آیا سرطان غدد لنفاوی کشنده است؟ کدام لنفوم خطرناک است؟

سرطان همیشه واژه‌ای نگران‌کننده است، به‌ویژه زمانی که پای سیستم ایمنی بدن در میان باشد. «لنفوم» اصطلاحی است که به گروهی از سرطان‌ها اطلاق می‌شود که در سیستم لنفاوی بدن شکل می‌گیرند؛ سیستمی گسترده متشکل از بافت‌ها، رگ‌ها و اندام‌هایی که وظیفه دفاع از بدن در برابر عفونت‌ها و عوامل بیماری‌زا را بر عهده دارند. این نوع سرطان از لنفوسیت‌ها – نوعی از گلبول‌های سفید خون – آغاز می‌شود و به همین دلیل در رده‌ی سرطان‌های خونی قرار می‌گیرد.

در این مقاله با انواع لنفوم آشنا می‌شوید، درباره نحوه شکل‌گیری و پیشرفت آن بیشتر می‌خوانید، و در به دو سؤال مهم آیا سرطان غدد لنفاوی کشنده است؟ کدام لنفوم خطرناک است؟ پاسخ خواهم داد. بنابراین اگر به دنبال درکی علمی‌تر و عمیق‌تر از این بیماری پیچیده هستید، با من همراه باشید.

سرطان غدد لنفاوی یا لنفوم چیست؟

لنفوم نوعی سرطان است که در سیستم لنفاوی بدن ایجاد می‌شود؛ سیستمی حیاتی متشکل از بافت‌ها، عروق و اندام‌هایی که نقشی کلیدی در دفاع بدن در برابر عفونت‌ها ایفا می‌کنند. این بیماری در واقع شکلی از سرطان خون به شمار می‌آید، چرا که از لنفوسیت‌ها – نوعی از گلبول‌های سفید – در سیستم لنفاوی آغاز می‌شود.

لنفوم‌ها به‌طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: لنفوم هوچکین و لنفوم غیرهوچکین، که خود شامل بیش از ۷۰ زیرگروه مختلف هستند. این سرطان می‌تواند با سرعت کم یا زیاد رشد کند، اما در بسیاری از موارد با درمان مناسب، بهبودی یا حتی درمان کامل امکان‌پذیر است. هرچند لنفوم ممکن است در هر سنی بروز کند، اما در این مقاله تمرکز ما بر بررسی انواعی از آن است که بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

متن انگلیسی این بخش به شرح زیر است:

Lymphoma, is the general term for cancer in your lymphatic system — the network of tissues, vessels and organs that help your body fight infection. It’s considered a blood cancer because the condition starts in white blood cells (lymphocytes) in your lymphatic system

ترجمه این بخش به شرح زیر است:

“لنفوما” اصطلاح کلی برای سرطان در سیستم لنفاوی شما — شبکه‌ای از بافت‌ها، رگ‌ها و اعضا که به بدنتان کمک می‌کند با عفونت مبارزه کند. به عنوان سرطان خون در نظر گرفته می‌شود چون این وضعیت در گلبول‌های سفید (لنفوسیت‌ها) در سیستم لنفاوی شما شروع می‌شود.

چه کسانی به لنفوم مبتلا می‌شوند؟

لنفوم غیر هوچکین: معمولاً در افراد بین ۶۰ تا ۸۰ سال دیده می‌شود و در مردان شایع‌تر از زنان است.

لنفوم هوچکین: ممکن است افراد ۲۰ تا ۳۹ ساله و همچنین افراد ۶۵ ساله یا بالاتر را تحت تأثیر قرار دهد. احتمال ابتلا به این نوع لنفوم نیز در مردان کمی بیشتر از زنان است.

علائم رایج لنفوم چیست؟

بسیاری از علائم لنفوم مشابه علائم بیماری‌های کم‌خطرتر هستند. بنابراین، داشتن این نشانه‌ها لزوماً به معنای ابتلا به لنفوم نیست. اما اگر تغییراتی در بدن خود مشاهده کردید که ظرف چند هفته برطرف نشدند، حتماً باید با پزشک مشورت کنید.

علائم شایع لنفوم هوچکین و لنفوم غیر هوچکین می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• تورم بدون درد در یک یا چند غده لنفاوی در نواحی گردن، زیر بغل یا کشاله ران که طی چند هفته از بین نمی‌رود.
• خستگی مداوم حتی زمانی که خواب کافی دارید، اما همچنان هر روز احساس خستگی شدید می‌کنید.
• تب بالا که بیش از دو روز بالای ۱۰۳ درجه فارنهایت (۳۹.۵ درجه سانتی‌گراد) باقی می‌ماند یا دوباره عود می‌کند.
• تعریق شبانه شدید به‌طوری‌که لباس خواب و ملحفه‌هایتان به‌طور قابل توجهی خیس می‌شوند.
• تنگی نفس حالتی که احساس می‌کنید نمی‌توانید هوای کافی وارد ریه‌هایتان کنید.
• کاهش وزن بی‌دلیل زمانی که بدون رژیم یا ورزش، در طول شش ماه حدود ۱۰ درصد از وزن بدن خود را از دست می‌دهید.

