درفشار خون بالا کدام قسمت سر درد می‌کند؟

در میان انواع وسیع سردردهای ثانویه، گروه قابل توجهی مربوط به سردردهای به‌ وجود‌ آمده در پی فشارخون بالا است. البته این مورد درهمه‌ی افراد مبتلا به فشارخون بالا مشاهده نمی‌شود؛ اما می‌تواند یکی از علائم فشارخون بحرانی و به دنبال آن، شروع سردردهای ثانویه باشد که در هر دو طرف سر و به شکل ضربان‌دار احساس می‌شود. دراین مقاله، به بررسی چگونگی شروع این سردرد و علائم آن خواهم ‌پرداخت.

من دکتر صدف عبدیان با توجه به مطالعاتی که در این زمینه کرده‌ام به این نتیجه رسیدم که سردرد ناشی از فشار خون بالا معمولاً در هر دو طرف سر و به صورت ضربان‌دار احساس می‌شود؛ این نوع سردرد اغلب زمانی بروز می‌کند که فشار خون به حد بحرانی برسد (بالاتر از 180/120 میلی‌متر جیوه). در این حالت، فشار بیش از حد بر مغز وارد شده و ممکن است با علائم خطرناکی مثل سرگیجه، تاری دید، تهوع و حتی تشنج همراه باشد. بنابراین اگر سردرد همراه با فشار خون بالا داشتید، به‌هیچ‌وجه آن را نادیده نگیرید و فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید.

فشارخون بحرانی یا قاتل خاموش

ابتلا به فشارخون و بالارفتن آن، ممکن‌ است اغلب نادیده گرفته ‌شود و به همین علت، به عنوان قاتل خاموش ازآن یاد می‌شود. خصوصا اگر میزان فشارخون بالاتر‌از 180/120 میلی‌مترجیوه برود، یکی‌از شرایط اورژانسی پزشکی تلقی می‌شود. تشخیص فشار خون بالا بدون استفاده از فشارسنج ممکن است دشوار باشد. با این حال، اگر فشار خون به طور خطرناکی افزایش یابد، ممکن است باعث سردرد و علائم دیگر شود.

در فشار خون بالا کجای سردرد میکند؟

بر اساس مقاله‌ای در مجله ایرانی عصب شناسی، سردردهای ناشی از فشار خون بالا معمولاً در هر دو طرف سر ایجاد می‌شود. درد سردرد معمولا ضربان‌دار است و اغلب با فعالیت بدنی بدتر می‌شود.

به گفته نویسندگان، فشار خون بالا می‌تواند باعث سردرد شود زیرا بر سد خونی مغزی تأثیر می‌گذارد. در موارد بسیار شدید، زمانی که فشار خون بسیار بالا است، فشار خون بالا می‌تواند منجر به فشار بیش از حد بر روی مغز شود که باعث نشت خون از رگهای خونی در این اندام شود. این نشت باعث ادم یا تورم می‌شود که مشکل ساز است زیرا مغز در داخل جمجمه قرار دارد و فضایی برای انبساط ندارد. این تورم فشار بیشتری بر مغز وارد می‌کند و علائمی مانند سردرد، سرگیجه، حالت تهوع، گیجی، ضعف، تشنج و تاری دید ایجاد می‌کند. اگر فردی برای کاهش فشار خون خود تحت درمان قرار گیرد، علائم معمولاً در عرض یک ساعت بهبود می‌یابد.

بنابر اطلاعات انجمن قلب آمریکا (AHA) افراد معمولاً زمانی که فشار خونشان بالا است سردرد را تجربه نمی‌کنند، مگر اینکه میزان جیوه بالاتر از 180/120 میلی متر جیوه باشد. در این مرحله تبدیل به یک بحران فشار خون بالا می‌شود که یک اورژانس پزشکی است. بنابراین در اعلب اوقات، فشار خون در سطح 1 و 2، که به ترتیب فشار 13 بر روی 8 و فشار 14 روی 9 تلقی می‌شود، منحر به ایحاد سردرد نمیشود.

