دیابت نوع 2 چیست و چه علائمی دارد؟ + 5 روش‌ کنترل و درمان

به‌طور معمول هورمون انسولین به انتقال قند موجود در خون یا گلوکز به داخل سلول‌ها، جایی که برای تبدیل شدن به انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرند، کمک می‌کند. در صورتی‌که فردی به دیابت نوع 2 مبتلا شود این فرآیند به‌طور صحیح اتفاق نمی‌افتد و در واقع سلول‌های بدن قادر به پاسخ‌گویی به انسولین نخواهند بود. در این صورت قند در جریان خون باقی می‌ماند و اصطلاحا قند خون بالا می‌رود که مشکلات خاص به خود را ایجاد خواهد کرد. شایان ذکر است که در مواردی که بیماری کنترل نشود توانایی بدن در تولید انسولین کاهش می‌یابد.

همان‌طور که می‌دانید کنترل نشدن دیابت نوع 2 می‌تواند باعث افزایش مزمن سطح گلوکز خون شده و علائم و عوارض جدی را برای شخص مبتلا به این بیماری ایجاد کند. در این مقاله قصد داریم به دیابت نوع 2 بپردازیم. با ما همراه باشید.

دیابت نوع 2 زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های بدن حساسیت خود به انسولین را از دست بدهند و به آن مقاوم شوند. از علائم دیابت می‌توان به تکرر ادرار، تشنگی زیاد، گرسنگی مداوم و خستگی اشاره کرد. دیابت عمدتا به دلایل ژنتیکی و محیطی ایجاد می‌شود. مصرف تعدادی از داروها که به حفظ قند خون در سطح ایمن کمک می‌کنند، رژیم غذایی مناسب و داشتن فعالیت بدنی نقش مهمی در مدیریت این بیماری دارند.

دیابت نوع 2 چه علائمی دارد؟

در دیابت نوع 2 بدن قادر به استفاده‌ی موثر از انسولین در جهت وارد کردن گلوکز به درون سلول‌ها نیست. این مسئله باعث می‌شود که بدن انسان  از سایر منابع انرژی برای فعالیت استفاده کند. این شرایط باعث ایجاد علائم متنوعی خواهد شد. باید توجه شود که دیابت نوع 2 ممکن است به آرامی ایجاد شود و علائم خفیفی داشته باشد و در ابتدا نادیده گرفته شود. علائم اولیه‌ی این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• احساس گرسنگی مداوم
• کمبود انرژی
• خستگی
• تشنگی بیش از حد
• تکرر ادرار
• تاری دید
• درد، سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی در دست یا پا

شایان ذکر است این علائم با پیشرفت بیماری، علائم شدیدتر می‌شوند و می‌توانند عوارض بالقوه‌ی خطرناکی ایجاد کنند. اگر سطح گلوکز خون بدن برای مدت طولانی بالا بوده باشد، این عوارض می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• مشکلات چشمی (رتینوپاتی دیابتی)
• احساس بی‌حسی در اندام‌ها یا نوروپاتی
• بیماری کلیوی (نفروپاتی)
• بیماری لثه
• حمله قلبی یا سکته مغزی

علل ایجاد دیابت نوع 2

انسولین هورمونی است که بعد از غذا خوردن به‌طور طبیعی توسط پانکراس ترشح می‌شود. انسولین به انتقال گلوکز از جریان خون به سلول‌های سراسر بدن کمک می‌کند و در سلول‌ها نیز قند به انرژی تبدیل می‌شود. در شرایط دیابت نوع 2 بدن به انسولین مقاوم می‌شود و نمی‌تواند به‌طور موثر تحت تاثیر این هورمون قرار بگیرد. این امر پانکراس را مجبور می‌کند تا برای تولید مقدار بیشتر انسولین، سخت‌تر کار کند. این مسئله با گذشت زمان به سلول‌های پانکراس آسیب می‌رساند و در نهایت ممکن است پانکراس دیگر قادر نباشد که به مقدار کافی انسولین تولید کند.

در هر صورت اگر بدن انسولین کافی تولید نکند یا بدن به‌ شکل موثر از آن استفاده نکند گلوکز در جریان خون باقی می‌ماند. این مسئله باعث می‌شود سلول‌های بدن گرسنه بمانند. عامل اصلی ایجاد این مجموعه از رویداد‌ها التهاب است. هر چند محیط و سبک زندگی نقش ویژه‌ای در ایجاد این بیماری دارند اما ویژگی‌های ژنتیکی یکی از اصلی‌ترین عوامل ایجاد این شرایط هستند.

