۷ نشانه و علامت کمبود منیزیم که باید بدانید!

منیزیم یک ماده معدنی ضروری در تغذیه انسان‌ها می باشد که عملکردهای بیولوژیکی بسیار گسترده‌ای دارد و در بیش از ۳۰۰ واکنش متابولیک شرکت می‌کند. حدود ۶۰٪ منیزیم کل بدن در استخوان ها قرار دارد. بدن یک بزرگسال روزانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی گرم منیزیم نیاز دارد اما این نیاز در مواردی چون استرس، دوره نقاهت بیماری‌ها، حاملگی، شیردهی و حتی در دوره رشد افزایش می‌یابد.

کمبود منیزیم که تحت عنوان هیپومنیزیمی نیز شناخته می‌شود، مشکلی است که اغلب نادیده گرفته می‌شود. کمبود منیزیم علائم متعددی دارد که برخی از آنها جسمی و برخی دیگر روانی هستند. برآوردها حاکی از آن است که ۲ تا ۱۵ درصد از جمعیت ایالات متحده آمریکا کمبود منیزیم را تجربه می‌کنند، با این حال این درصد در بیماران بیمارستانی و ICU و افراد مبتلا به دیابت یا سوء مصرف الکل بسیار بیشتر است.

در اغلب موارد، کمبود منیزیم ممکن است دیر تشخیص داده شود، زیرا علائم آشکار این اختلال معمولاً تا زمانی که سطح منیزیم خون شما به شدت پایین نیاید ظاهر نمی‌شود. بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، سندرم‌های سوء جذب، اسهال مزمن و بیماری سلیاک می‌توانند منجر به کاهش سطح منیزیم شوند. افراد دارای سوء مصرف الکل نیز در معرض خطر کمبود منیزیم هستند.

در این مقاله ۷ علامت اصلی کمبود منیزیم را بررسی کرده‌ایم:

1- انقباضات و گرفتگی عضلات

لرزش و گرفتگی یا اسپاسم عضلانی نشانه‌هایی از کمبود منیزیم هستند. در موارد شدیدتر کمبود منیزیم ممکن است حتی باعث تشنج شود. دانشمندان معتقدند این علائم ناشی از ورود بیش از اندازه کلسیم به سلول‌های عصبی است که باعث تحریک بیش از حد اعصاب در عضلات می‌شود.

توجه به این نکته ضروری است که انقباضات غیر ارادی عضلانی ممکن است علل زمینه‌ای متعددی داشته باشد. به عنوان مثال، استرس یا مصرف کافئین بیش از حد نیز می‌تواند باعث اسپاسم عضلانی غیر ارادی شود. همچنین ممکن است عارضه جانبی برخی داروها یا ناشی از بیماری‌های عصبی-عضلانی مانند دیستروفی عضلانی، مولتیپل اسکلروزیس یا میاستنی گراویس باشند.

2- اختلال در سلامت روان

اختلالات روانی یکی دیگر از اثرات احتمالی کمبود منیزیم است. یکی از این اختلالات “آپاتی” است که به معنی بی حسی ذهنی یا فقدان احساسات است. همچنین سطوح پایین منیزیم ممکن است باعث افزایش خطر استرس، افسردگی و اضطراب در فرد شود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که مکمل‌های منیزیم ممکن است برای زیرمجموعه‌ای از افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی مفید باشد.

3- پوکی استخوان

پوکی استخوان اختلالی است که با ضعیف شدن استخوان‌ها و افزایش ریسک شکستگی استخوان مشخص می‌شود. کمبود منیزیم یک عامل خطر برای ایجاد پوکی استخوان است. کمبود منیزیم هم م2یتواند به طور مستقیم استخوان‌ها را ضعیف کند، و از طرف دیگر می‌تواند سطح کلسیم خون، که یکی از مواد اصلی تشکیل دهنده ساختار استخوان هاست را کاهش می2دهد.

عوامل متعددی بر خطر ابتلا به پوکی استخوان تاثیر می‌گذارد، از جمله:

• افزایش سن و سالمندی
• کم تحرکی و عدم داشتن فعالیت بدنی
• مصرف ناکافی ویتامین‌های D و K در رژیم غذایی

4- خستگی و ضعف عضلانی

خستگی یک اصطلاح گسترده است که شامل خستگی یا ضعف جسمی و ذهنی است و به این معنی است که شما نیاز به استراحت دارید. با این حال، خستگی شدید یا مداوم ممکن است نشان دهنده یک مشکل زمینه‌ای باشد. هم خستگی عمومی و هم ضعف عضلانی از علائم کمبود منیزیم هستند. سطوح پایین منیزیم بر فرآیندهای متعدد بدن از جمله سیگنال‌دهی عصبی و سطح پتاسیم در سلول‌های عضلانی تاثیر می‌گذارد که به ترتیب ممکن است باعث خستگی و ضعف شود.