علت لنفوم چیست؟

لنفوم زمانی به‌وجود می‌آید که گلبول‌های سفید خون در سیستم لنفاوی به سلول‌های سرطانی با رشد سریع و غیرقابل کنترل تبدیل می‌شوند (دچار جهش می‌شوند) و برخلاف سلول‌های طبیعی، از بین نمی‌روند. مانند بسیاری از سرطان‌ها، بیشتر این جهش‌های ژنتیکی به‌صورت خودبه‌خود رخ می‌دهند و علت مشخصی برای آن‌ها وجود ندارد. با این حال، تحقیقات نشان داده‌اند که برخی عوامل می‌توانند خطر ابتلا به لنفوم را افزایش دهند، از جمله:

• ابتلا یا سابقه ابتلا به برخی ویروس‌ها مانند HIV (ویروس نقص ایمنی انسانی)، ویروس اپشتین‌بار (عامل مونونوکلئوز) و ویروس سارکوم کاپوزی.
• داشتن سابقه خانوادگی لنفوم.
• ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن به دلیل شرایط خاص یا درمان‌های پزشکی، مانند مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی پس از پیوند عضو.
• ابتلا به بیماری‌های خودایمنی؛ شرایطی که در آن سیستم ایمنی به‌جای محافظت، به اشتباه به بافت‌های بدن حمله می‌کند.

درمان‌های لنفوم چیست؟

روش درمان لنفوم بسته به نوع آن متفاوت است. برای مثال، در برخی موارد که لنفوم رشد آهسته‌ای دارد، پزشک ممکن است نظارت فعال (انتظار هوشیارانه) را توصیه کند. در این روش، تا زمانی که بیماری پیشرفت نکرده یا علائم شدید نشده، درمان آغاز نمی‌شود و وضعیت بیمار به‌طور منظم تحت نظر قرار می‌گیرد.

درمان‌های رایج لنفوم شامل گزینه‌های زیر هستند:

• شیمی‌درمانی
• پرتودرمانی
• درمان هدفمند (Targeted Therapy)
• ایمونوتراپی (درمان با استفاده از تقویت سیستم ایمنی)
• درمان با سلول‌های T CAR (نوعی ایمونوتراپی پیشرفته)
• پیوند سلول‌های بنیادی (پیوند مغز استخوان)

آیا سرطان غدد لنفاوی کشنده است؟

شدت و خطرناک بودن لنفوم به نوع آن بستگی دارد. برای مثال، لنفوم غیر هوچکین ممکن است باعث شود بدن در برابر عفونت‌های جدی، سایر انواع سرطان‌ها یا بیماری‌های قلبی آسیب‌پذیرتر شود. آمارها نشان می‌دهد که از هر ۱۰۰٬۰۰۰ نفر در جهان، حدود ۳ نفر به دلیل نوعی از لنفوم غیر هوچکین جان خود را از دست می‌دهند.

کدام لنفوم خطرناک است؟

لنفوم بورکیت؛ یکی از کشنده‌ترین لنفوم‌ها است:

لنفوم بورکیت یکی از سریع‌ترین و کشنده‌ترین انواع لنفوم غیر هوچکین است. این سرطان نادر از سلول‌های B منشأ می‌گیرد و عمدتاً کودکان و جوانان را درگیر می‌کند. ویژگی بارز لنفوم بورکیت رشد فوق‌العاده سریع و پیشرفت ناگهانی آن است، به طوری که اگر به سرعت تشخیص و درمان نشود، می‌تواند زندگی فرد را به شدت تهدید کند. این بیماری معمولاً از غدد لنفاوی شکم یا لگن آغاز شده و می‌تواند به سرعت به استخوان، مغز استخوان، دستگاه گوارش و حتی فک و طحال گسترش یابد.

انواع مختلفی از این بیماری وجود دارد که در برخی مناطق جهان مانند آفریقا با ویروس اپشتین بار مرتبط است و در سایر نقاط به صورت پراکنده دیده می‌شود. با این حال، اگر درمان سریع و فشرده شیمی‌درمانی آغاز شود، بسیاری از بیماران می‌توانند به بهبودی بلندمدت دست یابند. اما تأخیر در تشخیص یا درمان این بیماری، به دلیل سرعت پیشرفت آن، می‌تواند عواقب بسیار جدی و حتی مرگبار داشته باشد.

