آداپتوژن (Adaptogen): ترکیب گیاهی مناسب برای مقابله با استرس (جینسنگ قرمز کره‌ای)

طب طبیعی (Natural medicine) از دیرباز از مزایای گیاهان و غذا به عنوان دارو استفاده کرده است. یک مثال معروف جینسنگ است. برای مثال، گیاهان سازگار کننده یا آداپتوژن‌ها می‌توانند بر واکنش فرد به استرس تأثیر مثبت بگذارند.

همانطور که احتمالاً می‌دانید، بدن در هنگام مواجه با استرس هورمون کورتیزول ترشح می‌کند، اما افزایش سطح کورتیزول در مدت زمان طولانی (معروف به استرس مزمن) می‌تواند بر همه سیستم‌های فیزیولوژیکی بدن از جمله تیروئید و غدد فوق کلیوی تأثیر منفی بگذارد. در حالی که اکثر محققان و پزشکان بر این باورند که رویکرد کاهش استرس مزمن چند لایه است، اما یک رویکرد قدرتمند دیگر برای کاهش طبیعی استرس و همچنین کاهش سطح کورتیزول در دراز مدت، استفاده از گیاهان سازگار کننده است.

آداپتوژن‌ چیست؟

آداپتوژن‌ها یک کلاس منحصر به فرد از گیاهان شفابخش، از جمله غذاها و گیاهان خاص است. امروزه بیشتر آنها به عنوان مکمل و محصولات گیاهی مانند کپسول، پودر و تنتور (عصاره تغلیظ شده گیاهان) مصرف می‌شوند. آداپتوژن در طب گیاهی به یک ماده طبیعی می‌گویند که به بدن در سازگاری با استرس کمک می‌کند و در فرایندهای بدن اختلال ایجاد نمی‌کند. یک مثال معروف جینسنگ است. هدف اصلی آنها کمک به تعادل، بازیابی و محافظت از بدن است. آنها به عنوان بخشی از رویکرد “گیاه درمانی” در درمان استفاده می‌شوند.

به گفته ادوارد والاس طبیب سنتی، آداپتوژن‌ها عمل خاصی ندارد و فقط به شما کمک می‌کند تا به هرگونه تأثیر یا عامل استرس‌زا واکنش نشان دهید و عملکردهای فیزیولوژیکی خود را عادی کنید.

آداپتوژن‌ها چگونه کار می کنند؟

تحقیقات نشان می‌دهد که آنها در واقع در ترویج خواب آرام، افزایش انرژی در طول روز و کمک به مواردی مانند عملکرد ورزشی، بازیابی و تمرکز هنگام کار یا مدرسه بسیار خوب هستند.

درست همانطور که از نامش پیداست، عوامل سازگار کننده به شما کمک می‌کند تا با انواع مختلف استرس سازگار شوید. راه دیگر برای توصیف نحوه عملکرد آنها این است که بسیاری از فرایندهای بدن را “عادی” کرده و به حفظ بدن در هموستاز کمک می‌کند. یکی از راه‌های این کار، تعامل با محور HPA (محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال) است که آزادسازی بسیاری از هورمون‌ها را کنترل می‌کند. یکی از این هورمون‌ها کورتیزول است. کورتیزول، “هورمون استرس” اولیه است که به علائم مرتبط با افزایش سن کمک می‌کند.

هنگامی که سطح کورتیزول افزایش می‌یابد، واکنش “مبارزه یا فرار” را تجربه می‌کنید که سیستم عصبی سمپاتیک و غدد فوق کلیوی شما را تحریک می‌کند. افرادی که به طور پیوسته و بارها در طول روز واکنش جنگ یا گریز را تجربه می‌کنند و مدام درگیر استرس هستند (استرس مزمن)، بر روی غدد فوق کلیوی این افراد فشار وارد می‌شود، این امر می‌تواند در دستگاه گوارش اختلال ایجاد کند و تعدادی از موارد مانند خستگی، افزایش وزن، کاهش میل جنسی و آکنه را ایجاد کند.

