بیش فعالی (ADHD) در کودکان: علائم، نشانه ها و درمان

ADHD یا اختلال کم توجهی- بیش فعالی شایع‌ترین اختلالات عصبی رشدی در کودکان و نوجوانان است. بیش فعالی (ADHD) در کودکان معمولاً برای اولین بار در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود و اغلب تا بزرگسالی ادامه می‌یابد. کودکان مبتلا به ADHD، ممکن است در توجه و کنترل رفتارهای تکانشی مشکل داشته باشند (ممکن است بدون فکر کردن به نتیجه، عمل کنند)، و یا بیش از حد فعال باشند. در این مقاله ما به روش‌های درمان آین بیماری می‌پردازیم.

در این مقاله ما به روش‌های مختلف درمانی ADHD در کودکان پرداختیم. این روش‌ها به ۲ صورت کلی بدون نیاز به دارو، و درمان با دارو تقسیم‌بندی می‌گردد. هر کدام از این روش‌ها دارای مزایا و معایب خاص خود است.
استفاده همزمان از هر ۲ روش ممکن است تاثیر بسیار بهتری نسبت به هر روش به تنهایی داشته باشد.

درمان بیش فعالی ADHD در دوران کودکی

مطالعات نشان می‌دهد که درمان طولانی مدت بصورت ترکیبی از رفتار درمانی و داروها بهتر از دارو به تنهایی کار می‌کند. برای کودکان زیر 6 سال، رفتار درمانی توصیه می‌شود. با افزایش سن، پزشک ممکن است داروها را نیز تجویز کند.

درمان‌های رفتاری برای کودکان مبتلا به ADHD

یک درمانگر یا مشاور می‌تواند تکنیک‌هایی را به کودکان آموزش دهد تا به آنها کمک کند رفتارهای خود را بهتر مدیریت کنند. آنها همچنین می‌توانند مهارت‌هایی را به والدین آموزش دهند تا به آنها در مدیریت رفتار فرزندان‌شان کمک کند. این شامل:

• ایجاد ساختار بیشتر و انتظارات روشن
• روال های تشویقی
• پاداش دادن به رفتارهای خوب و دلسرد کردن رفتارهای منفی

کودکان در سن مدرسه نیز برای کمک به آنها در موارد زیر از درمان استفاده می‌کنند:

• مدیریت زمان
• سازمان
• از قبل برنامه ریختن

آموزش مهارت‌های اجتماعی شکل دیگری از درمان ADHD است که ممکن است برای کودک شما مفید باشد. این به آنها رفتارهایی را آموزش می‌دهد که به آنها در توسعه و حفظ روابط اجتماعی کمک می‌کند.

درمان دارویی برای بیش فعالی ADHD در کودکان

دسته‌ای از داروها به نام محرک‌های روانی (یا گاهی اوقات فقط محرک‌ها) یک درمان موثر برای بسیاری از کودکان مبتلا به ADHD است. این داروها به کودکان کمک می‌کنند تا افکار خود را متمرکز کنند و حواس پرتی را نادیده بگیرند. برخی از داروهای غیر محرک نیز به روش‌های مشابهی برای درمان ADHD عمل می‌کنند. برخی از داروهای محرک عبارتند از:

• آمفتامین‌ها، مانند دکستروآمفتامین (دکسدرین)، دکستروآمفتامین- آمفتامین (Adderall XR، Mydayis) و لیزدگزامفتامین (Vyvanse)
• متیل فنیدات، مانند متیل فنیدات (کنسرتا، دیترانا، ریتالین) و دکس متیل فنیدات (فوکالین)
• داروهای گیاهی مانند اتنساف که به تازگی در بازار دارویی ایران رونمایی شده است و دارای تاییدیه دانش بنیانی و تاییدیه سیب سلامت سازمان غذا و داروی کشور می‌باشد. این محصول بر پایه عصاره خشک زعفران تهیه و تولید شده است.

بسیاری از داروهای ADHD به شکل‌های کوتاه ‌اثر (با رهش فوری)، میان اثر (بین کوتاه و طولانی) و یا طولانی ‌اثر در دسترس هستند.

ممکن است مدتی طول بکشد تا شما و پزشکتان بهترین دارو، دوز و برنامه را برای کودک مبتلا به این بیماری پیدا کنید. از طرف دیگر داروها برای همه کودکان مبتلا به ADHD موثر نیستند.

