آیا قهوه اثرات دارو را از بین می برد؟

قهوه یکی از پرمصرف‌ترین محصولات غذایی و نوشیدنی‌های محبوب در سراسر جهان است. حدود ۸۰ درصد از جمعیت جهان روزانه قهوه و محصولات مرتبط با آن را مصرف می‌کنند، و این رقم در میان بزرگسالان آمریکای شمالی به ۹۰ درصد می‌رسد. قهوه از ترکیبات شیمیایی مختلفی تشکیل شده است. از میان این ترکیبات، کافئین، کلروژنیک اسیدها، دیتِرپِن‌ها و تریگونلین، پس از فرایند برشته‌سازی، فعال‌ترین ترکیبات زیستی و مهم‌ترین عوامل مؤثر در طعم این نوشیدنی محسوب می‌شوند.

قهوه یکی از پرمصرف‌ترین محصولات غذایی و محبوب‌ترین نوشیدنی محرک در جهان است. این نوشیدنی منبع اصلی کافئین است که فعال‌ترین ترکیب زیستی موجود در قهوه محسوب می‌شود. علی‌رغم این‌که وزارت کشاورزی ایالات متحده و سازمان ایمنی غذای اروپا مصرف روزانه ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین (معادل چند فنجان قهوه) را برای سلامتی ایمن می‌دانند، قهوه می‌تواند تعاملات فارماکوکینتیکی قابل توجهی با بسیاری از داروها ایجاد کند. در این مقاله به بررسی تداخل قهوه با دارو می‌پردازم.

اثر قهوه بر عملکرد دارو در بدن

نوشیدن قهوه همراه دارو می‌تواند نحوه جذب، توزیع و دفع داروها در بدن را تحت تأثیر قرار دهد که کاهش اثر داروها را در پی خواهد داشت. این اثرات به دلیل ترکیبات اصلی قهوه، به‌ویژه کافئین و کلروژنیک اسیدها، اتفاق می‌افتند. هدف این مطالعه بررسی چگونگی تأثیر قهوه بر عملکرد برخی از داروها در بدن است.

تاثیر قهوه بر جذب داروها

هنگامی که دارویی از طریق دهان مصرف می‌شود، جذب آن می‌تواند تحت تأثیر مواد غذایی و نوشیدنی‌ها، از جمله قهوه، قرار گیرد. قهوه ممکن است با تغییر شرایط معده و روده، تغییر در میزان اسیدی یا قلیایی بودن محیط گوارشی (pH)، یا تشکیل ترکیبات شیمیایی خاص با داروها، جذب آن‌ها را دستخوش تغییر کند.

چگونه ترکیبات قهوه جذب داروها را تغییر می‌دهند؟

کافئین، به‌عنوان ماده اصلی قهوه، می‌تواند با برخی داروها ترکیب شود و جذب آن‌ها را تغییر دهد. این ترکیبات از طریق پیوندهای شیمیایی شکل می‌گیرند. گاهی اوقات این پیوندها باعث افزایش حلالیت دارو در بدن می‌شوند، اما در مواردی ممکن است جذب دارو را کاهش دهند. برای مثال، کافئین می‌تواند با داروهایی که گروه‌های خاص شیمیایی دارند ترکیب شده و میزان حلالیت آن‌ها را تغییر دهد. 

چرا نباید قهوه را با برخی داروها مصرف کنید؟

مخلوط کردن قهوه با داروها می‌تواند باعث تداخلاتی شود که عمدتاً به دلیل کافئین موجود در قهوه است. کافئین یک محرک است که می‌تواند بر نحوه جذب داروها توسط بدن تاثیر بگذارد و ممکن است اثرات داروها را تقویت یا کاهش دهد. همچنین کافئین می‌تواند اثرات داروهای آرام‌بخش مانند الکل را پنهان کند. برای ایمنی بیشتر، بهتر است قبل از مصرف دارو، زمان معقولی را برای نوشیدن قهوه در نظر بگیرید.

مطالعات نشان می‌دهد که قهوه می‌تواند عملکرد معده شما را تحریک کرده و مدت زمان عبور غذا از دستگاه گوارش را تغییر دهد. با این حال، فنجان قهوه صبحگاهی شما ممکن است با داروهایی که مصرف می‌کنید نیز تداخل داشته باشد و سرعت جذب آن‌ها به جریان خون شما را تغییر دهد.

