قرص های آهن چه عوارضی دارند؟

مکمل‌های آهن معمولا برای درمان یا پیشگیری از کم خونی فقر آهن استفاده می‌شود. این مکمل‌ها در کنار فواید زیادی که دارند ممکن است عوارض جانبی خاصی نیز ایجاد کنند. توجه به این نکته ضروری است که واکنش های فردی ممکن است متفاوت باشد و همه افراد این عوارض جانبی را تجربه نمی‌‍کنند. در این مقاله برخی از عوارض جانبی احتمالی مکمل‌های آهن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

من دکتر فاطمه موسوی با استناد به مطالعات و تجربه شخصی، به این نتیجه رسیده‌ام که این قرص‌ها باعث مشکلات گوارشی مانند سوء هاضمه و تهوع می‌شوند. بعضی از افراد هم ممکن است حساسیت به آهن داشته باشند و علائمی مانند آلرژی پوستی را تجربه کنند. همچنین، تداخلات با داروها و مواد غذایی نیز ممکن است رخ دهد. در صورت بروز هرگونه علامت، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید و دستورات مربوط به مصرف قرص‌های آهن را رعایت کنید.

اگر نمی‌دانید چه زمان باید قرص آهن را مصرف کرد پیشنهاد می‌کنیم حتما مقاله “بهترین زمان مصرف قرص آهن” را مطالعه فرمایید.

عوارض مکمل های آهن

1- مشکلات گوارشی

مکمل آهن می‌تواند در برخی افراد باعث ایجاد ناراحتی در دستگاه گوارش شود و منجر به عوارض جانبی مانند تهوع، استفراغ، درد معده، یبوست یا اسهال گردد. این عوارض جانبی هنگام مصرف دوزهای بالاتر آهن یا زمانی که این مکمل با معده خالی مصرف می‌شود، بیشتر رخ می‌دهند. برای به حداقل رساندن علائم گوارشی، مصرف مکمل‌های آهن همراه با غذا یا با فاصله کوتاهی پس از غذا توصیه می‌شود. اگر عوارض جانبی ادامه یافت یا شدید بود، ضروری است که با پزشک خود مشورت کنید.

2- تغییر رنگ دندان ها

برخی مکمل‌های آهن که به فرم مایع هستند (قطره و شربت آهن)، می‌توانند به طور موقت دندان‌ها را لکه دار کنند. این مسئله زمانی اتفاق می‌افتد که آهن در تماس مستقیم با دندان‌ها قرار می‌گیرد و می‌تواند منجر به تغییر رنگ قهوه‌ای یا سیاه در دندان‌ها شود. لکه‌های ناشی از مصرف مکمل آهن معمولاً بی‌ضرر بوده و می‌توان با اقدامات دندانپزشکی آن‌ها را برطرف کرد. برای به حداقل رساندن خطر ایجاد تغییر رنگ، می‌توانید از نی برای نوشیدن مکمل‌های آهن مایع استفاده کنید یا پس از مصرف آنها دهان خود را کاملا با آب بشویید.

3- طعم ناخوشایند فلز

مکمل‌های آهن، به‌ویژه فرم مایع آن، می‌توانند طعم فلزی ناخوشایندی داشته باشند. این طعم می‌تواند پس از مصرف در دهان باقی بماند. اگر تحمل این طعم برایتان سخت است، می‌توانید این مکمل‌ها را با نوشیدنی یا آبمیوه طعم‌دار مصرف کنید تا طعم آن را پوشش دهید.

4- واکنش های آلرژیک

حساسیت به مکمل‌های آهن اگرچه نادر است، اما برخی افراد ممکن است آن را تجربه کنند. علائم یک واکنش آلرژیک می‌تواند شامل بثورات پوستی، خارش، تورم (به ویژه در صورت، زبان یا گلو)، سرگیجه یا مشکل در تنفس باشد. اگر هر گونه واکنش آلرژیک شدید را تجربه کردید، مهم است که فورا به اورژانس مراجعه کنید. اگر سابقه آلرژی دارید، توصیه میشود قبل از شروع مصرف مکمل با یک پزشک مشورت کنید.

5- خطر مسمومیت با آهن

مصرف بیش از حد آهن می‌تواند منجر به مسمومیت شود که یک مسئله جدی تلقی می‌شود. مصرف بیش از حد آهن معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که دوزهای زیاد این ماده به طور تصادفی یا در موارد آسیب عمدی به خود مصرف شود. علائم مسمومیت با آهن شامل درد شدید معده، تهوع، استفراغ (احتمالا همراه با خون)، اسهال (احتمالا همراه با خون)، ضربان قلب سریع، فشار خون پایین، پوست رنگ پریده و در موارد شدید، نارسایی ارگان های بدن میباشد. مکمل‌های آهن همیشه باید طبق دستور پزشک مصرف شوند و برای جلوگیری از اینگونه مشکلات دور از دسترس کودکان نگهداری شوند.

6- تغییر رنگ مدفوع

مصرف قرص‌های آهن می‌تواند مدفوع را به رنگ تیره و تقریبا سیاه (در واقع سبز تیره) تبدیل کند. این مسئله طبیعی و بی خطر بوده و به این معنی نیست که مکمل آهن باعث خونریزی گوارشی شده است.

