نشانههای تغییرات هورمونی در سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) چیست؟

سندرم تخمدان پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) به تنهایی با علائم ظاهری قابل تشخیص نیست. PCOS یک اختلال غدد درونریز بسیار پیچیده است. آزمایش خون برای اندازهگیری سطح هورمون، سونوگرافی برای بررسی اندامهای تناسلی و تاریخچه شخصی و خانوادگی کامل باید قبل از تأیید تشخیص PCOS تکمیل شود. بسته به علائم شما، پزشک شما دقیقاً تعیین میکند که کدام آزمایش لازم است.
ارزیابی سطح هورمون دو هدف عمده را دنبال میکند: قبل از هر چیز به رد هر گونه مشکل دیگری که ممکن است باعث ظهور علائم شود کمک میکند. ثانیاً همراه با سونوگرافی و شرح حال شخصی و خانوادگی، به پزشک شما کمک میکند تا تأیید کند که شما سندرم تخمدان پلی کیستیک دارید.
اغلب، هنگام بررسی تشخیص PCOS، سطوح هورمونهای زیر اندازهگیری میشود:
- هورمون لوتنیزه کننده (LH)
- هورمون محرک فولیکول (FSH)
- تستوسترون کل و آزاد
- دهیدرواپی آندروسترون سولفات (DHEAS)
- پرولاکتین
- آندروستندیون
- پروژسترون
سایر هورمونهایی که ممکن است بررسی شوند عبارتند از:
- استروژن
- هورمون محرک تیروئید (TSH)
علاوه بر این، سطح گلوکز و کلسترول (HDL،LDL و تریگلیسیرید) نیز ممکن است ارزیابی شود.
هورمون لوتئینه کننده (LH) و هورمون محرک فولیکول (FSH)
LH و FSH هورمونهایی هستند که تخمکگذاری را تشویق میکنند. هر دو هورمون LH و FSH توسط غده هیپوفیز در مغز ترشح میشوند. در ابتدای سیکل قاعدگی، سطوح LH و FSH معمولاً بین mlU/ml 20- 5 در میلیلیتر خون است.
اکثر زنان در اوایل چرخه خود مقادیر مساوی LH و FSH دارند. با این حال، یک موج LH وجود دارد که در آن 24 ساعت قبل از تخمکگذاری مقدار LH به حدود mlU/ml 40-25 افزایش مییابد. هنگامی که تخمک توسط تخمدان آزاد میشود، سطح LH دوباره پایین میآید. در حالی که بسیاری از زنان مبتلا به PCOS هنوز LH و FSH در محدوده mlU/ml 20-5 دارند، سطح LH آنها اغلب دو یا سه برابر سطح FSH است.
به عنوان مثال، برای زنان مبتلا به PCOS معمول است که سطح LH حدود mlU/ml 18 و سطح FSH حدود mlU/ml 6 داشته باشند (توجه داشته باشید که هر دو سطح در محدوده طبیعی mlU/ml 20-5 قرار دارند).
این وضعیت، نسبت LH به FSH بالا یا نسبت 3:1 نامیده میشود. این تغییر در نسبت LH به FSH برای اختلال در تخمکگذاری کافی است و در حالی که درگذشته به عنوان یک جنبه مهم در تشخیص PCOS در نظر گرفته میشد، اکنون در تشخیص این بیماری کمتر مفید تلقی میشود، اما هنوز در بررسی کلی مفید به نظر میرسد.
تستوسترون
همه زنان در بدن خود تستوسترون دارند. دو روش برای اندازه گیری سطح تستوسترون وجود دارد: تستوسترون کل و تستوسترون آزاد.
تستوسترون کل به مقدار کل تستوسترون، از جمله تستوسترون آزاد، در بدن شما اشاره دارد. محدوده برای تستوسترون کل 86-6 نانوگرم در دسیلیتر است.
تستوسترون آزاد به مقدار تستوسترونی اشاره دارد که در بدن شما غیر محدود و در واقع فعال است. این مقدار معمولا بین0.7-3.6 پیکوگرم بر میلی لیتر متغیر است.
در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک اغلب سطح تستوسترون کل و تستوسترون آزاد افزایش مییابد. علاوه بر این، حتی افزایش اندک تستوسترون در بدن یک زن میتواند قاعدگی و تخمکگذاری طبیعی را سرکوب کند.