این موضوع به این معناست که نوشیدن قهوه در همان زمانی که داروی خود را مصرف می‌کنید می‌تواند بر عملکرد آن‌ها تأثیر بگذارد. در سال ۲۰۲۰، گروهی از محققان تأثیر قهوه بر داروهای مختلف را بررسی کردند. آن‌ها گزارش دادند که قهوه به‌طور قابل‌توجهی بر جذب، توزیع، متابولیسم و دفع بسیاری از داروها تأثیر می‌گذارد. 

با این حال، همه داروها تحت تأثیر نوشیدن قهوه قرار نمی‌گیرند. حال ایا قهوه اثر دارو را از بین میبرد؟ ادامه مطلب را بخوانید تا با داروهایی که نباید با قهوه مصرف شوند و نکاتی که باید به آن‌ها توجه کنید، آشنا شوید.

قهوه با چه داروهایی تداخل دارد؟

کافئین و داروهای تیروئید

بسیاری از افراد برای تنظیم هورمون‌های خود، لووتیروکسین یا سایر داروهای تیروئید را مصرف می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهد که نوشیدن قهوه همزمان با مصرف داروی تیروئید می‌تواند میزان جذب دارو توسط بدن را کاهش دهد و در نتیجه تأثیر آن را کمتر کند. این اثر کم هم نیست: گزارش‌های بیمارانی نشان داده که قهوه می‌تواند جذب داروی تیروئید را حتی بیش از نصف کاهش دهد.

کافئین و داروهای سرماخوردگی یا حساسیت

میلیون‌ها نفر از داروهای سرماخوردگی یا حساسیت استفاده می‌کنند که اغلب حاوی مواد محرک سیستم عصبی مرکزی مانند سودوافدرین هستند. از آنجا که قهوه نیز یک محرک است، نوشیدن قهوه همراه با این داروها می‌تواند علائمی مانند بی‌قراری و اختلال در خواب را تشدید کند. 

کافئین و داروهای حساسیت

برخی از داروهای حساسیت، مانند فکسوفنادین، نباید همراه با قهوه مصرف شوند، زیرا ممکن است سیستم عصبی مرکزی شما را بیش از حد تحریک کرده و علائمی مانند بی‌قراری را افزایش دهند. همیشه بهتر است در مورد ترکیب قهوه با داروهای سرماخوردگی یا حساسیت با پزشک خود مشورت کنید.

کافئین و داروهای دیابت

اگر قهوه خود را با شکر یا شیر مصرف می‌کنید، این موضوع می‌تواند باعث افزایش ناگهانی قند خون شود و بر عملکرد داروی دیابت شما تأثیر منفی بگذارد. علاوه بر این، مطالعات نشان می‌دهد که کافئین ممکن است علائم دیابت را در برخی افراد تشدید کند.

مطالعه‌ای که توسط انجمن دیابت آمریکا منتشر شده، نشان می‌دهد که نوشیدن نوشیدنی‌های حاوی کافئین، مانند قهوه، می‌تواند سطح انسولین و قند خون را افزایش دهد. هرچند این مطالعه کوچک بوده و نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد، اما محققان هشدار داده‌اند که مصرف زیاد کافئین ممکن است کنترل قند خون را دشوارتر کرده و در نهایت خطر بروز عوارض دیابت را افزایش دهد.

کافئین و داروهای آلزایمر

بیماری آلزایمر هفتمین عامل اصلی مرگ‌ومیر در آمریکا است و عمدتاً افراد بالای ۶۵ سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری یک اختلال مغزی است که منجر به از دست دادن عملکردهای شناختی می‌شود و انجام فعالیت‌های روزانه، فکر کردن یا به یاد آوردن را دشوار می‌کند. میلیون‌ها نفر در آمریکا با بیماری آلزایمر زندگی می‌کنند و برای این وضعیت دارو مصرف می‌کنند.

