بالینی بین سرطان خون بدخیم و بیماری‌های خوش‌خیم خونی می‌پردازم. با من همراه باشید.

سرطان خون چیست؟

سرطان خون به گروهی از بیماری‌های بدخیم خونی اطلاق می‌شود که با رشد غیرطبیعی و کنترل نشده سلول‌های خونی به‌ ویژه گلبول‌های سفید در مغز استخوان و گردش خون شناخته می‌شود. این بیماری می‌تواند عملکرد طبیعی خون‌سازی را مختل کند و بدن را در برابر عفونت‌ها و خونریزی آسیب‌پذیر سازد.

اما همه اختلالات خونی، سرطان‌های بدخیم نیستند. برخی از بیماری‌های خوش‌خیم خونی نیز وجود دارند که می‌توانند علائم مشابهی با سرطان خون ایجاد کنند ولی شدت، پیشرفت و درمان آن‌ها متفاوت است.

تفاوت سرطان خون بدخیم و اختلالات خونی خوش‌خیم

در جدول زیر تفاوت سرطان خون بدخیم و اختلالات خونی خوش‌خیم را به طور خلاصه مشاهده می‌کنید:

انواع سرطان خون و بیمار‌های خونی خوش‌خیم

سرطان‌های خون بدخیم عمدتا به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• لوسمی: شامل لوسمی حاد لنفوبلاستیک (ALL)، لوسمی حاد میلوئیدی (AML)، لوسمی مزمن لنفوسیتی (CLL) و لوسمی مزمن میلوئیدی (CML).
• لنفوم: مانند لنفوم هوچکین و غیرهوچکین
• مولتیپل میلوما: سرطان سلول‌های پلاسماسل در مغز استخوان.

بیماری‌های خوش‌خیم خونی شامل موارد زیر هستند:

• پلی سیتمی ورا (افزایش تعداد گلبول‌های قرمز)
• ترومبوسیتمی اساسی (افزایش پلاکت)
• هایپر لنفوسیتوز خوش‌خیم
• سندروم‌های میلودیسپلاستیک خفیف

علائم بیمار‌ی‌ها یا به اصطلاح سرطان خون خوش‌خیم

علائم بیماری‌های خوش‌خیم خونی معمولا خفیف‌تر هستند و به‌تدریج ظاهر می‌شوند. برخی از شایع‌ترین علائم عبارتند از:

• خستگی مزمن: ناشی از اختلال در عملکرد گلبول‌های قرمز
• سرگیجه یا سردرد: به‌ویژه در بیماری‌هایی که با افزایش گلبول قرمز یا پلاکت همراه هستند.
• خارش پوست یا قرمزی دست و پا: در بیماری‌هایی مثل پلی‌سیتمی‌ورا
• تعریق شبانه: تب و لرز مزمن به خصوص در شب‌ها
• احساس سنگینی یا ناراحتی در سمت چپ شکم: که نشانه بزرگی طحال است.
• گرگرفتگی یا احساس گرما در پوست: به صورت مزمن
• کبودی یا خونریزی خفیف: در برخی موارد خاص

در بسیاری از موارد، بیماری‌های خوش‌خیم خونی به‌صورت تصادفی در آزمایش‌های روتین کشف می‌شوند و ممکن است بیمار علائمی نداشته باشد.

علائم سرطان خون بدخیم

علائم سرطان خون بدخیم، بسته به نوع و مرحله بیماری، متنوع و گاه شدیدتر هستند. برخی از علائم عمومی و اختصاصی عبارتند از:

• خستگی شدید و بی‌حالی: به دلیل کم‌خونی ناشی از کاهش تولید گلبول‌های قرمز
• عفونت‌های مکرر: به دلیل کاهش عملکرد گلبول‌های سفید و ضعف سیستم ایمنی
• کبودی آسان یا خونریزی‌های غیرطبیعی: کاهش پلاکت‌ها می‌تواند موجب خون دماغ، خونریزی لثه یا لکه‌های پوستی شود.
• تب بی‌دلیل و تعریق شبانه: تب پایدار یا متناوب که علت عفونی ندارد.
• کاهش وزن ناخواسته: بیش از ۱۰ درصد کاهش وزن در مدت کوتاه، بدون رژیم یا ورزش
• درد استخوان یا مفصل: به‌ویژه در مناطق درگیر مغز استخوان
• تورم غدد لنفاوی، کبد یا طحال: به‌صورت بدون درد، اغلب در ناحیه گردن، زیر بغل یا کشاله ران
• تنگی نفس یا ضربان قلب سریع: در اثر کم‌خونی یا اختلال گردش خون

