اثرات مثبت زعفران در درمان اختلال شناختی خفیف و زوال عقل
با افزایش سن، بسیاری از فرآیندهای شناختی مغز با اختلال روبرو می‌شوند. در این مقاله به بررسی اثرات مثبت زعفران در درمان اختلال شناختی خفیف و زوال عقل پرداخته شده است.
مقدمه
اختلال شناختی خفیف، با کاهش اندک و قابل اندازه‌گیری در عملکردهای شناختی فرد، نسبت به آنچه بر اساس سن و تحصیلات از وی انتظار می‌رود شناخته می‌شود و یکی از زنگ خطرهای ابتلا به زوال عقل است. تخمین زده می‌شود شیوع اختلال شناختی خفیف در افراد بالای 65 سال 10 تا 20 درصد است. در حال حاضر هیچ داروی موثری برای درمان این اختلال موجود نیست.
زوال عقل نوعی اختلال شناختی شدید است و با هرگونه کاهش قابل توجه در عملکردهای شناختی مشخص می‌شود و عملکردهای اجتماعی و یا شغلی فرد را به خطر می‌اندازد. بیماری آلزایمر شایع‌ترین اختلال تحلیل برنده‌ی اعصاب و همچنین شایع‌ترین علت زوال عقل در سراسر جهان می‌باشد و شیوع تخمینی 10 تا 30 درصد در افراد بالای 65 سال دارد.
این بیماری با زوال شناختی همراه با از دست دادن حافظه مشخص می‌شود. در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان زوال عقل در دسترس نیست اگرچه بعضی از داروها مانند ممانتین (Memantin)، گالانتامین (Galantamine)، دونپزیل(Donepezil) و ریواستیگمن (Rivastigmine) برای مدیریت علائم بیماری استفاده می‌شوند. با این حال، این داروها دارای عوارض جانبی مانند سردرد، گیجی، تهوع و استفراغ و گرفتگی عضلات پا هستند که در برخی بیماران غیرقابل تحمل گزارش شده است.
زعفران از زمان‌های قدیم به عنوان ادویه، رنگ‌دهنده و داروی گیاهی استفاده می‌شود. پیشنهاد شده است که زعفران برای بسیاری از بیماری‌ها مانند افسردگی، ناراحتی‌های تنفسی و قلبی عروقی موثر است. همچنین از زعفران در طب سنتی ایرانی و چینی برای بازیابی و تقویت حافظه استفاده می‌شده است.
مطالعات اخیر اثرات مثبت زعفران را در درمان اختلال شناختی خفیف و زوال عقل اثبات کرده است. اگرچه زعفران قرن‌ها به عنوان یک افزودنی غذایی مورد استفاده قرار گرفته است که نشان دهنده ایمنی آن است، سمیت و ایمنی زعفران زمانی که به عنوان یک گیاه دارویی استفاده می‌شود نیاز به ارزیابی دقیق دارد.
چندین کارآزمایی بالینی به طور مستقیم ایمنی زعفران را ارزیابی کرده‌اند. زعفران با دوز کمتر از 1.5 گرم در روز در انسان سالم نسبتاً بی خطر تلقی می‌شود، اما اثرات سمی با دوزهای 5 گرم در روز و بالاتر مشاهده می‌شود و دوز کشنده حدود 20 گرم در روز گزارش شده است. ایمنی زعفران در اختلال شناختی خفیف و زوال عقل با توجه به کاهش عملکرد کلیوی و کبدی در این گروه‌های مسن نیاز به بررسی بیشتر دارد.
هدف از مطالعه‌ی حاضر که یک مرور جامع می‌باشد، بررسی اثرگذاری و ایمنی زعفران در درمان اختلال شناختی خفیف و زوال عقل می‌باشد.
تاثیر زعفران بر عملکرد شناختی
در یک تحقیق که توسط دکتر آخوندزاده و همکاران در ایران انجام شد مشخص گشت مصرف زعفران باعث بهبود قابل توجه نمره‌های فعالیت‌های شناختی در افراد تحت درمان در مقایسه با گروه دارونما می‌شود.