7- تداخل با داروها

مکمل‌های آهن می‌توانند با چندین دارو تداخل داشته باشند و بر میزان جذب و کارایی آن‌ها تاثیر بگذارند. چند نمونه از داروهایی که ممکن است با مکمل‌های آهن تداخل داشته باشند عبارتند از: پنتوپرازول، امپرازول، تتراسایکلین، داکسی سایکلین، لوودوپا، لووتیروکسین، بیس فسفونات و …

8- تداخل با جذب دیگر مواد معدنی

مصرف بیش از حد مکمل آهن می‌تواند با جذب دیگر مواد معدنی مانند کلسیم، روی و مس تداخل کند و منجر به کمبود آن‌ها در بدن شود.

کدام مکمل های آهن عوارض جانبی بیشتری ایجاد می کنند؟

به طور کلی، اثرات نامطلوب مکمل‌های آهن بسته به فرمولاسیون و دوز آنها می‌تواند متفاوت باشد. برخی از فرمولاسیون‌ها ممکن است احتمال بیشتری برای ایجاد عوارض جانبی داشته باشند. چند نمونه از این موارد عبارتند از:

• فروس سولفات: فروس سولفات شکل رایج و بیشتر شناخته شده‌ مکمل آهن است که می‌تواند منجر به بروز عوارض گوارشی آزاردهنده شود.
• عمده قطره‌ها و شربت‌های آهن: مکمل‌های آهن به فرم مایع، ممکن است خطر بیشتری برای ایجاد لکه‌های دندانی داشته باشند.
• مکمل‌های تزریقی آهن: مکمل‌های آهن داخل وریدی، در جریان خون تزریق می‌شوند و عموماً برای افراد مبتلا به کمبود شدید آهن یا کسانی که نمی‌توانند مکمل‌های خوراکی آهن را تحمل کنند، استفاده می‌شود. در حالی که آهن تزریقی می‌تواند بسیار موثر باشد، در مقایسه با مکمل‌های خوراکی خطر بیشتری برای ایجاد واکنش‌های آلرژیک دارد. واکنش‌های آلرژیک به آهن تزریقی می‌تواند از علائم خفیف مانند بثورات پوستی و خارش تا علائم شدیدتر مانند مشکل تنفسی یا آنافیلاکسی متغیر باشد.

کدام مکمل های آهن عوارض جانبی کمتری ایجاد می کنند؟

در میان مکمل‌های مختلف آهن موجود، برخی فرمولاسیون‌ها عوارض جانبی کمتری نسبت به سایرین دارد. چند نمونه از این موارد عبارتند از:

• فروس بیس گلیسینات: فروس بیس گلیسینات شکلی از مکمل آهن است که به دلیل تحمل خوب و بروز کمتر عوارض گوارشی در مقایسه با اشکال دیگر مانند فروس سولفات شناخته شده است. بیس گلیسینات آهن اغلب به خوبی تحمل می‌شود و می‌تواند گزینه مناسبی برای افرادی باشد که مشکلات گوارشی را با سایر اشکال مکمل آهن تجربه می‌کنند.
• کمپلکس پلی ساکارید آهن: کمپلکس پلی ساکارید آهن شکل دیگری از مکمل آهن است که عوارض گوارشی کمتری دارد و می‌تواند توسط افرادی که مستعد ناراحتی گوارشی هستند یا معده‌های حساسی دارند بهتر تحمل شود.
• فرمولاسیون‌های آهسته رهش یا طولانی رهش: برخی از مکمل‌های آهن به عنوان آهسته رهش یا طولانی رهش فرموله می‌شوند. این فرمول‌ها برای آزادسازی تدریجی آهن در یک دوره طولانی طراحی شده‌اند که می‌تواند به کاهش بروز عوارض جانبی در دستگاه گوارش کمک کند.

توجه به این نکته مهم است که پاسخ‌ افراد مختلف به مکمل‌های آهن می‌تواند متفاوت باشد و همه افراد عوارض جانبی مشابهی را تجربه نمی‌کنند. علاوه بر این، پیشرفت در فرمولاسیون مکمل آهن و تلاش برای به حداقل رساندن اثرات نامطلوب و بهبود تحمل در حال انجام است. مشاوره با یک پزشک می‌تواند به تعیین مناسب‌ترین مکمل آهن بر اساس نیازهای شما، سابقه پزشکی و عوارض احتمالی کمک کند.

مصرف ایزی آیرون، روشی مناسب برای پیشگیری و درمان کم خونی فقر‌آهن

مکمل ایزی آیرون به صورت قرص روکش دار است. هر قرص حاوی 145 میلی‌گرم فروس بیس‌گلیسینات است که معادل 28 میلی‌گرم آهن دو ظرفیتی می‌باشد. این محصول حاوی آهن با ملح بیس گلیسینات است که نسبت به دیگر فرم های آهن جذب بالاتر و عوارض گوارشی کمتری دارد.

منبع:

Iron supplements: a common cause of drug interactions.