در آمریکا فشار خون 13/8 به عنوان ابتلای فرد به فشار و در اروپا فشار خون 14/9 به عنوان فشار خون بالا محسوب می‌شود. فشار خون نرمال اغلب 12/8 یا کمتر می‌باشد. برای اطلاعات بیشتر در مورد اینکه آیا فشار خون 14 خطرناک است؟ می‌توانید مقاله مربوطه را مطالعه کنید.

محققان همچنین بررسی کرده‌اند که آیا داشتن سردردهای منظم ممکن است بر سلامت کلی قلب افراد تأثیر بگذارد یا خیر.

مطالعه‌ای در مجله آمریکایی، فشار خون 1914 فرد مبتلا به فشار خون را به مدت 30 سال مورد بررسی قرار داد و سردرد آنها را تحت نظر داشت. نتایج نشان داد هیچ ارتباطی بین بروز منظم سردرد و احتمال مرگ و میر ناشی از اختلالات قلبی و عروقی وجود ندارد.

بنابراین، هیچ نشانه ای وجود ندارد که افراد مبتلا به فشار خون بالا که سردردهای منظم دارند، مشکلات قلبی داشته باشند. با این حال، محققان پیشنهاد می‌کنند که سردرد ممکن است نشانه‌ای از نیاز به درمان باشد و افراد را به احتمال بیشتری در صورت لزوم از داروهای ضد فشار خون استفاده کنند.

علائم فشارخون بالا

اگر فردی به طور خطرناکی فشار خون بالایی داشته‌باشد اما علائم دیگری نداشته ‌باشد، به این وضعیت فوریت‌های فشارخون گفته می‌شود. اگر آنها علائم اضافی را تجربه کنند، یک اورژانس فشار خون بالا تلقی ‌می‌شود.

علائم فشارخون بالا، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• کمر درد
• مشکل در صحبت کردن
• برافروختگی صورت
• خونریزی بینی
• بی حسی یا ضعف
• اضطراب شدید
• تنگی نفس
• تغییرات بینایی افراد

درمان سردردهای در پی ایجاد فشار خون بالا

اگر افراد سردرد و فشار خون بالا دارند، باید فورا به پزشک مراجعه کنند، زیرا این ترکیب از علائم می‌تواند نشان دهنده‌ی بحران فشار خون باشد. بدون درمان، خطر آسیب بیشتر اعضای بدن یا عوارض جانبی ناخواسته وجود دارد.

ضروری است که افراد حتی در صورت داشتن داروها، سعی در کاهش فشار خون خود در خانه نداشته ‌باشند. کاهش سریع فشار خون می‌تواند بر میزان جریان خون به مغز تأثیرگذار باشدو عوارض جانبی ناخواسته‌ای ایجاد کند.

در عوض، آن‌ها باید به اورژانس مراجعه کنند تا پزشکان بتوانند فشار خون خود را در یک محیط امن و کنترل‌شده، کاهش دهند.

بدون درمان مناسب و به‌موقع، فشار خون می‌تواند عوارض شدید ایجاد کند و به یک بحران تبدیل ‌شود.

نمونه هایی از عوارض عدم کنترل فشارخون بالا و سردردهای ایجاد شده در پی آن، عبارتند از:

• ایجاد درد قفسه سینه
• آسیب‌های چشمی
• حملات قلبی
• آسیب به کلیه
• خروج مایعات اضافی به ریه و ایجاد ادم ریوی
• تشنج
• سکته

بنابراین، بسیار مهم است که فرد مبتلا، سردرد شدید و سایر علائم مربوط به فشار خون بالا را نادیده‌ نگیرد.

در صورت داشتن این علائم، فردی باید برای درمان فوری پزشکی با اورژانس تماس بگیرد و سعی در کاهش فشارخون خود در خانه نداشته ‌باشید.

بر اساس یک مقاله‌ی مروری در سال 2017، میزان مرگ و میر افرادی که با اورژانس فشار خون بالا به بخش مراقبت های عروق کرونر مراجعه کردند، 4.6 درصد بود. درمان سریع سردردهای مربوط به فشار خون بالا، برای کاهش علائم فرد و به حداقل رساندن خطر عوارض جانبی، حیاتی است.

