جلوگیری از پیشرفت آرتروز

آرتروز که به عنوان آرتریت پارگی و ساییدگی شناخته می‌شود، یکی از رایج‌ترین انواع آرتریت است که تنها بیش از 30 میلیون از آمریکایی‌ها را درگیر خود کرده است. اغلب کسانی که به آرتروز مبتلا می‌شوند، نگران پیشرفت این اختلال و در پی آن، ناتوانی‌های حرکتی می‌باشند. شما هم قطعا دوست ندارید تا به مرحله‌ی تعویض مفاصل و جراحی برسید. تنها با رعایت مواردی مثل کاهش وزن، داشتن تغذیه‌ای مناسب، تحرک به اندازه، استفاده از داروهای ضد درد و التهاب و تجهیزات کمکی، می‌توانید از پیشرفت آرتروز جلوگیری نمایید یا سرعت پیشروی آن را کند کنید.

آرتروز چیست؟

آرتروز یکی از رایج‌ترین اختلالات در جهان است که تقریبا 40 درصد از افراد بالای 70 سال در جهان به آن مبتلا هستند. این اختلال منجر به ایجاد درد و التهاب در مفاصل می‌شود و ممکن است توان شما را برای انجام کارهای روزمره کاهش دهد. با اینکه آرتروز در سنین بالا و خانم‌ها بیشتر رخ می‌دهد، اما در جوانی نیز احتمال رخ‌دادن دارد و محدود به یک جنسیت نمی‌باشد.

تصویر نرخ امید به زندگی در ایران. همانطور که مشاهده می‌کنید، جمعیت ایران رو به مسن‌تر شدن می‌رود و این عاملی است بر افزایش احتمال ابتلا به آرتروز در بیماران

مکانیسم شروع آرتروز چیست؟

درواقع از بین‌رفتن غضروف بین مفاصل، منجر به ایجاد آرتروز می‌شود. درکنار آن، آسیب‌های وارد به مفاصل و ماهیچه‌های اطراف آن، چاقی و افزایش سن، در ایجاد آرتروز نقش دارند. تا سالیان زیادی، آرتروز را در دسته‌ی اختلالات التهابی قرار نمی‌دادند؛ اما با مطالعات بیشتر، مشخص شد فاکتورهای التهابی مختلفی مثل TNF-alfa و IL-6 در شروع و پیشروی آرتروز نقش دارند. درواقع شاید هدف قراردادن این بایومارکرها راهکاری برای کنترل این اختلال باشد.

چه عواملی احتمال ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد؟

• آسیب به مفاصل یا استفاده‌ی مداوم از آن‌ها (مثل خم‌کردن مداوم زانو)
• سن (به شکل طبیعی، با افزایش سن، احتمال ابتلا به آرتروز افزایش می‌یابد)
• جنسیت (خانم‌ها اغلب بیشتر از آقایان در معرض ابتلا به آرتروزند، خصوصا بعد از 50 سالگی)
• چاقی ( درواقع چاقی با اثر و فشار مستقیم بر مفاصل، منجر به افزایش ریسک ابتلا به آرتروز می‌شود)
• ژنتیک (اگر شما در اطرافیان نزدیک خود، بیماران آرتروزی داشته باشید، احتمال ابتلا به آرتروز در شما هم بالا می‌رود)
• سابقه‌ی ابتلا به آرتروز در مناطق مختلف بدن (به عنوان مثال اگر شما به آرتروز زانو مبتلا باشید، احتمال اینکه آرتروز شما به مناطق دیگر بدن گسترش پیدا کند، بالا می‌رود)
• نژاد (بعضی نژادها، مثل جمعیت آسیایی، کمتر در معرض ابتلا به آرتروزند.

چگونه می‌توان از پیشرفت آرتروز جلوگیری کرد؟

بخش اصلی مقاله‌ی ما در این قسمت است. با روش‌هایی که در ادامه ذکر می‌کنم، شما می‌توانید روند پیشرفت آرتروز را در هر منطقه‌ای از بدن کند نمایید.

1- وزن کم کنید

چاقی یکی از مهمترین عوامل ابتلا به آرتروز است. به شکل ساده، هرچه شما وزنتان بیشتر شود، فشار وارده بر مفاصل و التهابات بیشتر می‌شود. این افزایش فشار، منجر به از بین‌رفتن یکپارچگی ساختار مفصل و افزایش درد و کاهش دامنه‌ی حرکتی مفاصل در شما خواهد شد.

تنها کاهش 5 الی 10 درصدی وزن، تاثیر چشمگیری در کاهش دردهای آرتروزی شما دارد. شما باید سعی کنید علاوه بر تغییر در تغذیه‌ی خود، روزانه تمرین‌های استقامتی انجام دهید و از مصرف شکر، نمک و الکل خودداری نمایید.