بخشی از متن مقاله در این قسمت به شرح زیر است:

Blood cancer symptoms include

Weight loss that is unexplained

Bruising or bleeding that is unexplained

Lumps or swellings

Shortness of breath

Drenching night sweats

Infections that are persistent, recurrent or severe

Fever (38°C or above) that is unexplained

Rash or itchy skin that is unexplained

Pain in your bones, joints or abdomen

Tiredness that doesn’t improve with rest or sleep

Paleness

علائم سرطان خون عبارتند از:

• کاهش وزن بدون دلیل
• کبودی یا خونریزی بدون دلیل
• برآمدگی یا تورم
• تنگی نفس
• عرق شبانه شدید
• عفونت‌های مداوم، مکرر یا شدید
• تب (۳۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر) بدون دلیل
• راش‌های پوستی یا خارش پوست بدون دلیل
• درد در استخوان‌ها، مفاصل یا شکم (ناحیه معده)
• خستگی که با استراحت یا خواب بهبود نمی‌یابد (خستگی مفرط)
• رنگ‌ پریدگی

نحوه تشخیص سرطان خون خوش‌خیم و بدخیم

تشخیص دقیق تفاوت بین اختلالات خوش‌خیم و بدخیم خونی نیازمند بررسی کامل بالینی، آزمایش خون، اسمیر محیطی، بیوپسی مغز استخوان و گاهی تصویربرداری است. تست‌های ژنتیکی و ایمونوفنوتایپینگ نیز به تفکیک دقیق‌تر نوع بیماری کمک می‌کنند.

روش‌های درمانی سرطان خون خوش‌خیم و بدخیم

بیماری‌های خوش‌خیم خونی معمولا با درمان‌‌های خوراکی، پیگیری منظم و کنترل علائم مدیریت می‌شود.

سرطان خون بدخیم بسته به نوع آن ممکن است نیاز به شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، پیوند مغز استخوان یا داروهای هدفمند داشته باشد.

تجربه بیماران

مریم ۳۶ ساله مبتلا به پلی سیتمی ورا: چند سال احساس خستگی و سردردهای مداوم داشتم. پزشکم بعد از آزمایش خون تشخیص داد که تعداد گلبول‌های قرمزم بسیار بالاست. با یک درمان ساده، علائم بیماری من به خوبی کنترل شده‌اند.

رضا ۴۸ ساله مبتلا به لوسمی حاد میلوئیدی: با علائم تب، تعریق شبانه و ضعف شدید مراجعه کردم. تشخیص لوسمی برایم شوک‌آور بود. درمان سختی داشتم اما الان در مرحله بهبودی هستم و ماهیانه چکاپ می‌شوم.

سوالات متداول

جمع‌بندی

بیماری‌های خون به دو نوع سرطان خون (بدخیم) و اختلالات خوش‌خیم خونی تقسیم می‌شوند. شناخت تفاوت علائم این دو دسته، می‌تواند به تشخیص زودهنگام و شروع درمان کمک کند.

در حالیکه بیماری‌های خوش‌خیم معمولا روند آهسته و قابل کنترلی دارند، سرطان‌های بدخیم ممکن است نیاز به درمان‌های فوری و تهاجمی داشته باشند. بررسی منظم، مشاوره با پزشک و آگاهی از علائم هشداردهنده نقش حیاتی در حفظ سلامت خون و سیستم ایمنی دارند.

منابع:

https://bloodcancer.org.uk/understanding-blood-cancer/about-blood-cancer/blood-cancer-signs-symptoms/

https://www.cancercenter.com/blood-cancers

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21545-blood-disorders