داروهای آلزایمر مانند دونپزیل، ریواستیگمین و گالانتامین تحت تأثیر کافئین قرار می‌گیرند. کافئین موجود در قهوه باعث انقباض سد خونی-مغزی می‌شود و می‌تواند میزان دارویی که به مغز می‌رسد را کاهش دهد. داروهای آلزایمر با محافظت از انتقال‌دهنده عصبی استیل‌کولین عمل می‌کنند، اما مصرف مقادیر زیاد قهوه نشان داده که این اثر محافظتی را تضعیف می‌کند.

کافئین و داروهای آسم

آسم یک بیماری مزمن است که ریه‌های شما را تحت تأثیر قرار داده و باعث التهاب و تحریک مجاری تنفسی می‌شود. این بیماری می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند دشواری در تنفس، سرفه، خس‌خس سینه و احساس گرفتگی در قفسه سینه شود. میلیون‌ها نفر از جمله بزرگسالان و کودکان در آمریکا با آسم زندگی می‌کنند و برای کنترل آن دارو مصرف می‌کنند.

بسیاری از افراد مبتلا به آسم در زمان حمله‌های آسمی از برونکودیلاتورها مانند آمینوفیلین یا تئوفیلین استفاده می‌کنند. این داروها با شل کردن مجاری تنفسی، تنفس را آسان‌تر می‌کنند اما ممکن است عوارض جانبی‌ای مانند سردرد، بی‌قراری، درد معده و تحریک‌پذیری داشته باشند. نوشیدن قهوه یا سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار می‌تواند خطر این عوارض جانبی را افزایش دهد. همچنین قهوه ممکن است میزان جذب دارو را کاهش داده و اثربخشی آن را برای بدن شما کمتر کند.

کافئین و داروهای پوکی استخوان

پوکی استخوان باعث نازک و شکننده شدن استخوان‌ها می‌شود و خطر شکستگی استخوان را افزایش می‌دهد. میلیون‌ها نفر از پوکی استخوان رنج می‌برند و این بیماری در زنان، به‌ویژه زنانی که از یائسگی گذشته‌اند، شایع‌تر است.

داروهایی مانند ریزدرونات یا ایباندروانات برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان استفاده می‌شوند و نباید همزمان با قهوه مصرف شوند، زیرا این کار می‌تواند اثربخشی دارو را کاهش دهد. توصیه می‌شود این داروها را قبل از خوردن یا نوشیدن چیزی مصرف کنید و تنها دارو را با آب ساده ببلعید. این کار به بدن شما کمک می‌کند تا بیشترین مقدار دارو را جذب کند. زمانی که قهوه همراه با این داروها مصرف می‌شود، اثرگذاری آن‌ها ممکن است بیش از نصف کاهش یابد.

کافئین و داروهای ضد افسردگی

بر اساس گزارش CDC، یکی از هر ۱۰ نوجوان و بزرگسال روزانه داروهای ضد افسردگی مصرف می‌کنند. این داروها رایج‌ترین داروهای تجویز شده برای بزرگسالان در دهه‌های ۲۰ و ۳۰ زندگی هستند و مصرف آن‌ها در چند دهه اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته است. این داروها می‌توانند به درمان افسردگی، یک اختلال خلقی که بر احساسات و عملکرد فرد تأثیر می‌گذارد، کمک کنند.

قهوه می‌تواند بر نحوه استفاده بدن شما از داروهای ضد افسردگی تأثیر بگذارد. برخی داروها مانند فلووکسامین، آمی‌تریپتیلین، اس‌سی‌تی‌ال‌پرام و ای‌می‌پرامین ممکن است به‌طور متفاوتی در بدن متابولیزه شوند اگر همزمان با قهوه، به‌ویژه مقادیر زیاد آن، مصرف شوند. قهوه می‌تواند میزان جذب دارو توسط بدن شما را کاهش دهد.

مطالعات نشان می‌دهد که فلووکسامین به‌ویژه می‌تواند عوارض جانبی معمول کافئین را تشدید کند. این می‌تواند علائمی مانند بی‌خوابی و تپش قلب ایجاد کند. بهتر است داروی خود را مصرف کرده و مدتی از نوشیدن قهوه خودداری کنید.

کافئین و داروهای ضد جنون

داروهای ضد روان‌پریشی برای افرادی که به اسکیزوفرنی، شیدایی، اختلال افسردگی عمده و سایر مشکلات روانی مبتلا هستند، مفید می‌باشند. هر ساله تقریباً چهار میلیون نفر در آمریکا از این داروها استفاده می‌کنند. داروهای ضد روان‌پریشی با مهار برخی انتقال‌دهنده‌های عصبی یا مسدود کردن گیرنده‌ها در مغز عمل می‌کنند.