داروهای ADHD گاهی اوقات عوارض جانبی مانند سردرد یا کاهش اشتها دارند. اما معمولاً عوارض جانبی خفیف هستند و طولانی نیستند.

درمان‌های جایگزین برای کودکان مبتلا به ADHD

هیچ درمان جایگزینی برای کمک به کاهش علائم ADHD تایید نشده است. اما برخی از گزارشات مزایای زیر را گزارش می‌دهند:

• یوگا: این شکل ملایم ورزش می‌تواند به کودک شما کمک کند تا آرام شود و نظم و انضباط را بیاموزد. برخی از امکان ورزشی یوگا، کلاس‌هایی را به طور خاص برای کودکان برگزار می‌کنند.
• مراقبه: چه آنها این کار را با یک مربی یا از طریق یک دستگاه انجام دهند، این ممکن است به کودک شما کمک کند تا احساس آرامش بیشتری داشته باشد.
• آموزش نوروفیدبک: در این نوع آموزش، کودک شما بر روی یک کار تمرکز می‌کند در حالی که پزشک با استفاده از الکتروانسفالوگرافی (EEG) فعالیت مغز او را اسکن می‌کند. آنها از بازخورد دستگاه استفاده می‌کنند تا به کودک کمک کنند از زمانی که تمرکز خود را از دست می‌دهند آگاه شود.

کدام درمان برای کودک مبتلا به ADHD من بهتر است؟

هیچ درمان واحدی برای هر کودک مبتلا به ADHD مناسب نیست. پزشک شما نیازها و تاریخچه فرزندتان را در نظر می‌گیرد و برای یافتن بهترین راه حل با شما همکاری می‌کند.

برای مثال، درمانی که عوارض جانبی برای فرزند شما ایجاد می‌کند، ممکن است انتخاب اشتباهی باشد. اگر کودک مبتلا به ADHD دارای اضطراب یا افسردگی نیز باشد، درمان ترکیبی از دارو و رفتار درمانی ممکن است بهترین باشد.

حدود 3 از هر 4 کودک مبتلا به ADHD در ایالات متحده برای بیماری خود تحت درمان قرار می‌گیرند. محققان دریافتند که:

• حدود 30 درصد از داروها به تنهایی برای درمان استفاده می‌کنند
• حدود 15 درصد به تنهایی درمان رفتاری را دریافت می‌کنند
• حدود 32٪ هم داروها و هم درمان رفتاری را برای ADHD خود دریافت می‌کنند

زندگی با ADHD دوران کودکی

غذاهای سالم، ورزش منظم، تنظیم قوانین و تقویت مثبت برای همه کودکان مهم است. اما این به ویژه در مورد کودکانی که ADHD دارند صادق است.

رژیم غذایی برای ADHD در کودکان

شواهد علمی کمی وجود دارد که نشان دهد هر غذا یا رژیم غذایی خاصی می‌تواند به ADHD کمک کند. اما ما می‌دانیم که یک رژیم غذایی سالم و متعادل به عملکرد خوب بدن و مغز کودک کمک می‌کند. از آنجایی که داروهای ADHD می‌توانند اشتها را کاهش دهند، کودکانی که این داروها را مصرف می‌کنند ممکن است برای خوب غذا خوردن مشکل بیشتری داشته باشند.

در حالی که برخی مکمل‌های ویتامین یا مواد معدنی ممکن است علائم را در کودکانی که کمبود این مواد مغذی دارند بهبود بخشد، هیچ مدرکی وجود ندارد که بتواند به دیگران کمک کند. قبل از دادن مکمل غذایی به فرزندتان با پزشک خود صحبت کنید.

مدیریت بهبود ADHD در کودکان

گروه‌های حمایتی و آموزش مهارت‌های والدین می‌توانند به شما کمک کنند تا در مورد ADHD و نحوه تربیت فرزند مبتلا به این بیماری اطلاعات بیشتری کسب کنید.