دهیدرواپی آندروسترون
دهیدرواپی آندروسترون یاDHEA-S یکی دیگر از هورمونهای مردانه است که در همه زنان یافت میشود. دهیدرواپی آندروسترون یک آندروژن است که توسط غده فوق کلیوی ترشح میشود. به طور طبیعی سطح دهیدرواپی آندروسترون در زنان باید بین ug/dl 430-35 باشد ولی در اکثر زنان مبتلا به PCOS سطح دهیدرواپی آندروسترون بیش از ug/dl 200 میباشد.
پرولاکتین
پرولاکتین یک هورمون هیپوفیز است که باعث تحریک و حفظ تولید شیر در مادران شیرده میشود. سطح پرولاکتین معمولاً در زنان مبتلا به PCOS طبیعی و معمولاً کمتر از 25 نانوگرم در میلی لیتر است. با این حال، بررسی میزان بالای پرولاکتین سرم خونی برای رد سایر مشکلات مانند تومور هیپوفیز، که ممکن است باعث علائم مرتبط با PCOS شود، مهم است. برخی از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک میزان پرولاکتین سرم خونی بالایی دارند که معمولاً در محدوده 25 تا 40 نانوگرم در میلیلیتر است.
آندروستندیون (ANDRO)
آندروستندیون هورمونی است که توسط تخمدانها و غدد فوق کلیوی تولید میشود. گاهی اوقات میزان بالای این هورمون میتواند بر میزان سرم خونی استروژن و تستوسترون تأثیر بگذارد. میزان نرمال سرم خونی آندروستندیون بین 3.1-0.7 نانوگرم در میلیلیتر است.
پروژسترون
پروژسترون پس از تخمکگذاری توسط جسم زرد تولید میشود. پروژسترون به آمادهسازی پوشش رحم برای بارداری کمک میکند. برای زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک، به ویژه آنهایی که در تلاش برای باردار شدن با استفاده از داروهای باروری هستند، سطح پروژسترون حدود 7 روز پس از تخمکگذاری بررسی میشود. اگر سطح پروژسترون بالا باشد (معمولاً بیشتر از 14 نانوگرم در میلی لیتر) به این معنی است که تخمکگذاری واقعاً اتفاق افتاده و تخمک از تخمدان آزاد شده است.
اگر سطح پروژسترون پایین باشد احتمالاً تخمک آزاد نشده است. انجام این آزمایش از این جهت که گاهی اوقات زنان مبتلا به PCOS ممکن است علائمی مبنی بر وقوع تخمک گذاری داشته باشند اهمیت دارد، اما وقتی آزمایش پروژسترون انجام میشود، نشان میدهد که تخمکگذاری رخ نداده است. اگر این اتفاق بیفتد، بدن شما ممکن است در حال تولید فولیکول باشد و شما را برای تخمکگذاری آماده کند، اما به دلایلی تخمک در واقع از تخمدان آزاد نمیشود. این اطلاعات به پزشک شما کمک میکند تا احتمالاً داروهای باروری را برای سیکل بعدی تنظیم کند تا آزاد شدن تخمک را تشویق کند.
استروژن
استروژن هورمون زنانهای است که عمدتاً از تخمدانها و در مقادیر کم از غدد فوق کلیوی ترشح میشود. فعال ترین استروژن در بدن استرادیول نام دارد. مقدار کافی استروژن برای کار با پروژسترون برای تقویت قاعدگی مورد نیاز است. اکثر زنان مبتلا به PCOS از این که متوجه میشوند سطح استروژن آنها در محدوده طبیعی (حدود pg/ml25-75) قرار دارد، شگفت زده میشوند. این موضوع ممکن است به این دلیل باشد که سطوح بالای انسولین و تستوسترون موجود در زنان مبتلا به PCOS گاهی اوقات به استروژن تبدیل میشود.
هورمون محرک تیروئید (یا TSH)
هورمون محرک تیروئید، توسط غده تیروئید تولید میشود. زنان مبتلا به PCOS معمولا میزان TSH سرم خونی طبیعی (uIU/ml 0.4 -3.8) دارند. TSH برای رد سایر مشکلات، مانند کم کاری یا پرکاری تیروئید، که اغلب باعث نامنظم یا عدم پریود شدن و عدم تخمکگذاری میشود، بررسی میگردد.
