تفاوت ریتالین با مودافینیل

ریتالین و مودافینیل دو داروی مکمل مغز هستند که در بسیاری از جهات به هم شباهت دارند اما تفاوت‌های قابل توجهی نیز بین آن‌ها وجود دارد. اثرات شناختی این دو مکمل مغزی مورد توجه محققان این حوزه قرار گرفته است.

در ادامه به مقایسه‌ی ریتالین و مودافینیل می‌پردازیم.

ریتالین و مودافینیل دو داروی محرک مغزی هستند که هر دو با تاثیر بر میزان دوپامین در مغز اثرات خود را بر جای می‌گذارند. از این دو دارو برای درمان ADHD و اختلالات خواب مانند حمله‌ی خواب استفاده می‌شود. علاوه بر این، از ریتالین و مودافینیل به عنوان نوتروپیک نیز یاد می‌شود. در این مقاله بیشتر به این دو دارو خواهیم پرداخت.

 

مودافینیل چیست؟

مودافینیل یک داروی بیداری است و در افرادی که دچار اختلالات خواب مانند آپنه خواب، اختلال خواب شیفت کاری و نارکولپسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مصرف این دارو به افراد مبتلا به اختلالات مذکور کمک می‌کند تا در طول روز یا در طول شیفت کاری بیدار بمانند. با این‌حال این دارو برای بسیاری از بیمار‌ی‌‌های دیگر از جمله افسردگی و اختلال بیش‌فعالی و کمبود توجه (ADHD)  نیز تجویز می‌شود.

علاوه بر این، مودافینیل می‌تواند اثرات شناختی داشته باشد و به عنوان مکمل مغزی نیز ایفای نقش کند که مورد توجه محققانی که به دنبال بهینه‌سازی عملکرد شناختی مغز هستند قرار گرفته است.

ریتالین چیست؟

ریتالین نام تجاری داروی متیل فنیدیت است. تجویز و استفاده از این دارو برای درمان ADHD تایید شده است. ریتالین یک داروی محرک است که به شکلی متناقض دارای اثرات آرامش بخش در افراد مبتلا به ADHD است و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا تمرکز بیشتری داشته باشند. همچنین می‌توان از ریتالین در افراد مبتلا به اختلالات خواب مانند آپنه خواب یا نارکولپسی استفاده کرد. این دارو به عنوان یک محرک به این افراد اجازه می‌دهد تا بیدار بمانند.

ریتالین نیز مانند مودافینیل مورد توجه محققان قرار گرفته است. همچنین بسیاری از دانشجویان به‌طور غیر قانونی از این دارو برای بیدار ماندن شبانه و تمرکز استفاده می‌کنند که البته غیر قانونی و بسیار خطرناک است.

ساز و کار عمل مودافینیل و ریتالین

اگرچه مکانیسم اثر مودافینیل به طور کامل شناخته نشده است، محققان معتقدند که این دارو بازجذب دوپامین به سلول‌های عصبی را محدود می‌کند و اجازه می‌دهد سطوح بالاتری از دوپامین در مغز گردش کند. ریتالین نیز به روش مشابهی عمل می‌کند. این ترکیب با افزایش مقادیر نوراپی‌نفرین و دوپامین در مغز باعث تحریک و افزایش سرعت فعالیت مغز می‌شود.

مقایسه‌ی مودافینیل و ریتالین

1- استفاده مودافینیل و ریتالین

هر دو داروی مودافینیل و ریتالین به دلیل اثرات محرک خود در درجه اول برای درمان ADHD و اختلالات خواب استفاده می‌شوند. استفاده از مودافینیل برای اختلالات خواب تایید شده است اما به شکلی خارج از قائده برای درمان ADHD نیز تجویز می‌شود. برعکس ریتالین برای درمان ADHD و اختلالات خواب توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تایید شده است.

2- اثرات مودافینیل و ریتالین

ریتالین و مودافینیل هر دو محرک هستند و به ارتقاء هوشیاری کمک می‌کنند. همچنین دارای برخی ویژگی‌های نوتروپیک از جمله افزایش قدرت تمرکز هستند.

3- نحوه‌ی اثر مودافینیل و ریتالین

مودافینیل و ریتالین هر دو از بازجذب دوپامین به سلول‌های جلوگیری می‌کنند و اجازه می‌دهند سطوح بالاتری از این انتقال دهنده عصبی محرک در مغز گردش کند. ریتالین همچنین بر روی انتقال‌دهنده‌ی عصبی نوراپی‌نفرین نیز اثرگذار است.

4- موارد قانونی مودافینیل و ریتالین

تهیه هر دو داروی مودافینیل و ریتالین به نسخه‌ی پزشک نیاز دارد.

کاربرد‌های رایج مودافینیل و ریتالین

در ادامه رایج‌ترین کاربردهای ریتالین و مودافینیل عنوان می‌شود.