به طور کلی، در اینجا چند نکته برای کمک به ADHD کودک شما وجود دارد:

• سعی کنید مطمئن شوید که کودک شما به اندازه سن خود می‌خوابد.
• مراقب علائمی باشید که نشان می‌دهد فرزندتان ممکن است تحت استرس یا تحریک بیش از حد باشد و مداخله کنید.
• به رفتارهای خوب پاداش دهید یا تحسین کنید و در مورد رفتارهای غیرقابل قبول مرزهای مشخصی تعیین کنید.
• زمان بازی و سایر تعاملات اجتماعی را کوتاه نگه دارید تا به فرزندتان کمک کنید کنترل خود را حفظ کند.
• با معلم فرزندتان و مدیران مدرسه در مورد ADHD فرزندتان صحبت کنید. آن‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا تصمیم بگیرید که آیا اقامتگاه‌ها به شما کمک می‌کنند یا خیر و به شما می‌گویند که چگونه برای آنها درخواست دهید.
• ورزش منظم (30-60 دقیقه در روز) به بسیاری از کودکان مبتلا به ADHD کمک می‌کند تا برخی از علائم خود را مدیریت کنند.
• اگر فرزند شما بالغ و با انگیزه کافی برای کار با یک مربی ADHD باشد، این متخصصان می‌توانند به او کمک کنند تا مهارت‌های عملی را بیاموزد و در جهت اهداف خود تلاش کند.

هزینه‌های ADHD دوران کودکی

اگر کودک شما مبتلا به ADHD تشخیص داده شده باشد، ممکن است هزینه‌های اضافی خاصی داشته باشید، مانند:

• بازدید از پزشکان و متخصصان سلامت روان
• داروها
• مربیگری
• تدریس خصوصی
• هزینه های ناشی از تصادف یا جراحات

ADHD در کودکان و سلامت روان

داشتن ADHD به این معنا نیست که فرزند شما مشکلات روانی دارد. اما کودکان مبتلا به ADHD بیشتر در معرض خطر ابتلا به سایر بیماری‌های روانی هستند، از جمله:

• افسردگی
• اضطراب
• اختلالات شخصیت مانند اختلال وسواس اجباری (OCD)

برخی از اختلالات سلامت روان ممکن است با اثرات ADHD مرتبط باشد. به عنوان مثال، مشکلات در مدرسه می تواند باعث افسردگی شود. در این موارد، درمان ADHD ممکن است برای حل مشکل کافی باشد. اما اگر فرزند شما یک اختلال سلامت روان همراه با ADHD داشته باشد، برای هر دو بیماری نیاز به درمان دارد.

آیا بیش فعالی ADHD در کودکان قابل درمان است؟

هیچ درمانی برای ADHD وجود ندارد، اما با درمان مناسب، علائم را می‌توان کنترل کرد. در حالی که همه داروها برای هر کودک موثر نیستند، داروهای محرک خاصی نشان داده‌اند که علائم ADHD را در کودکان حدود 70 تا 80 درصد کاهش می‌دهند.

در مورد ADHD در کودکان چه انتظاری باید داشت؟

با درمان مناسب، چشم انداز بلندمدت بیشتر کودکان مبتلا به ADHD مثبت است. برخی یاد می‌گیرند که با علائم خود آنقدر خوب کنار بیایند که تا بزرگسالی دیگر واجد شرایط تشخیص ADHD نیستند.

برای دیگران، ADHD یک عمر باقی می‌ماند. اما با درمان و مدیریت علائم، بسیاری از آنها زندگی سالم و رضایت بخشی دارند.

ADHD همچنین می تواند جنبه‌های مثبتی داشته باشد، مانند:

• انرژی بالا
• خلاقیت
• توانایی تمرکز شدید (فوق تمرکز) روی چیزهایی که واقعاً به آنها علاقه دارید

شرایطی مشابه ADHD در کودکان

چندین بیماری دیگر علائمی مشابه علائم ADHD در کودکان دارند و بسیاری از آنها بیشتر بر کودکانی که ADHD دارند تأثیر می‌گذارند. این بیماری‌ها شامل موارد زیر است:

• ناتوانی‌های یادگیری مانند نارساخوانی (مشکلات خواندن) یا دیسگرافی (مشکلات نوشتن)
• اختلالات خلقی مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی
• اختلالات اضطرابی
• اختلالات زبان، که در آن کودکان در بیان خود یا درک دیگران مشکل دارند
• اختلالات رفتاری مانند اختلال سلوک یا اختلال نافرمانی مقابله‌ای (ODD)، که در آن کودک اغلب عصبانی، نافرمانی یا پرخاشگر است.

نتیجه‌گیری

کودکان مبتلا به ADHD مشکلاتی در تمرکز و توجه دارند که ممکن است در تمام زندگی آنها ادامه داشته باشد. اما درمان، سبک زندگی سالم و حمایت والدین می‌تواند به آنها در مدیریت علائم کمک کند. با ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و معلمان فرزندتان همکاری کنید تا بهترین راه حل را برای آن‌ها بیابید.

منبع

ADHD in Children: Symptoms, Causes, Treatment