درمان دیابت نوع 2

درمان دیابت نوع 2 در حال حاضر مبتنی بر کنترل آن است. اما با توجه به پیشرفت‌های صورت گرفته در علوم، روش‌هایی در حال ایجاد هستند که بتوانند این بیماری را درمان و روند آن را معکوس کنند. در حال حاضر هدف روش‌های درمانی این است که قند خون در یک محدوده‌ی خاص باقی‌بماند. یکی از مواردی که برای نیل به این هدف از آن استفاده می‌شود، دارو است. اما تغییرات سبک زندگی نیز نقش بسیار مهمی در کنترل علائم این بیماری دارند. موارد زیر تغییراتی در سبک زندگی هستند که توسط مختصصان توصیه شده‌اند:

• خوردن غذاهای غنی از فیبر و کربوهیدرات‌های سالم – خوردن میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل می‌تواند به ثابت نگه داشتن سطح گلوکز خون کمک کند.
• غذا خوردن در فواصل منظم.
• یاد بگیرید که به بدن خود گوش دهید و وقتی سیر شدید دست از غذا خوردن بردارید.
• مدیریت کردن وزن.
• فعالیت بدنی حداقل روزانه 30 دقیقه.

یکی از مواردی که حتما در مورد آن شنیده‌اید استفاده از انسولین در افراد مبتلا به دیابت است. همه افراد مبتلا به دیابت نوع 2 نیازی به استفاده از انسولین ندارند. فقط در صورتی نیاز به استفاده از انسولین است که پانکراس شخص بیمار نتواند انسولین کافی تولید کند و بسیار مهم است که انسولین طبق دستور پزشک استفاده شود.

دیابت نوع 2 و رژیم غذایی

در مقالات قبلی نیز گفته‌ام؛ نقل قول معروفی وجود دارد که می‌گوید ما همان چیزی هستیم که می‌خوریم. بنابراین رژیم غذایی در تمام واکنش‌های جسمی و روحی ما تاثیر مستقیم دارد. رژیم غذایی ابزار بسیار مهم و موثری در کمک به حفظ سلامت قلب و سطوح قند خون در محدوده‌ی ایمن است. رژیم غذایی توصیه شده برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 همان رژیمی است که تقریباً همه باید از آن پیروی کنند. این رژیم را می‌توان در چند نکته‌ی زیر خلاصه کرد:

• غذاهای متنوعی را انتخاب کنید که سرشار از مواد مغذی و کم کالری هستند.
• سعی کنید حواستان به اندازه وعده‌ها باشد و وقتی سیر شدید از خوردن دست بکشید.
• برچسب‌های مواد غذایی را به دقت بخوانید تا میزان قند یا کربوهیدرات آن‌ها را بدانید.

غذاها و نوشیدنی‌هایی که باید مصرفشان را محدود کنید

اگر مبتلای به دیابت نوع 2 تشخیص داده شدید، یا حتی اگر سعی می‌کنید از دیابت اجتناب کنید و وزن خود را مدیریت کنید باید مصرف یکسری از غذاها و نوشیدنی‌ها را محدود کنید:

• غذاهای سرشار از چربی‌های اشباع یا ترانس
• گوشت‌های فرآوری شده (مانند هات‌داگ و سالامی)
• تنقلات با قند بالا و بسیار فرآوری شده
• نوشیدنی‌های شیرین (مانند نوشابه معمولی و بعضی آب میوه‌ها)

غذاهایی که مصرف آن‌ها به سلامت شما کمک خواهد کرد

تشخیص دیابت نوع 2 به این معنی نیست که نباید کربوهیدرات‌ها را مصرف کنید. کربوهیدرات‌های سالم، مانند موارد زیر، می‌توانند انرژی و فیبر را برای بدن شما تامین کنند:

• میوه‌های کامل
• سبزیجات غیر نشاسته‌ای (مانند بروکلی، هویج و گل کلم)
• حبوبات، مانند لوبیا
• غلات کامل، مانند جو یا کینوا
• سیب‌زمینی‌های شیرین

همچنین می‌توانید از چربی‌های سالم نیز بهره ببرید، ماهی‌های حاوی اسیدهای چرب امگا-3 به سلامت قلب و عروق شما کمک خواهند کرد:

• ماهی تن
• ساردین
• ماهی سالمون
• ماهی خال مخالی
• دانه های کتان
• روغن زیتون
• آجیل‌ها

به‌طور خلاصه در جدول زیر آن‌چه باید بخورید و آن‌چه باید از خوردن آن اجتناب کنید آورده شده است.

نتیجه‌گیری

دیابت حاصل زندگی مدرن، استرس و راحت‌طلبی است. برای درمان آن باید از استرس خود بکاهیم و یا آن را مدیریت کنیم، رژیم غذایی سالم داشته باشیم و از مصرف غذاهای مضر خودداری کنیم و ورزش و فعالیت بدنی را در برنامه‌ی خود قرار دهیم.

منبع

Understanding Type 2 Diabetes