برخی از افرادی که بیشترین خطر را برای مشکلات آدرنال دارند عبارتند از:

• والدین جوان
• دانشجویان دانشگاه
• مراقبین اولیه مانند پرستاران یا اعضای خانواده که از بستگان یا بیماران مراقبت می‌کنند

اساساً سازگار کننده‌ها ما را در برابر اثرات مضر مرتبط با استرس پشتیبانی می‌کنند و در این فرآیند باعث می‌شوند که ما انعطاف پذیرتر و در کل میزان سطح سلامتی ما ارتقاء پیدا کند.

جینسنگ بهترین سازگارکننده

جینسینگ یکی از سازگار کنندگان معروف است و بسیاری جینسنگ آسیایی (Panax ginseng) را از قوی‌ترین سازگارکنندگان گیاهان دارویی می‌دانند. در انسان‌ها نشان داده شده است که جینسنگ قرمز کره‌ای، احساس آرامش ایجاد می‌کند و برخی از جنبه‌های عملکردی حافظه فعال را با موفقیت بهبود ‌می‌بخشد. یک بررسی در سال 2018 نشان داد که جینسنگ آمریکایی و آسیایی ممکن است درمان‌های موثری برای خستگی در افراد مبتلا به بیماری مزمن باشد.

در مطالعه دیگری مشاهده شد که جینسنگ به کاهش شاخص زخم (ulcer index)، وزن غده فوق کلیه، سطح گلوکز خون، تری‌گلیسیریدها، کراتین کیناز (آنزیمی که به آسیب ناشی از استرس یا آسیب سیستم گردش خون و سایر قسمت‌های بدن اشاره دارد) و کورتیکوسترون (corticosterone) سرم (یکی دیگر از هورمون های مرتبط با استرس) کمک می‌کند. دانشمندان به این نتیجه رسیدند که جینسنگ “دارای خواص ضد استرس قابل توجهی است و می‌تواند برای درمان اختلالات ناشی از استرس استفاده شود”.

جالب است که مطالعات متعدد روی جینسنگ قرمز کره‌ای نشان داده است که سطح کورتیزول را حداقل در کوتاه مدت تغییر نمی‌دهد، اما بر سایر سیستم‌های پاسخ به استرس تأثیر می‌گذارد، مانند مسدود کردن عمل هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک در غده فوق کلیه (هورمونی که تولید هورمون‌های استروئیدی گلوکوکورتیکوئید را تحریک می‌کند).

تنها یک دوز در یک مطالعه روی موش 132 درصد افزایش ظرفیت کار را نشان داد. ساپونین‌های موجود در جینسنگ ممکن است بر سطح مونوآمین (انتقال دهنده عصبی) در موش‌هایی که استرس در آنها ایجاد شده است تأثیر بگذارد و میزان نورآدرنالین و سروتونین آزاد شده به عنوان بخشی از واکنش استرس را کاهش دهد.

یک مطالعه آزمایشگاهی در مجله علوم دارویی (Journal of Pharmacological Sciences) در سال 2004 تأیید می‌کند که اثرات جینسنگ به طور خاص از محتوای ساپونین آنها ناشی می‌شود.

این جینسنگ قرمز کره‌ای همچنین دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی است، و همچنین باعث بهبود خلق و خو و عملکرد ذهنی می‌شود. جینسنگ سطح قند خون ناشتا را کاهش می‌دهد و حتی ممکن است به بیماران دیابتی تازه تشخیص داده شده در کاهش وزن کمک کند.

در کل، جینسنگ دارای اثرات درمانی مختلفی مانند رفع خستگی آدرنال، کاهش قند خون، افزایش استقامت، افزایش توان سیستم ایمنی، افزایش توان آنتی اکسیدانی بدن، افزایش نیروی جنسی و کاهش خستگی می‌گردد.

لینک منبع:
https://draxe.com/nutrition/adaptogenic-herbs-adaptogens/