5- افزایش فشار خون

مطالعات حیوانی نشان می‌دهد که کمبود منیزیم ممکن است باعث افزایش فشار خون شود که یک عامل خطر قوی برای ابتلا به بیماری‌های قلبی است. در حالی که شواهد مستقیم در مورد انسان وجود ندارد، برخی تحقیقات نشان می‌دهند که سطوح پایین منیزیم یا دریافت ناکافی منیزیم از رژیم غذایی ممکن است فشار خون را افزایش دهد.

علاوه بر این، بررسی‌ها نشان می‌دهد که مصرف مکمل‌های منیزیم به ویژه در بزرگسالان مبتلا به بیماری فشار خون بالا می‌تواند در کاهش فشار خون نقش موثری داشته باشد.

6- آسم

کمبود منیزیم در افراد مبتلا به آسم شدید رایج است. علاوه بر این، سطح منیزیم در افراد مبتلا به آسم، کمتر از افراد سالم است. اسپری‌های استنشاقی محتوی منیزیم سولفات اغلب می‌توانند به کاهش علائم خفیف آسم کمک کنند و منیزیم سولفات داخل وریدی یک درمان موثر برای حملات شدید آسم و تنگی نفس است. با این حال، شواهدی قطعی مبنی بر اثربخشی مکمل‌های خوراکی منیزیم در افراد مبتلا به آسم دیده نشده است.

7- آریتمی قلبی

آریتمی قلب یا ضربان نامنظم قلب، می‌تواند یکی از علائم شدید و خطرناک ناشی از کمبود منیزیم باشد. آریتمی می‌تواند بدون علامت باشد و یا اینکه موجب ایجاد علائم شدید و خطرناکی شود. در برخی افراد می‌تواند باعث تپش قلب شود و در موارد شدیدتر ممکن است خطر سکته مغزی یا نارسایی قلبی را افزایش دهد.

چگونه منیزیم کافی دریافت کنیم؟

مواد غذایی غنی از منیزیم متعددی برای انتخاب وجود دارد. منیزیم به طور گسترده در غذاهای گیاهی و حیوانی یافت می‌شود. غنی‌ترین منابع منیزیم، دانه‌ها و مغزها هستند، اما غلات کامل، لوبیاها و سبزیجات سبز برگ نیز منابع نسبتا خوبی هستند. به خصوص اگر به بیماری‌هایی مانند دیابت مبتلا هستید که باعث می‌شود بدن شما در معرض کمبود منیزیم باشد، مصرف غذاهای غنی از منیزیم یا مکمل‌های منیزیم بسیار اهمیت دارد.

اگر تصور می‌کنید که ممکن است به کمبود منیزیم مبتلا باشید، لازم است به پزشک مراجعه کنید.

جدول زیر میزان توصیه شده رژیم غذایی حاوی منیزیم را در مردم ایالات متحده نشان می‌دهد.

منیزیم به طور گسترده‌ای در غذاهای گیاهی و حیوانی یافت می‌شود. غنی‌ترین منابع دانه‌ها و آجیل‌ها هستند، اما غلات کامل، لوبیاها و سبزیجات با برگ سبز نیز منابع نسبتا خوبی هستند. اگر بیماری‌هایی دارید که باعث می‌شود بدن شما منیزیم را از دست بدهد، مانند دیابت، خوردن غذاهای غنی از منیزیم یا مکمل‌ها بسیار مهم است. شما می‌توانید با پزشک یا داروساز خود در مورد ایجاد برنامه‌ای برای افزایش مصرف منیزیم خود صحبت کنید که برای تامین نیازهای شما مناسب باشد.

