روماتیسم مفصلی چیست و چه علائم و عوارضی دارد؟

روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید (rheumatoid arthritis) چیست؟

روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری خودایمنی و التهابی است، به این معنی که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به سلول‌های سالم بدن حمله کرده و باعث التهاب (تورم دردناک) در قسمت‌های مختلف بدن می‌شود.

آرتریت روماتوئید عمدتاً به مفاصل – معمولاً چندین مفصل در یک زمان – حمله می‌کند. این بیماری اغلب مفاصل دست، مچ دست و زانو را درگیر می‌کند. در مفصل مبتلا به آرتریت روماتوئید پوشش مفصل ملتهب شده و باعث آسیب به بافت مفصل می‌شود. این آسیب بافتی می‌تواند باعث درد طولانی مدت یا مزمن، عدم ثبات (عدم تعادل) و تغییر شکل (بدشکلی) شود. آرتریت روماتوئید همچنین می‌تواند سایر بافت‌های بدن را تحت تاثیر قرار دهد و باعث ایجاد مشکلاتی در اندام‌هایی مانند ریه‌ها، قلب و چشم‌ها شود. این بیماری می‌تواند انجام فعالیت‌های روزانه را دشوار کند.

در صورت تشخیص به موقع و زودهنگام، علائم و پیشرفت بیماری را می‌توان با درمان دارویی کنترل کرد و عملکرد مطلوب فرد را می‌توان از طریق توانبخشی (از جمله استفاده از محصولات کمکی) حفظ کرد. در موارد با آسیب شدید مفصل، روش‌های جراحی، از جمله تعویض مفصل، ممکن است به بازیابی حرکت یا مدیریت درد و حفظ عملکرد فیزیکی کمک کند.

آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که می تواند باعث درد، تورم، سفتی و خشکی در مفاصل شود. همچنین می‌تواند ارگان‌های دیگر بدن به خصوص قلب و ریه را تحت تاثیر قرار دهد. اگرچه درمان قطعی برای این اختلال وجود ندارد، تشخیص و درمان زود‌هنگام می‌تواند به مدیریت علائم و جلوگیری از آسیب دائمی مفصل کمک کند.

علائم و نشانه‌های روماتیسم مفصلی چیست؟

در این بیماری مواقعی وجود دارد که علائم بدتر می‌شوند که به عنوان دوره شعله‌ور شدن شناخته می‌شود، و زمان‌هایی که علائم به طور موقت بهبود می‌یابند و به عنوان دوره بهبودی شناخته می‌شود. علائم می‌تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد. مسئله‌ای که اهمیت دارد این است که علائم خود را نادیده نگیرید و برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.

علائم و نشانه‌های آرتریت روماتوئید عبارتند از:

• درد در بیش از یک مفصل
• خشکی در بیش از یک مفصل
• حساسیت و تورم در بیش از یک مفصل
• علائم مشابه در هر دو طرف بدن (مانند هر دو دست یا هر دو زانو)
• تغییر شکل و بدشکلی مفاصل
• کاهش وزن
• کاهش اشتها
• تب خفیف
• خستگی
• ضعف

ریسک فاکتورها در روماتیسم مفصلی چیست؟

آرتریت روماتوئید نتیجه یک پاسخ ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به سلول‌های سالم بدن حمله می‌کند. علل اصلی ایجاد این بیماری ناشناخته است، اما برخی از عوامل می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.

محققان تعدادی از عوامل ژنتیکی و محیطی را مورد مطالعه قرار داده‌اند تا تعیین کنند که آیا این عوامل خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را در فرد تغییر می دهد یا خیر.

چه عوامی ریسک ابتلا به روماتیسم مفصلی را افزایش می‌دهند؟

• سن: آرتریت روماتوئید می‌تواند در هر سنی شروع شود، اما احتمال ابتلا به آن با افزایش سن افزایش می‌یابد. شروع آرتریت روماتوئید در میان بزرگسالان در دهه شصت زندگی بیشترین میزان را دارد.
• جنسیت: شیوع ابتلا به آرتریت روماتوئید معمولاً در زنان دو تا سه برابر بیشتر از مردان است.
• ژنتیک و صفات ارثی: افرادی که با ژن‌های خاص متولد می‌شوند بیشتر در معرض ابتلا به آرتریت روماتوئید هستند. این ژن‌ها که HLA (آنتی ژن لکوسیت انسانی) کلاس II نامیده می‌شوند، همچنین می‌توانند بیماری شما را تشدید کنند. خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید زمانی که افراد دارای این ژن‌ها در معرض عوامل محیطی مانند سیگار کشیدن یا چاقی قرار بگیرد، به مقدار بیشتری افزایش می‌یابد.
• سیگار کشیدن: مطالعات متعدد نشان می‌دهد که کشیدن سیگار خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را در افراد افزایش می‌دهد و می‌تواند بیماری را تشدید کند.
• عدم داشتن زایمان: زنانی که هرگز زایمان نکرده‌اند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آرتریت روماتوئید باشند.
• مواجهه‌های اولیه زندگی: برخی از مواجهه‌ها و رخدادها در اوایل زندگی ممکن است خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید در بزرگسالی را افزایش دهد. به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داده است که خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید در کودکانی که مادرانشان سیگار می‌کشیدند، در سنین بزرگسالی دو برابر سایر افراد است. همچنین کودکانی که والدینشان کم درآمد هستند و به عبارتی با فقر دست و پنجه نرم می‌کنند در بزرگسالی در معرض خطر بیشتر ابتلا به آرتریت روماتوئید هستند.
• چاقی: چاقی می‌تواند خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش دهد. مطالعاتی که نقش چاقی را بررسی کردند همچنین نشان دادند که هر چه فرد اضافه وزن بیشتری داشته باشد، خطر ابتلا به این بیماری در او بیشتر می‌شود.
• رژیم غذایی: مصرف زیاد سدیم، شکر، فروکتوز، گوشت قرمز و آهن با افزایش خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید مرتبط است.

