تاثیر عصاره کنگرفرنگی بر روی سوء هاضمه عملکردی

درد قسمت بالایی شکم، نفخ، حالت تهوع، احساس سیری کاذب علائمی هستند که ممکن است در افراد بسیاری مشاهده شود. علل مختلفی منجر به این علامت‌ها می‌شوند. انواع مشکلات گوارشی می توانند به صورت سوء هاضمه بروز پیدا کنند و در نتیجه فرد بعد از خوردن هر وعده غذایی باید منتظر عواقب آن باشد. این بیماری شاید چندان سخت به نظر نرسد اما  آرامش فرد را کاملا تحت تاثیر قرار می‌دهد. در صورتی که در دستگاه گوارش اثری از زخم وجود نداشته باشد و همچنان این علائم مشاهده شوند، فرد مبتلا به سوء هاضمه عملکردی شده است یعنی عملکرد دستگاه گوارشی او مختل شده است.

داروهای شیمیایی مختلفی برای این بیماری تجویز شده ولی نتیجه قابل اتکایی به دست نیامده است و بعضا موجب عوارض جانبی نیز شده‌اند. ریشه کن کردن باکتری عامل زخم معده، هلیکوباکتر پیلوری نیز از درمان هایی است که برای سوء هاضمه عملکردی توصیه می‌شود در حالی که این روش نیز تاثیر چندانی در بهبود این بیماران نداشته است.

عصاره برگ کنگر فرنگی با نام علمی Cynara scolymus، سالهاست که برای کاهش علائم سو ءهاضمه استفاده می‌شود. با پیشرفت علم به این نتیجه رسیده‌اند که ترکیبات تلخ موجود در این گیاه مانند سیناروپکرین، در بهبود این بیماری نقش دارند. این ترکیبات با افزایش ترشح صفرا به درمان سوء هاضمه کمک می‌کنند. مطالعات گوناگونی روی بیش از 1300 فرد دارای سوء هاضمه عملکردی انجام شده و بهبود علائم بیماری بعد از مصرف عصاره کنگر فرنگی در آن‌ها مشاهده شده است. در سال 2003 مطالعه دقیقی روی 244 بیمار انجام گرفت.

در این مطالعه 129 بیمار به مدت شش هفته کپسول عصاره برگ کنگر فرنگی را دریافت کردند و 115 بیمار دیگر دارونما با شکل و طعم و بوی مشابه کپسول اصلی در همان مدت و با همان الگو مصرف کردند. یعنی مطابق دستور مصرف دارو، سه بار در روز و هر بار دو عدد کپسول استفاده کردند. هدف این پژوهش، علاوه بر بررسی تاثیر عصاره کنگر فرنگی روی سوء هاضمه عملکردی، مطالعه اثر دارونما و بالا و پایین شدن علائم بیماری در دوره های مختلف بود که ممکن بود اشتباها به عنوان اثر دارو تلقی شده باشند.

نتایج این مطالعه جالب توجه بود. همان طور که پیش‌بینی می‌شد، بخشی از علائم بهبود بیماری، اثر تلقینی مصرف دارونما بود. با این حال افرادی که عصاره برگ کنگر فرنگی را دریافت کردند، 15 درصد بیشتر از افرادی که دارونما دریافت کردند، علائم بهبود بیماری را نشان دادند. بررسی میزان کاهش عمومی علائم سوءهاضمه، هم توسط خود فرد و هم توسط متخصص انجام گرفت و به صورت اختصاصی با در نظر گرفتن فاکتورهای دقیق‌تری به صورت مجزا انجام شد. این فاکتورها شامل شدت هر یک از علائم، بهبود کیفیت زندگی مطابق شاخص سوءهاضمه نپین و میزان اثربخشی کلی دارو از منظر بیمار و محقق بود.

افراد دارای سوءهاضمه عملکردی ممکن است مجموعه‌های مختلفی از علائم این بیماری را داشته باشند. پس از انجام این تحقیق متوجه شدند عصاره کنگر فرنگی برای افراد دارای علائم سندرم روده تحریک پذیر مناسب نیست چون کنگر یکی از محرک‌های روده است. از طرفی افراد دارای درد و حالت تهوع بهبود چندانی در علائم بیماری ندیدند اما افراد دارای نفخ و سیری کاذب با مصرف عصاره برگ کنگر فرنگی به مرور شاهد کاهش این علائم بودند. زیرا کنگر فرنگی با افزایش ترشح اسیدهای صفراوی به عبور مواد از دستگاه گوارش کمک می‌کند و با سرعت بخشیدن به هضم غذا مانع نفخ و درد معده می‌شود.

با در نظر گرفتن مجموعه این تحقیقات به این نتیجه می‌رسیم که عصاره برگ کنگر فرنگی، گزینه درمانی مناسبی برای سوءهاضمه عملکردی است و عوارض جانبی گزارش شده در ارتباط با آن بسیار کم است. البته در افرادی که دچار سندرم روده تحریک پذیر هستند، مصرف این گیاه توصیه نمی‌شود.