2- یک رژیم غذایی سالم داشته باشید

یکی از بهترین برنامه‌های غذایی، رژیم غذایی مدیترانه‌ای است. این رژیم سرشار از سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات، مغزها، روغن زیتون، تخم مرغ، ماهی و غذاهای دریایی است. نوشابه‌ها و دسرها، اغلب منجر به تشدید علائم آرتریت می‌شوند.

3- فعالیت‌های خود را اصلاح کنید

درواقع اگر شما هنگام انجام یک فعالیت، احساس درد می‌کنید، اصلا نشانه‌ی خوبی نیست. تقویت عضلات برای محافظت از مفاصل، با فشار زیاد بر آن‌ها تفاوت دارد. مورد دوم منجر به ایجاد آسیب به مفاصل شما می‌شود. در این موارد بهتر است فعالیت‌هایی انجام دهید که کمتر بر مفاصل خود فشار بیاورید. از جمله‌ی این فعالیت‌ها، دوچرخه‌‌سواری، شنا، قایقرانی، پیلاتس و یوگا می‌باشد. در دست مقابل، اگر شما فرد کم‌تحرکی هستید، بهتر است با یک فیزیوتراپیست یا پزشک ارتوپد برای انجام حرکاتی که به تقویت و کشش مفاصل شما کمک می‌کند، مراجعه فرمایید. با داشتن یک برنامه‌ی منظم، شما می‌توانید علائم را کنترل یا از پیشرفت آرتروز جلوگیری نمایید.

4- از داروها و مکمل‌های ضدالتهاب و ضد درد استفاده نمایید

یکی از آسان‌ترین موارد برای کندکردن پیشرفت آرتروز، استفاده از مکمل‌هایی است که در کنترل درد و التهاب شما موثرند. از جمله‌ی این مکمل‌ها، پتاسیم-منیزیم سیترات (کالمگ)، آرترومان (حاوی عصاره میوه‌ی گیاه پنجه شیطان)، مکمل‌های حاوی زردچوبه، گلوکوزامین و … می‌باشند.

در قدم بعدی، در صورتی که پزشک شما برای کاهش التهاب و درد شما، دارو تجویز کرد، با رعایت میزان مصرف و تحت نظر، می‌توانید از آن‌ها استفاده نمایید. رایج‌ترین داروی ضددرد برای آرتروز، استامینوفن می‌باشد. ازدسته‌ی داروهای ضدالتهاب، ایبوپروفن، ناپروکسن و سلکوکسیب می‌باشد.

تزریق داخل مفصلی کورتیکواستروئیدها و هیالورونیک اسید، به ترتیب برای کاهش التهاب و افزایش روان‌پذیری و محافظت در برابر ضربه، برای برخی از بیماران ممکن است توصیه شود.

5- از ویتامین E تحت نظر پزشکتان استفاده نمایید

براساس مطالعه‌ای که در سال 2016 در چین انجام گرفت، مشخص شد ویتامین E از سلول‌ها در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌کند. همچنین ویتامین E در حفاظت ساختاری و عملکردی از ماهیچه‌های اسکلتی نقش دارد. در مجموع ویتامین E می‌تواند در جلوگیری از پیشرفت آرتروز موثر باشد و التهابات بین مفصلی را کاهش دهد.

آیا آتروز قابل درمان است؟

متاسفانه آرتروز قابل‌درمان نیست. اقداماتی که اغلب برای بیماران انجام خواهد گرفت، کنترل‌کننده‌ی علائم یا جلوگیری‌کننده از پیشرفت بیماری هستند. در بعضی بیماران در صورت وخامت آرتروز، ممکن است جراحی تعویض مفاصل انجام گیرد. هرچند در بعضی بیماران بعد از جراحی نیز ممکن است علائم به طور کامل بهبود نیابد.

نکته‌ای که مهم است، تغییر سبک غذایی و عادات ورزشی شماست. همچنین تا وقتی شدت بیماری به حد بالایی نرسیده است، می‌توانید از مکمل‌هایی استفاده نمایید تا ریسک ابتلا یا پیشرفت بیماری را کاهش دهد.

جمع‌بندی

در یک کلام، آرتروز قابل درمان نیست. اما با انجام اقداماتی می‌توانید میزان پیشرفت آن‌را کند کنید. در قدم اول سعی کنید وزنتان را متعادل کنید. از تغذیه‌ی مناسب استفاده نمایید. تحرک را فراموش نکنید و از طرفی از تحرک و فشار‌ بیش از اندازه بر مفاصل پرهیز نمایید. از مکمل‌های کالمگ، آرترومان، زردچوبه، ویتامین E و گلوکوزامین استفاده نمایید. داروهای ضد درد و التهاب را نیز تحت نظر پزشک استفاده نمایید.

منابع

Osteoarthritis Progression: Mitigation and Rehabilitation Strategies – PMC (nih.gov)

Osteoarthritis | CDC

Vitamin E slows down the progression of osteoarthritis – PMC (nih.gov)