هنگام مشکوک شدن یا درمان هیپومنیزیمی، همیشه سایر ناهنجاری‌های الکترولیتی را بررسی کنید. سطوح پایین منیزیم می‌تواند به نوبه خود باعث کاهش سطح پتاسیم ویا کلسیم شود. علاوه بر این، بسیاری از ناهنجاری‌های الکترولیتی و هورمونی دیگر می‌توانند با علائم مشابه ظاهر شوند. هیپومنیزیمی ممکن است نیاز به تشخیص از موارد زیر داشته باشد:

1. هیپوپاراتیروئیدیسم یا کم‌کاری تیروئید (ژنتیکی و ایدیوپاتیک)
2. آکرودیسوستوز ( اندام کوتاه و رشد غیرعادی در سایر قسمت‌ها مثل فک)
3. هیپوپاراتیروئیدیسم کاذب
4. کندرودیسپلازی بلومستراند (بیماری نادر ژنتیکی که باعث ایجاد اشکال غیرعادی استخوان می‌شود)

چه مواد غذایی شامل منیزیم می‌باشند؟

مواد طبیعی بسیاری وجود دارند که حاوی منیزیم می‌باشند. این مواد شامل:

• بادام، بادام هندی، بادام زمینی و کره بادام زمینی
• سبزیجات با برگ سبز تیره مانند اسفناج
• کشمش، موز، سیب، کلم بروکلی و هویج
• شیر سویا و دانه های سویا
• لوبیا سیاه و لوبیا چشم بلبلی
• نان سبوس دار و برنج قهوه ای
• غلات گندم خرد شده، بلغور جو دوسر و سایر غلات صبحانه غنی شده با منیزیم
• ماست و شیر کم چرب ساده
• حلزون پخته شده

چه زمانی باید به دنبال مراقبت فوری باشم؟

1. در بازوها یا پاهای خود بی‌حسی و گزگز دارید.
2. اسپاسم عضلانی دردناک و لرزش در بازوها یا پاها دارید.
3. قادر به حرکت دادن عضلات خود نباشید و در تفکر کردن دچار مشکل شوید.
4. ضربان قلب شما سریعتر از حد معمول یا نامنظم باشد.
5. تشنج غیرمعمول داشته باشید.

به طور کلی، هیپومنیزیمی اغلب در بیماران مبتلا به سرطان و بیمارانی که در بیمارستان بستری هستند یا در شرایط بدی قرار دارند ایجاد می‌شود که در 50 تا 60 درصد آن‌ها رخ می‌دهد. داروهای شیمی درمانی باعث ایجاد هیپومنیزمی می‌شوند که می‌تواند ماه ها تا سال‌ها پس از قطع درمان سرطان باقی بماند. بیمارانی که از سرطان دوران کودکی جان سالم به در برده‌اند، در معرض خطر خاصی برای ایجاد عوارض جانبی ناشی از درمان چندوجهی برای بدخیمی خود هستند. مطالعاتی که هیپومنیزیمی را در بیمارانی که از سرطان جان سالم به در برده‌اند ارزیابی کرده‌اند، شیوع آن را بین 13 تا 29 درصد تعیین کرده است.

داروهای ایجاد کننده‌ی هایپومنیزیمی شامل موارد زیر می‌باشند:

• دیورتیک‌های لوپ و تیازیدی
• مهارکننده‌های پمپ پروتون
• آنتی‌بیوتیک‌های آمینوگلیکوزید
• آمفوتریسین B
• پنتامیدین
• دیجیتالیس
• داروهای شیمی درمانی، مانند سیس پلاتین، سیکلوسپورین
• آنتی‌بادی‌هایی که به گیرنده‌های فاکتور رشد اپیدرمی (EGF) متصل می‌شوند (cetuximab، matuzumab، panitumumab)
• مصرف زیاد ملین‌ها

مکمل بیومگنلیت

هر ساشه از مکمل بیومگنلیت حاوی ۳۰۰ میلی گرم منیزیم خالص (المنتال) است و طعم مطبوع پرتقالی دارد. منیزیم موجود در مکمل بیومگنلیت از نوع ملح آلی سیترات بوده و با فراهمی زیستی (جذب گوارشی) ۹۰ درصدی، بهترین منبع منیزیم شناخته شده است.

نحوه مصرف: روزانه ۱ ساشه بیوم.را در یک لیوان آب حل کرده و همراه با غذا یا مطابق دستور پزشک مصرف کنید.

منبع:

7 Signs and Symptoms of Magnesium Deficiency

Hypomagnesemia – StatPearls – NCBI Bookshelf (nih.gov)

Hypomagnesemia in the Cancer Patient – PMC (nih.gov)

Hypomagnesemia and Cardiovascular Risk in Type 2 Diabetes – PMC (nih.gov)