1- ADHD

محرک‌هایی مانند ریتالین و مودافینیل به‌دلیل این‌که می‌توانند مقادیر دوپامین مغز را افزایش دهند و باعث بهبود توانایی توجه و تمرکز شوند، برای درمان بیماران مبتلا به ADHD تجویز می‌شوند. هرچند این مسئله متناقض است، اما به‌ نظر می‌رسد که محرک‌ها دارای اثر تا حدودی آرام‌بخش بر افراد متبلا به ADHD هستند و به آن‌ها اجازه می‌دهند به شکل بهتری روی یک کار متمرکز شوند.

2- اختلالات خواب

محرک‌ها تأثیر قوی‌تری بر افراد مبتلا به اختلالات خواب دارند. این دارو‌ها به این دسته از افراد کمک می‌کنند تا زمانی‌که لازم است بیدار بمانند، نخوابند. مصرف این دارو در طول شیفت کاری برای افرادی که به اختلال خواب شیفت کاری مبتلا هستند و در طول روز برای افراد مبتلا به سایر اختلالات خواب مانند آپنه‌ی خواب و نارکولپسی مفید است.

3- بهبود توانایی‌های شناختی

ریتالین و مودافینیل علاوه بر این‌که محرک هستند، می‌توانند توانایی‌های شناختی را نیز افزایش دهند و به عنوان نوتروپیک مورد استفاده قرار گیرند. محققان این حوزه افزایش قدرت تمرکز، عملکرد بهتر در کار‌ها و هوشیاری بیشتر ناشی از این دو ترکیب را گزارش کرده‌اند.

عوارض جانبی مودافینیل و ریتالین

اکثر ترکیبات دارویی دارای عوارض جانبی ناخواسته می‌باشند. در اینجا به تعدادی از عوارض جانبی بالقوه‌ی ریتالین و مودافینیل اشاره می‌شود.

1- عوارض جانبی ریتالین

تحریک‌پذیری اعصاب، مشکل در به‌خواب رفتن یا ماندن در خواب، سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، کاهش وزن، دل درد، اسهال، سوزش سر دل، خشکی دهان، سر درد و تعدادی عارضه‌ی دیگر. اگر عوارضی که ذکر می‌شود مشاهده شد، سریعا به مرکز درمانی مراجعه کنید: ضربان قلب تند، تپنده یا نامنظم، درد قفسه‌ی سینه، تنگی نفس، خستگی مفرط، غش کردن، مشکل در تکلم، ضعف یا بی‌حسی دست یا پا، تشنج.

2- عوارض جانبی مودافینیل

سر درد، سرگیجه، مشکل در به‌خواب رفتن یا ماندن در خواب، خواب‌آلودگی، حالت تهوع، اسهال، یبوست، سوزش سر دل، از دست دادن اشتها، تشنگی بیش از حد، احساس طعم‌های غیر معمول، خشکی دهان و تعدادی عارضه‌ی دیگر. اگر عوارضی که ذکر می‌شود مشاهده شد، سریعا به مرکز درمانی مراجعه کنید: کهیر، تاول، زخم دهان، خارش، گرفتگی صدا، مشکل در تنفس و بلع، تورم در صورت، گلو، زبان، لب‌ها، چشم‌‌ها، دست‌ها، پاها، مچ پا یا پایین ساق پا، درد قفسه سینه، ضربان قلب سریع، تپنده یا نامنظم، خلق و خوی غیرعادی و هیجانی، توهم (دیدن چیزها یا شنیدن صداهایی که وجود ندارند)، اضطراب، افسردگی، فکر کردن به کشتن یا آسیب رساندن به خود.

تفاوت‌های اصلی ریتالین و مودافینیل

1- پتانسیل ایجاد عادت

ریتالین می‌‌تواند اعتیادآور باشد. این دارو فقط باید تحت نظارت پزشک مصرف شود و از مصرف دفعات زیاد یا طولانی‌مدت آن بدون اطلاع پزشک جدا خودداری شود. اگر بیش از حد مجاز متیل فنیدات مصرف کنید، ممکن است متوجه شوید که دارو دیگر علائم شما را کنترل نمی‌کند، ممکن است نیاز به مصرف مقادیر زیادی از دارو را احساس کنید و ممکن است تغییرات غیرعادی در رفتار خود تجربه کنید. از سوی دیگر به‌نظر نمی‌رسد که مودافینیل عادت‌ساز یا اعتیادآور باشد با این‌حال به تحقیقات بیشتری برای اثبات این موضوع نیاز است.

2- انتقال‌دهنده‌های عصبی درگیر

هر دو داروی ریتالین و مودافینیل مسیر پیام‌رسانی دوپامین را تحت تاثیر قرار می‌دهند تا با افزایش میزان آن در مغز اثرات درمانی خود را القا کنند. ریتالین علاوه بر دوپامین میزان نوراپی‌نفرین موجود در مغز را هم افزایش می‌دهد که اثر تحریک‌کنندگی دارد.

3- اثرات

ریتالین دارای اثرات قوی‌تر و عمیق‌تری در مقایسه با مودافینیل است.

منبع

Modafinil Vs. Ritalin | Benefits, Side Effects, and Comparison