رینیت آلرژیک چیست؟ (علت، علائم و درمان)

“رینیت” به معنای التهاب مجاری بینی است. این التهاب می‌تواند علائم آزاردهنده مختلفی از جمله عطسه، خارش، احتقان بینی، آبریزش‌بینی و خلط پشت حلق (احساس تخلیه مخاط از سینوس ها به سمت پشت گلو) ایجاد کند.

دوره‌های کوتاه مدت رینیت، معمولاً در اثر عفونت‌های دستگاه تنفسی با ویروس‌هایی مانند سرماخوردگی ایجاد می‌شوند. رینیت آلرژیک به دلیل حساسیت به مواد آلرژی زای موجود در هوای اطراف شما ایجاد می‌شود. رینیت مزمن (طولانی مدت) معمولاً به دلیل آلرژی ایجاد می‌شود، اما می‌تواند ناشی از مصرف بیش از حد برخی داروها، برخی شرایط پزشکی و سایر عوامل ناشناخته باشد.

برای بسیاری از افراد، رینیت آلرژیک یک بیماری مادام العمر است که به طور مکرر ایجاد شده و بهبود میابد. خوشبختانه، علائم معمولاً با ترکیبی از روش‌های خانگی، داروها و ایمونوتراپی قابل کنترل هستند. در این مقاله به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان رینیت آلرژیک می‌پردازیم.

چه کسانی به رینیت آلرژیک آلرژیک مبتلا می‌شوند؟

رینیت آلرژیک تقریباً ۲۰ درصد از افراد در تمام سنین را تحت تأثیر قرار می‌دهد. خطر ابتلا به رینیت آلرژیک در افراد مبتلا به آسم یا اگزما و در افرادی که سابقه خانوادگی آسم یا رینیت آلرژیک دارند بسیار بیشتر است. رینیت آلرژیک می‌تواند در هر سنی شروع شود، اگرچه اغلب افراد برای اولین بار علائم را در دوران کودکی یا جوانی تجربه می‌کنند. شدت علائم در طول زندگی فرد متفاوت است. برخی از افراد دوره‌هایی را پشت سر می‌گذارند که در طی آن هیچ علامتی ندارند.

علل ایجاد رینیت آلرژیک آلرژیک چیست؟

رینیت آلرژیک در اثر واکنش بینی به ذرات کوچک موجود در هوا به نام آلرژن (مواد تحریک کننده واکنش آلرژیک) ایجاد می‌شود. در برخی افراد، این ذرات همچنین باعث واکنش‌هایی در ریه‌ها (آسم) و چشم‌ها (ملتحمه آلرژیک) می‌شوند.

واکنش آلرژیک ناشی از فعال شدن دو نوع سلول التهابی در بدن به نام‌های ماست سل و بازوفیل است. این سلول‌ها مواد شیمیایی طبیعی مانند هیستامین تولید می‌کنند که علائمی مانند احتقان بینی، خارش، عطسه و آبریزش بینی را ایجاد می‌کند.

رینیت آلرژیک می‌تواند فصلی (در فصول خاص رخ می‌دهد) یا دائمی (در تمام طول سال رخ می‌دهد) باشد.

• آلرژن‌هایی که باعث ایجاد رینیت آلرژیک فصلی می‌شوند عبارتند از گرده درختان، علف‌ها و علف‌های هرز
• آلرژن‌هایی که باعث ایجاد رینیت آلرژیک دائمی می‌شوند عبارتند از مایت‌های موجود در گرد و غبار، سوسک‌ها، شوره حیوانات و قارچ‌ها یا کپک‌ها. درمان رینیت آلرژیک دائمی به مراتب دشوارتر است.

علائم و نشانه‌های رایج رینیت آلرژیک چیست؟

علائم رینیت آلرژیک از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اگرچه اصطلاح “رینیت” فقط به علائم بینی اشاره دارد، اما بسیاری از افراد علائمی دارند که چشم، گلو و گوش را تحت تاثیر قرار می‌دهند. خواب فرد نیز ممکن است مختل شود. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بینی: ترشحات آبکی بینی، انسداد مجاری بینی، عطسه، خارش بینی، خلط پشت حلق، از دست دادن بویایی و چشایی، سنگینی یا درد در ناحیه سینوس‌ها
• چشم‌ها: خارش و قرمز شدن چشم‌ها، احساس جسم خارجی در چشم‌ها، تورم و تیره شدن پوست زیر چشم
• گلو و گوش: گلو درد، خشونت صدا‌، احتقان یا گرفتگی گوش، خارش گلو یا گوش
• خواب: تنفس دهانی، بیدار شدن مکرر، خستگی در طول روز، مشکل در انجام فعالیت‌های روزمره (مانند کار)

در افراد مبتلا به رینیت آلرژیک دائمی (در تمام طول سال)، علائم غالب عبارتند از خلط پشت حلق، احتقان مداوم بینی و اختلال در خواب.