چه عواملی خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را کاهش می‌دهند ؟

• شیر دادن: زنانی که فرزند خود را با شیر مادر تغذیه می‌کنند، در معرض خطر کمتری برای ابتلا به آرتریت روماتوئید هستند.

عوارض روماتیسم مفصلی چیست؟

آرتریت روماتوئید پیامدهای جسمی و اجتماعی زیادی دارد و می‌تواند کیفیت زندگی را کاهش دهد. این بیماری می‌تواند باعث درد، ناتوانی و حتی مرگ زودرس شود. ابتلا به آرتریت روماتوئید می‌تواند شما را در معرض افزایش خطر ابتلا به سایر بیماری‌ها قرار دهد. برخی از عوارض و پیامدهای عمده آن عبارتند از:

• بیماری قلبی زودرس: افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید تقریباً دو برابر بیشتر از افرادی که به این بیماری مبتلا نیستند، در معرض ابتلا به بیماری قلبی هستند. کسانی که چاقی و آرتریت روماتوئید را همزمان دارند در معرض بالاترین خطر می‌باشند. بیماری عروق کرونر علت شماره یک مرگ و میر در افرادی است که مبتلا به آرتریت روماتوئید هستند.
• سندرم تونل کارپال: سندرم تونل کارپال در افرادی که آرتریت روماتوئید دارند شایع است. این سندروم باعث درد، بی حسی یا گزگز در دست‌ها و انگشتان می شود و به دلیل فشرده شدن عصب دست به نام عصب مدین ایجاد می‌شود.
• بیماری بینابینی ریه: بیماری بینابینی ریه تظاهرات ریوی اولیه آرتریت روماتوئید است و زمانی ایجاد می‌شود که ریه‌های شما ملتهب شوند.
• فیبروز ریوی: فیبروز ریوی وضعیتی است که باعث ایجاد اسکار و سفتی در ریه‌ها می شود و تنفس را دشوار می‌کند. پلورزی یکی دیگر از بیماری‌های دردناک ریه است که از عوارض آرتریت روماتوئید به دلیل التهاب لایه پلور است.
• التهاب چشم‌ها: التهاب چشم ناشی از آرتریت روماتوئید می‌تواند منجر به یووئیت و اسکلریت شود که باعث قرمزی و درد چشم می‌شود. همچنین می‌تواند منجر به سندرم شوگرن شود که باعث خشکی چشم می‌شود.
• واسکولیت: التهاب رگ‌های خونی که به واسکولیت معروف است می‌تواند باعث ضخیم شدن، ضعیف شدن، باریک شدن و ایجاد اسکار در عروق شود. در موارد جدی، می‌تواند بر جریان خون در اندام‌های بدن شما تاثیر بگذارد و زندگی را تهدید کند.
• آسیب مفصل: اگر آرتریت روماتوئید به موقع مدیریت و درمان نشود، آسیب دائمی مفصل ممکن است رخ دهد. مفاصل می‌توانند به شدت تغییر شکل دهند و تاندون‌ها، استخوان‌ها و غضروف‌های مجاور آسیب ببینند. گاهی اوقات برای جلوگیری از از دست دادن عملکرد مفصل نیاز به جراحی است.
• آسیب نخاع گردنی: ابتلا به آرتریت روماتوئید شما را در معرض افزایش خطر آسیب نخاع گردنی قرار می‌دهد. این عارضه ناشی از فشرده شدن نخاع در گردن است. آرتریت روماتوئید می‌تواند منجر به دررفتگی مفاصل در ناحیه گردن شده و می‌تواند به طور جدی بر حرکت تأثیر بگذارد و منجر به آسیب دائمی نخاع شود.
• ذات‌الریه: پنومونی یا ذات الریه (عفونت ریه‌ها) شایع‌ترین عفونت در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید است.
• نارسایی کلیه: نارسایی کلیه سومین علت شایع مرگ در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید است. افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید در معرض خطر بیماری مزمن کلیوی (CKD) و گلومرولونفریت هستند.
• لنفوم: افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید در معرض افزایش خطر ابتلا به لنفوم هوچکین و لنفوم غیر هوچکین هستند.
• ندول‌های زیر جلدی: ضایعاتی هستند که در عمق درم و لایه‌های زیر پوستی پوست قرار دارند. این ندول‌ها در ۳۰ تا ۴۰ درصد از بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید یافت می‌شوند و با شدت بیشتر بیماری همراه هستند.
• ناتوانی در کار: آرتریت روماتوئید می‌تواند کار کردن را دشوار کند. با بدتر شدن و تشدید بیماری، بسیاری از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید متوجه می‌شوند که نمی‌توانند به اندازه گذشته کار انجام دهند. از دست دادن شغل در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید در میان افرادی که شغل آن‌ها از نظر فیزیکی سخت است، بیشترین میزان را دارد.

منابع

Rheumatoid arthritis

Rheumatoid Arthritis (RA)

Everything You Want to Know About Rheumatoid Arthritis