داروهایی که برای درمان روان‌پریشی استفاده می‌شوند شامل فنوتیازین، کلوزاپین، هالوپریدول و اولانزاپین هستند. قهوه می‌تواند باعث شود که بدن شما داروهای ضد روان‌پریشی را کمتر از حالت معمول جذب کند، به ویژه اگر بلافاصله پس از مصرف دارو قهوه بنوشید. مطالعات نشان می‌دهند که بسیاری از این داروها در حضور قهوه به‌طور متفاوتی در بدن متابولیزه یا تجزیه می‌شوند. برای دریافت کامل اثر داروی خود، بهتر است آن را با آب به جای قهوه مصرف کنید.

کافئین و داروهای فشار خون

بر اساس گزارش CDC، ده‌ها میلیون نفر در آمریکا با فشار خون بالا (هایپرتنشن) زندگی می‌کنند و برای بسیاری از آنها این بیماری به‌طور مناسب کنترل نمی‌شود. فشار خون بالا خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد. این بیماری شایع و در عین حال خاموش است، زیرا معمولاً علائم خاصی ندارد.

بسیاری از افراد داروهایی برای فشار خون مانند ورپامیل یا پروپرانولول مصرف می‌کنند که با کاهش ضربان قلب عمل می‌کنند. این داروها کمک می‌کنند تا قلب شما کمتر مجبور به کار سخت برای پمپاژ خون به تمام سلول‌های بدن شود.

اما مصرف قهوه به‌طور همزمان با داروهایی برای فشار خون مانند فلودیپین می‌تواند باعث کاهش جذب دارو توسط بدن شما شود. این ممکن است منجر به عدم دریافت کامل مزایای دارو شود. در مورد زمان‌بندی مصرف داروها و قهوه خود، با پزشک خود مشورت کنید.

کافئین و ملاتونین

ملاتونین هورمونی طبیعی است که بدن شما تولید می‌کند و به شما کمک می‌کند شب‌ها احساس خواب‌آلودگی کنید. این هورمون با غروب آفتاب فعال می‌شود و به مغز شما علامت می‌دهد که وقت استراحت است. ملاتونین به‌طور آزاد در داروخانه‌ها به صورت مکمل نیز به فروش می‌رسد و به عنوان یک داروی کمکی برای خواب استفاده می‌شود.

در مقابل، قهوه به‌عنوان یک محرک عمل می‌کند و باعث می‌شود احساس بیداری بیشتری داشته باشید. کافئین موجود در قهوه دقیقاً برعکس عمل ملاتونین است. قهوه می‌تواند شما را هوشیارتر کرده و باعث شود که به سختی به خواب بروید. نوشیدن قهوه می‌تواند تولید ملاتونین در بدن شما را مهار کرده و اثر آن را کاهش دهد. اگر همزمان با نوشیدن قهوه ملاتونین مصرف کنید، ممکن است این دو اثر یکدیگر را بی‌اثر کنند.

فاصله مصرف دارو و قهوه:نکات کلیدی

بین قهوه و داروها بسته به نوع داروی مصرفی می‌تواند متفاوت باشد. برای به حداقل رساندن این تداخلات، به‌طور کلی توصیه می‌شود که حداقل یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از مصرف دارو از نوشیدن قهوه خودداری کنید. برای برخی داروها، مانند داروهای  تیروئید، ممکن است فاصله زمانی طولانی‌تری لازم باشد. توصیه می‌شود حداقل ۲تا۳ ساعت بین نوشیدن قهوه و مصرف داروهای تیروئید فاصله بگذارید تا از این تداخل جلوگیری شود.

آیا شما تجربه‌ای از نوشیدن قهوه و تداخل با داروها داشته‌اید؟ نظر خود را با ما به اشتراک بگذارید.

منابع

1. Iriondo-DeHond A, Uranga JA, del Castillo MD, Abalo R.Effects of coffee and its components on the gastrointestinal tract and the brain–gut axis. Nutrients. 2020;13(1):88.