همچنین نتایج تحقیق دیگری که در ایران انجام شد نشان می‌دهد مصرف زعفران باعث بهبود نمرات شناختی و بهبود علائم زوال عقل می‌شود. این نتایج از نظر آماری با گروهی که داروی دونپزیل مصرف می‌کردند قابل مقایسه بوده است.
همچنین بر اساس نتایج بدست آمده از یک تحقیق اثر مصرف زعفران برای درمان اختلال خفیف شناختی از نظر آماری با گروهی که داروی ممانتین مصرف می‌کردند قابل مقایسه بوده است.
تاثیر زعفران بر عملکرد زندگی روزانه
نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد مصرف زعفران به مدت 12 ماه باعث بهبود عملکردهای روزانه در افراد شرکت‌کننده گشته است. همچنین درمان با زعفران به مدت 1 سال باعث کاهش علائم زوال عقل در افراد مبتلا به اختلال خفیف شناختی در مقایسه با گروهی که از زعفران استفاده نکرده بودند شده است.
عوارض جانبی
به‌طور کلی در مطالعات انجام شده عوارض جانبی شامل سرگیجه، خشکی دهان، خستگی و حالت تهوع در بعضی از شرکت‌کنندگان گزارش شده است.
اثرات مثبت زعفران در درمان اختلال شناختی خفیف و زوال عقل
همه مطالعات انجام شده نشان دادند که زعفران دارای مزایای بالقوه در بهبود عملکرد شناختی برای درمان آلزایمر و اختلال خفیف شناختی است. به‌طور کلی نتایج حاکی بهبود نمرات مربوط به عملکردهای شناختی در گروه‌های مصرف کننده‌ی زعفران در مقایسه با گروه دارونما می‌باشند. همچنین در تعدادی از مطالعات اثرات زعفران با داروهای مرسوم مورد استفاده برای درمان آلزایمر و اختلال خفیف شناختی قابل مقایسه بوده است.
عوارض جانبی خفیفی مانند تهوع، خستگی، خشکی دهان و سرگیجه در هر دو گروه مداخله و کنترل مشاهده شد. اما نتایج نشان می‌دهد که شیوع عوارض مشاهده شده بین گروه مداخله و کنترل از نظر آماری قابل توجه نبوده است.
مکانیسم‌های دقیق و زیربنای اثرات زعفران بر زوال عقل نامشخص است. با این حال، ترانس کروسین-4 که یکی از کاروتنوئیدهای اصلی زعفران است می‌تواند از تشکیل تجمعات پروتئینی ،که از علل اصلی آلزایمر و زوال عقل است، جلوگیری کند. علاوه بر این، عصاره زعفران دارای فعالیت بازدارندگی بر آنزیم استیل کولین استراز (AchE) است و از تجزیه استیل کولین که یکی از اهداف اصلی درمانی برای بیماری آلزایمر است، جلوگیری می‌کند.
در یک مطالعه حیوانی مشخص شد زعفران آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی را افزایش می‌دهد و سطح کورتیکوسترون پلاسما را که افزایش آن باعث استرس و پاسخ‌های ایمنی می‌شود، کاهش می‌دهد.
نتایج این مطالعه حاکی از اثرات مثبت زعفران در درمان اختلال شناختی خفیف و زوال عقل می‌باشد و این نکته را بیان می‌کند که استفاده از مکمل زعفران می‌تواند برای بهبود عملکرد شناختی در بیماران مبتلا به اختلال خفیف شناختی و آلزایمر مفید باشد.
نویسنده: دکتر حسین علیپور (دکترای تخصصی نانو بیوتکنولوژی)
ویرایش: دکتر علیرضا ولی‌زاده (دکترای تخصصی نانوتکنولوژی پزشکی)
منبع
مطالب زیر را حتما بخوانید:
دارچین: نقش بالقوه در پیشگیری از مقاومت به انسولین، سندرم متابولیک و دیابت نوع ۲
توسط دکتر فاطمه موسوی
قوانین ارسال دیدگاه در سایت.