رینیت آلرژیک چگونه درمان می‌شود؟

درمان رینیت آلرژیک شامل کاهش قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها و سایر محرک‌ها در ترکیب با درمان دارویی است. در اکثر افراد، این رویکرد ترکیبی می‌تواند به طور موثری علائم را کنترل کند.

1- اجتناب از محرک‌ها

گاهی اوقات افراد می‌توانند رینیت آلرژیک خود را به سادگی با اجتناب از مواردی که باعث ایجاد علائم می‌شوند، درمان کنند. به عنوان مثال، اگر یکی از بستگان گربه دارد و این مسئله باعث بروز علائم آلرژی در شما می‌شود، می‌توانید از حضور طولانی مدت در منزل آن شخص خودداری کنید یا چندین ساعت قبل از مراجعه، آنتی هیستامین مصرف کنید. با این حال، اجتناب از بیشتر آلرژن‌های محیطی دشوار است.

2- اسپری‌های بینی گلوکوکورتیکوئیدی

کورتون‌های استنشاقی خط اول درمان برای علائم رینیت آلرژیک هستند. این داروها عوارض جانبی کمی دارند و علائم را در اکثر افراد به طور چشمگیری تسکین می‌دهند. مطالعات نشان داده‌اند که این اسپری‌ها برای تسکین علائم از آنتی هیستامین‌های خوراکی موثرتر هستند. برخی از انواع این اسپری‌ها عبارتند از: فلوتیکازون، بکلومتازون و مومتازون

3- آنتی هیستامین‌ها

آنتی هیستامین‌ها خارش، عطسه و آبریزش بینی را در رینیت آلرژیک تسکین می‌دهند، اما احتقان بینی را برطرف نمی‌کنند. استفاده ترکیبی از آنها همراه با اسپری‌های بینی کورتونی و داروهای ضد احتقان ممکن است در تسکین علائم تاثیر بیشتری نسبت به استفاده از یکی از این داروها به تنهایی داشته باشد. برخی از انواع آنتی هیستامین‌ها عبارتند از: سیتریزین، نئوتادین، فکسوفنادین، دیفن هیدرامین و هیدروکسی‌زین

4- قطره‌های چشمی

اگر همراه با سایر علائم آلرژی، دچار خارش یا سوزش چشم‌ها می‌شوید، پزشک ممکن است قطره‌های چشمی آنتی‌هیستامین را به شما پیشنهاد کند.

5- ضد احتقان ها

سودوافدرین ضد احتقانی است که در ترکیب با آنتی هیستامین‌ها در برخی از داروهای خوراکی برای بهبود آلرژی موجود است. لازم به ذکر است که ضد احتقان های خوراکی فشار خون را بالا می‌برند و برای افرادی که فشار خون بالا یا بیماری‌های قلبی عروقی دارند مناسب نیستند. داروهای ضد احتقان به شکل اسپری بینی نیز موجود هستند مانند اسپری فنیل افرین. توجه به این نکته ضروری است که اسپری‌های ضد احتقان بینی نباید بیش از دو تا سه روز در هر نوبت استفاده شوند، زیرا ممکن است باعث تشدید احتقان بینی شوند و درمان این وضعیت ممکن است دشوار باشد.

6- شستشوی بینی

شستشوی بینی با محلول نمکی (آب نمک) در بهبود علائم آلرژی به ویژه خلط پشت حلق، عطسه، خشکی بینی و احتقان مفید است و با شستشوی مواد حساسیت‌زا و محرک از بینی به کاهش علائم کمک می‌کند. می توانید قبل از استفاده از اسپری‌های بینی از این روش استفاده کنید تا داروی شما تاثیر بیشتری داشته باشد. شستشوی بینی را می توان یک بار در روز یا دو بار در صورت شدید بودن علائم انجام داد.

7- ایمونوتراپی

ایمونوتراپی شامل تلاش برای تغییر نحوه واکنش سیستم ایمنی فرد به آلرژن‌ها است. رایج‌ترین نوع ایمونوتراپی تزریقات منظم است. اینکه آیا شما کاندیدای ایمونوتراپی هستید بستگی به سابقه پزشکی شما و همچنین نوع آلرژی شما دارد. برای شروع ایمونوتراپی لازم است آزمایش پوستی و یا خون برای تایید آلرژن(های) خاص شما انجام شود.

نتیجه‌گیری