شکل مدفوع در سندرم روده تحریک پذیر

همانطور که در مقاله قبلی اشاره کردم، سندرم روده تحریک‌پذیر یا IBS، اختلالی گوارشیست که منجر به ایجاد علائمی مثل دل‌درد، اسهال، یبوست، نفخ و … می‌شود. این اختلال ممکن است با استرس، مصرف برخی مواد غذایی، عوامل ژنتیکی و تغییرات هورمونی یا ابتلا به بعضی عفونت‌ها شروع یا تشدید شود.

براساس آنکه شما در پی ابتلا به IBS، اسهال، یبوست یا ترکیبی از هردو را تجربه می‌کنید، شکل مدفوعتان متغیر و به شکل آبکی، سفت و تیره یا ترکیبی از این دو خواهد بود. برای بررسی مدفوع خود، چک هفتگی مدفوع کافی خواهد بود و لازم نیست تا به شکل روزانه گزارش دهید؛ هرچند هرگونه تغییر در رنگ، شکل و حالت را سریعا به پزشک گزارش دهید. بهترین مکمل گیاهی برای بهبود علائم IBS، مکمل لیپومان می‌باشد. شما می‌توانید روزانه 2 الی 3 کپسول را به مدت 1 الی 3 ماه همراه وعده غذایی خود استفاده نمایید. اگر می‌خواهید بیشتر در رابطه با این اختلال بدانید، با من همراه باشید.

سندرم روده تحریک پذیر یا IBS چیست؟

سندرم روده تحریک پذیر یا IBS اختلالی است که 6 تا 18 درصد از مردم جهان را تحت تاثیر خود قرار داده است. این اختلال طیف گسترده‌ای از علائم گوارشی، تغییر در حرکات روده، خستگی و … را به وجود می‌آورد. شناسایی محرک‌ها، کنترل استرس، تغییر در سبک زندگی بسیار در بهبود علائم شما موثر است. محرک‌هایی که در هرفرد منجر به تشدید علائم می‌شود، با فرد دیگر متفاوت است و ممکن است چیزی که در شما ایجاد ناراحتی کند، در فرد دیگر مشکلی به وجود نیاورد.

آیا شکل مدفوع در IBS متفاوت است؟ ( شکل مدفوع در سندرم روده تحریک‌پذیر)

بله، با توجه به نوع IBS که شما را درگیر کرده‌است، شکل مدفوع متفاوت خواهد بود.

• اگر IBS شما از نوع اسهال باشد، مدفوع شما حالت شل و آبکی پیدا خواهد کرد. همچنین ممکن است مقداری موکوس نیز همراه آن دفع شود.
• اگر IBS شما از نوع یبوست باشد، مدفوع شما حالت سفت با دفع سخت و دردناک خواهد بود. مصرف فیبرها و پروبیوتیک‌ها می‌تواند به شما کمک کند. همچنین مصرف محدود ملین‌ها برایتان مفید خواهد بود.
• اگر IBS شما ترکیبی از حالت اسهال و یبوست باشد، ممکن است در برهه‌هایی حالت آبکی و برهه‌های دیگر به حالت یبوست باشد. در طول هر مرحله، با حرکات روده، درد شما تسکین می‌یابد.

از کجا متوجه شویم به IBS مبتلا شده‌ایم؟

برخی علائم می‌تواند نشان دهد که شما به IBS مبتلا هستید یا نه. اگر چندتا از علائم زیر را داشتید، ممکن است به IBS مبتلا باشید:

• درد و کرامپ شکمی: به طور معمول، مغز و دستگاه گوارش شما برای کنترل گوارشتان با یکدیگر در ارتباطند. این اتفاق توسط ترشح انواع هورمون‌ها و عملکرد باکتری‌های دستگاه گوارشتان اتفاق می‌افتد. در IBS، این ارتباطات دچار اختلال می‌شوند و منجر به ایجاد حرکات ناهماهنگ و دردناک در دستگاه گوارش شما می‌شود.
• اسهال: IBS همراه با اسهال، یکی از رایج‌ترین انواع IBS می‌باشد. تقریبا یک سوم افراد مبتلا به IBS، این نوع را تجربه می‌کنند. براساس یک مطالعه، مشخص شد افرغادی که به IBS از این نوع دچارند، به طور متوسط 12 بار در هفته اجابت مزاج دارند ( بیش از دو برابر افراد عادی و سالم). این حالت خصوصا در صورت تجربه استرس در شما، بیشتر احساس می‌شود و خود استرس، تشدیدکننده و شروع‌کننده آن خواهد بود.
• یبوست: شاید عحیب به نظر برسد، اما ابتلا به IBS می‌تواند علاوه بر اسهال، یبوست نیز ایجاد کند. یبوست تقریبا 35 درصد از افراد مبتلا به IBS را درگیر خود می‌کند. اگر شما کمتر از 3 بار در هفته اجابت مزاج داشته باشید، به یبوست مبتلا هستید.به دلیل تغییرات ارتباطی بین مغز و دستگاه گوارش، ممکن است زمان عبور طبیعی مدفوع از دستگاه گوارش کند یا تند شود. هرچقدر زمان عبور طولانی‌تر شود، روده آّ بیشتری از مدفوع شما جذب می‌کند و دفع آن دشوارتر، دردناک‌تر و به حالت یبوست خواهد شد.
• تجربه هردو حالت اسهال و یبوست باهم: این حالت در حدود 23 درصد از افراد مبتلا به IBS رخ می‌دهد. این حالت منجر به ایجاد درد مزمن و عودکننده شکمی می‌شود. براساس مطالعات انجام‌گرفته، این نوع از IBS نسبت به سایر انواع آن، علائم شدیدتری دارد.
• تغییر در حرکات روده: همانطور که اشاره کردم، اگر مدفوع به حالت آهسته‌تری حرکت‌کند، آب بیشتر از دست می‌دهد و ایجاد یبوست می‌کند و اگر سریعتر حرکت کند، آب از طریق مدفوع دفع و حالت اسهال خواهد شد. IBS همچنین می‌تواند منجر به تجمع مخاط در مدفوع شود. برخی مواقع ممکن است در مدفوع شما خون باشد که به شکل قرمز و اغلب به شکل بسیار تیره و قیرمانند خواهد بود.
• گاز و نفخ: به دلیل تغییر هضم غذا در هنگام ابتلا به IBS گاز بیشتری در روده تولید می‌شود. این تولید گاز در بسیاری از بیماران به عنوان یکی از آزاردهنده‌ترین علائم شناخته می‌شود. این حالت در IBS از نوع مختلط و یبوست، بیشتر ایجاد می‌شود. اجتناب از مصرف لاکتولوز و سایر ترکیبات محرک ایجاد گاز، می‌تواند در کاهش گاز موثر باشد.
• عدم تحمل برخی مواد غذایی: در حدود 80 درصد از کسانی‌ که IBS دارند، با مصرف برخی غذاهای خاص دچار علائم می‌شوند. به همین دلیل شاید لازم باشد تا برخی غذاها را از برنامه خود حذف کنید. برخی از محرک‌ها مثل لاکتولوز، گلوتن، قهوه و … هستند.
• خستگی و سختی در به خواب رفتن: بیش از نیمی از بیماران مبتلا به IBS از خستگی رنج می‌برند. درواقع آن‌ها ممکن است فعالیت بدنیشان در کار، اوقات فراغت و تعاملات اجتماعیشان کاهش یابد. IBS همچنین منجر به بیدارشدن مکرر، احساس بی‌قراری در هنگام صبح و سختی در به خواب‌رفتن می‌شود که کیفیت خوابشان را کاهش می‌دهد. پیش‌بینی می‌شود که این خواب ضعیف، به طور مستقیم بر شدت علائم گوارشی اثرگذار است.
• اضطراب و افسردگی: ابتلا له IBS در ارتباط مستقیم با اضطراب و افسردگی است. هرچند هنوز دقیقا مشخص نیست که استرس مجر به ایجاد علائم می‌شود یا علائم IBS بیانگر استرس در فرد است. هرکدام که باشد، اضطراب و IBS در یک چرخه معیوب اثر همدیگر را تقویت می‌کنند. در یک مطالعه بر روی 94 هزارتفر مشخص شد افراد مبتلا به IBS بیش از 50 درصد به اختلالات اضطرابی و بیش از 70 درصد به اختلالات عصبی مثل افسردگی مبتلا هستند. بنابراین استفاده از روان-درمانی‌ها و کنترل استرس، در بهبود علائم IBS بسیار موثر خواهد بود.

چگونه علائم IBS را کنترل کنم؟

شما با مصرف برخی مکمل‌ها، تغییر سبک زندگی و مصرف داروهای تجویزی توسط پزشکتان، می‌توانید علائمتان را بهبود بخشید و آن را درمان کنید.

• بهترین مکمل گیاهی برای بهبود علائم IBS، لیپومان می‌باشد. لیپومان حاوی 600 میلیگرم عصاره برگ کنگرفرنگی می‌باشد و شما می‌توانید برای بهبود هضم غذا، نفخ و علائم گوارشی خود روزانه 2 الی 3 کپسول، همراه با وعده غذایی خود و به مدت 1 الی 3 ماه استفاده کنید. لیپومان در تنظیم آنزیم‌های کبدی و کنترل چربی خون نیز موثر است.
  
  
• اگر IBS شما به دلیل استرس است، بهترین مکمل برای کنترل اعصاب و کاهش استرس، مکمل کالمگ می‌باشد. کالمگ حاوی پتاسیم و منیزیم در فرم سیترات است و در آرامش اعصاب و کاهش اختلالات اضطرابی بسیار موثر است.
  
• استفاده از مکمل‌های پروبیوتیک نیز در صورتی که میکروارگانیسم‌های درون دستگاه گوارش شما از حالت تعادل خارح شده باشند، مفید خواهد بود. پروبیوتیک‌ها خصوصا در صورت ابتلا به اسهال برای شما مفید خواهند بود.
• پرهیز از مصرف برخی مواد غذایی که شما متوجه می‌شوید علائمتان را بدتر می‌کنند نیز در بهبود علائم شما موثر می‌باشد. مواد غذایی مثل شکر، قهوه، الکل، پیاز، برخی سبزیجات و میوه‌ها و … ممکن است محرک دستگاه گوارش شما باشند.

منابع

Irritable Bowel Syndrome – StatPearls – NCBI Bookshelf (nih.gov)

Constipation-Predominant Irritable Bowel Syndrome (IBS-C): Effects of Different Nutritional Patterns on Intestinal Dysbiosis and Symptoms – PMC (nih.gov)