تجربه بیماران

زهرا، ۳۵ ساله: تورم بدون درد در غدد لنفاوی گردنم باعث نگرانی‌ام شد. پس از مراجعه به پزشک و انجام بیوپسی، فهمیدم که سرطان غدد لنفاوی دارم. با شروع شیمی‌درمانی، تورم گردنم کم شد و علائمم بهبود قابل توجهی پیدا کردند.

رضا، ۵۲ ساله: خستگی مداوم و تب‌های متناوب داشتم که بهبود نیافتند. پس از انجام آزمایش‌های تصویربرداری و خون، لنفوم هوچکین تشخیص داده شد. تحت درمان پرتودرمانی و شیمی‌درمانی قرار گرفتم و اکنون در مرحله بهبودی هستم.

مریم، ۲۸ ساله: عرق شبانه شدید و کاهش وزن ناگهانی داشتم که باعث مراجعه به پزشک شد. بیوپسی و آزمایش‌های تکمیلی، لنفوم بورکیت را نشان داد. درمان فشرده شیمی‌درمانی آغاز شد و پس از چند ماه بهبود قابل توجهی حاصل گردید.

علی، ۶۰ ساله: کاهش وزن غیرقابل توجیه و خستگی شدید باعث نگرانی من شد. پس از بررسی‌های تخصصی، سرطان غدد لنفاوی تشخیص داده شد. درمان و پیوند سلول‌های بنیادی، به بهبود عملکرد سیستم ایمنی من کمک کرد.

سمیرا، ۴۴ ساله: تورم طولانی‌مدت در زیر بغل داشتم که درد نداشت اما از بین نمی‌رفت. با مراجعه به پزشک فهمیدم که به سرطان غده لنفاوی مبتلا هستم و ایمونوتراپی را شروع کردم که در نهایت به بهبود آن کمک کرد.

حسن، ۵۵ ساله: تب‌های مکرر و تنگی نفس داشتم که باعث شد به اورژانس بروم. پس از آزمایش‌های تخصصی، پزشک متوجه شد که به لنفوم مبتلا شده‌ام. تحت درمان ترکیبی پرتودرمانی و شیمی‌درمانی قرار گرفتم و وضعیت سلامتی‌ام تا حد زیادی بهبود پیدا کرد.

فاطمه، ۳۲ ساله: کاهش وزن سریع و ضعف شدید داشتم. با تشخیص لنفوم بورکیت، درمان سریع و فشرده شیمی‌درمانی شروع شد و خوشبختانه پس از چند دوره درمان، به بهبودی طولانی‌مدت رسیدم.

امیر، ۴۷ ساله: تورم غدد لنفاوی در کشاله ران داشتم که به مرور بزرگ‌تر می‌شد. پزشک برایم آزمایش‌هایی تجویز کرد که باعث شد بفهمم سران غدد لنفاوی دارم. پس از شیمی‌درمانی، علائمم کاهش یافتند.

ناهید، ۵۰ ساله: خستگی مزمن و تعریق شبانه شدید داشتم که زندگی روزمره‌ام را مختل کرده بود. تشخیص لنفوم غیرهوچکین با آزمایش خون و تصویربرداری صورت گرفت. با شروع درمان ترکیبی، بهبود قابل توجهی را تجربه کردم.

حسین، ۶۳ ساله: تب‌های پی در پی و کاهش وزن غیرقابل توجیه داشتم. پس از تشخیص لنفوم، درمان شیمی‌درمانی و مراقبت تسکینی برای کنترل علائم شروع شد و کیفیت زندگی‌ام بهتر شد.

جمع بندی

لنفوم بیماری پیچیده‌ای است که با تأثیر بر سیستم لنفاوی می‌تواند سلامت بدن را تهدید کند. این سرطان انواع مختلفی دارد که شدت و روند پیشرفت آن‌ها متفاوت است؛ از انواع کم‌تهاجمی گرفته تا انواع بسیار سریع و کشنده مانند لنفوم بورکیت. شناخت به موقع علائم، تشخیص دقیق و استفاده از روش‌های درمانی مناسب، شانس موفقیت درمان و بهبودی طولانی‌مدت را افزایش می‌دهد. بنابراین، آگاهی درباره این بیماری و مراجعه به موقع به پزشک از مهم‌ترین گام‌ها در کنترل و مقابله با لنفوم به شمار می‌رود.

سؤالات متداول

منابع

Survival Rates and Factors That Affect Prognosis (Outlook) for Non-Hodgkin Lymphoma

Non-Hodgkin Lymphoma (Adults)

Current understanding of lifestyle and environmental factors and risk of non-hodgkin lymphoma: an epidemiological update

Burkitt Lymphoma