در خانم‌های باردار، فشار خون بالا به عنوان فشار بالاتر از 9/14 میلی متر جیوه تعریف می‌شود. افزایش فشار خون در زنان باردار با افزایش 17 برابری ابتلا به خطر سردردهای ثانویه مرتبط بافشارخون است و کنترل آن بسیار حیاتی می‌باشد.

کالمگ سیترات به عنوان جدیدترین و کم عارضه ترین داروی فشار خون بالا در بازار ایران شناخته شده است. این مکمل در هر دوز روزانه (2 کپسول 1000 میلی‌گرمی کالمگ)، حاوی 1250 میلی‌گرم منیزیم سیترات (140 میلی‌گرم منیزیم، معادل 5/11 میلی‌ اکی‌والان) و 730 میلی‌گرم پتاسیم سیترات (280 میلی‌گرم پتاسیم، معادل 2/7 میلی اکی‌والان) است. از مزایای این مکمل می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. کاهش فشارخون با کاهش فشار سیستولیک و دیاستولیک
2. گشادسازی عروق
3. دفع مقادیر اضافی سدیم از ادرار
4. کاهش ریسک سکته، کاهش رخداد آریتمی‌های قلبی

بنابراین کالمگ مکملی هست که علاوه بر تسکین سردردهای شما، در کنترل و کاهش فشار خون نیز موثر است و می‌تواند اثرات مثبتی را در حفظ سلامت قلب و عروق در کنار اعصاب شما بازی کند. توجه به این نکته ضروربیست که این محصول را همزمان با داروهای فشار خون مصرف نکنید.

سوالات متداول

تجربه بیماران

زهرا – ۴۵ ساله: «چند وقت بود صبح‌ها با سردرد شدیدی از خواب بیدار می‌شدم. اول فکر می‌کردم به خاطر استرس یا خواب بد باشه. تا اینکه یه بار فشارم رو گرفتم و دیدم روی ۱۹/۱۲ هست. سریع به بیمارستان رفتم. دکتر گفت این نوع سردرد از فشار خون بحرانیه و اگر دیرتر اقدام می‌کردم، ممکن بود دچار سکته بشم.»

ناصر – ۵۲ ساله: «سال‌هاست فشار خون دارم ولی هیچ‌وقت سردرد نداشتم. یه روز بعد از پیاده‌روی احساس درد شدید در دو طرف سر داشتم و حالت تهوع گرفتم. فشارم ۲۰۰ روی ۱۱۰ بود. از اون روز تصمیم گرفتم داروهامو مرتب مصرف کنم و رژیم غذایی‌ام رو هم تغییر دادم.»

فاطمه – ۳۵ ساله، باردار: «در دوران بارداری فشارم بالای ۱۴/۹ می‌رفت و دچار سردرد شدید و تاری دید می‌شدم. پزشکم گفت این فشار برای جنین هم خطرناکه. با مصرف مکمل‌هایی مثل کالمگ و تحت نظر بودن، تونستم فشارمو کنترل کنم.»

جمع‌بندی

همانطورکه مطالعه‌نمودید، فشارخون بالا در همه‌ی افراد به شروع سردرد منجر نمی‌شود یا شروع بعضی سردردها، الزاما به معنی افزایش فشارخون در افراد تلقی ‌نمی‌شود. اما درصورتی‌که فردی به فشارخون مبتلاست و به طور دائم یا دوره‌ای به سردرد مبتلا می‌شود، شاید لازم باشد فشارخون خودرا با احتیاط بیشتری چک ‌کند و درصورت بالابودن فشار و رسیدن به حد بحرانی 120/180 میلی‌‍ متر جیوه، به اورژانس مراجعه کند. توجه به این نکته ضروریست که نباید به دنبال پایین آوردن این فشارخون درخانه را داشته ‌باشید و حتما تحت نظر پزشک، معالجه ‌شوید.

منابع

Does high blood pressure cause headaches or other symptoms? – Harvard Health

Does high blood pressure cause headaches? Myths vs. facts (medicalnewstoday.com)

The Hypertensive Headache: a Review