انسولین و گلوکز
با توجه به تحقیقات اخیر مبنی بر اینکه PCOS احتمالاً ناشی از مقاومت به انسولین است، پزشکان شروع به بررسی سطح گلوکز به عنوان عاملی در تشخیص PCOS کردهاند. اکثر زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک، بسته به عوامل خطر، در هنگام تشخیص و پس از آن به صورت دورهای باید آزمایش گلوکز پلاسمای ناشتا و تست تحمل گلوکز را انجام دهند. سطح بالای گلوکز میتواند نشان دهنده مقاومت به انسولین، یک بیماری مرتبط با دیابت که به PCOS کمک میکند باشد.
کلسترول
محققان همچنین متوجه ارتباط بین سندرم تخمدان پلیکیستیک و بیماری قلبی شدهاند. بنابراین، برخی از پزشکان ممکن است بخواهند هنگام تشخیص و درمان PCOS، سطح کلسترول شما را بررسی کنند. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک پتانسیل بیشتری به داشتن کلسترول بالا دارند که یک عامل خطر اصلی برای ابتلا به بیماری قلبی است.
کلسترول یک ماده چربی مانند است که معمولاً توسط بدن برای تشکیل غشای سلولی و برخی هورمونها استفاده میگردد. سطح کلسترول بالا بیشتر از 200 در نظر گرفته میشود. همچنین، از آنجایی که سطوح کلسترول خوب (لیپوپروتئینهای با چگالی بالا یا HDL) و کلسترول بد (لیپوپروتئینهای با چگالی کم یا LDL) گاهی اوقات بیشتر نشاندهنده خطر ابتلا به بیماری قلبی در زنان است، این سطوح نیز ممکن است مورد ارزیابی قرار گیرد.
کلسترول بد زیاد باعث افزایش خطر ایجاد پلاک در شریانها میشود که میتواند منجر به حمله قلبی شود. اعتقاد بر این است که کلسترول خوب بیش از حد باعث حذف کلسترول از تجمع در شریانها میشود. زنان مبتلا به PCOS معمولاً کلسترول خوب کمتر و کلسترول بد بیشتری دارند. علاوه بر این، سطح تریگلیسیرید، یکی دیگر از اجزای کلسترول، در زنان مبتلا به PCOS بالا است که بیشتر به خطر بیماری قلبی کمک میکند.
حتی اگر پزشک شما در هنگام تشخیص سندرم تخمدان پلیکیستیک سطح کلسترول شما را بررسی نکند، بهتر است این سطوح را به صورت دورهای بررسی کنید زیرا زنان مبتلا به PCOS شانس بیشتری برای ابتلا به کلسترول بالا دارند که میتواند منجر به بیماری قلبی شود.
اطلاعات بیشتر در مورد سطح هورمون
به یاد داشته باشید که در همه زنان، سطح هورمون میتواند بسیار زیاد باشد. همچنین ذکر این نکته ضروری است که از آنجایی که محدوده “طبیعی” برای برخی از هورمونها بسیار متفاوت است (به ویژه از آنجایی که هر آزمایشگاه مقادیر “طبیعی” خود را برای این هورمونها تعیین میکند)، برخی از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک، میزان هورمونی در محدوده “طبیعی” ظاهر میشود. اما از علائم این بیماری رنج میبرند و هنوز ممکن است PCOS داشته باشند. این مورد به ویژه در مورد سطوح تستوسترون، DHEAS و LH صادق است.
متأسفانه، بسیاری از پزشکان به اندازه کافی با سندرم تخمدان پلیکیستیک آشنا نیستند تا متوجه شوند که حتی تغییرات کوچک در سطح هورمون میتواند علائم مرتبط با سندرم تخمدان پلیکیستیک را ایجاد کند. اگر سطح تستوسترون بیش از 40 نانوگرم در میلیلیتر، سطح DHEAS بیش از 200 میکروگرم در دسی لیتر یا سطح LH دو یا سه برابر سطح FSH خود دارید ( میزان LH و FSH باید تقریباً برابر باشد) به دنبال مشاوره از یک متخصص باشید زیرا احتمال زیادی وجود دارد که بیماری PCOS داشته باشید.
نویسنده مهرنوش گرشاسبی
References: Angela Best-Boss and Evelina Weidman Sterling, authors of Living with PCOS with Richard Legro MD (Editor)
Link: https://www.contemporaryobgyn.net/view/hormone-levels-and-pcos

قوانین ارسال دیدگاه در سایت.