ام اس خفیف چیست؟ [علائم، علل، تشخیص و درمان]

در همین آغاز کار لازم است ذکر شود که ام اس خفیف یک اصطلاح عامیانه است و منظور از آن، ام اس نوع عودکننده- فروکش‌کننده (RRMS) می‌باشد. این نوع از بیماری شایع‌ترین نوع ام اس است و حدود 85 درصد از موارد مبتلا به ام اس را به خود اختصاص می‌دهد. افرادی که مبتلا به RRMS هستند، عودهای علائم ام اس را تجربه می‌کنند و در بین این عودها، دوره‌های فروکش علائم و بهبودی رخ می‌دهد.

ام اس یک بیماری مزمن و پیشرونده سیستم عصبی مرکزی (CNS) است که در آن سیستم ایمنی بدن فرد به میلین، لایه محافظ اطراف رشته‌های عصبی، حمله می‌کند. وقتی میلین آسیب می‌بیند باعث می‌شود که اعصاب ملتهب شوند و این مسئله ارتباط مغز با بقیه بدن را دشوار می‌کند.

ام اس خفیف چیست؟ ام اس خفیف یک اصطلاح عامیانه است و منظور از آن نوع عودکننده- فروکش‌کننده‌ی ام اس (RRMS) است. از علائم این نوع ام اس می‌توان به مواردی مانند احساس گزگز، خستگی، ضعف، مشکلات تعادل و سایر مواردی که در این مقاله ذکر شده است اشاره کرد. مانند بسیاری از بیماری‌ها علل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن نقش دارند. در ادامه بیشتر درباره این بیماری صحبت خواهیم کرد.

علائم ام اس خفیف (RRMS) چیست؟

این نوع از بیماری ام اس با عود علائم جدید یا بدتر شدن علائم قبلی شناخته می‌شود. دوره‌های عود ممکن است برای روزها یا ماه‌ها ادامه داشته باشد. این علائم ادامه پیدا می‌کنند تا به آرامی بهبود یابند که بهبود می‌تواند با استفاده از درمان یا بدون درمان رخ دهد. علائم ام اس از فردی به فرد دیگر متفاوت است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• احساس بی‌حسی یا گزگز
• خستگی
• احساس ضعف
• اسپاسم یا سفتی عضلانی
• مشکلات هماهنگی یا تعادل
• مشکلات بینایی، مانند دوبینی، تاری دید، یا از دست دادن جزئی یا کامل بینایی
• حساسیت حرارتی
• مشکلات روده یا مثانه
• تغییرات شناختی، مانند مشکل در پردازش، یادگیری و سازماندهی اطلاعات
• احساس سوزن سوزن شدن یا شوک مانند، هنگام خم شدن گردن به جلو

بین عودهای RRMS، دوره‌های بهبود بیماری بدون شواهد بالینی حاکی از پیشرفت بیماری وجود دارد. گاهی اوقات این دوره‌های بهبودی ممکن است سال‌ها طول بکشد.

علل ام اس خفیف (RRMS)

در RRMS، سیستم ایمنی به میلین، لایه‌ای از بافت چربی که وظیفه عایق‌بندی و محافظت از اعصاب را بر عهده دارد، حمله می‌کند. این حملات بر عملکرد اعصاب تحت حمایت میلین تأثیر می‌گذارد و در نهایت آسیب ناشی از حملات باعث ظهور علائم ام اس می‌شود. اینکه دقیقاً چه چیزی باعث RRMS و سایر انواع MS می‌شود در حال حاضر ناشناخته است. ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی، مانند سیگار کشیدن، کمبود ویتامین D، و برخی عفونت‌های ویروسی ممکن است در بروز این بیماری نقش داشته باشند.

ام اس خفیف (RRMS) چگونه تشخیص داده می‌شود؟

هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص RRMS وجود ندارد. با این‌حال پژوهشگران به سختی به دنبال توسعه‌ی روش‌های تشخیصی هستند که بتواند بیومارکرهای خاص مرتبط با بیماری ام اس را شناسایی کند. برای تشخیص بیماری پزشک در ابتدا از بیمار سابقه‌ی پزشکی می‌خواهد و معاینات فیزیکی کاملی را انجام می‌دهد. همچنین پزشک باید مطمئن شود که علائم فرد مراجعه‌کننده ناشی از سایر شرایط و بیماری‌هایی که علائم شبیه به ام اس دارند نیست. پزشک همچنین ممکن است از نتایج آزمایش‌های زیر استفاده کند:

ام آر آی. این آزمایش تصویربرداری می‌تواند ضایعات دمیلینه شده (تخریب میلین) در مغز و نخاع فرد را مشخص کند.

آزمایش‌های خون. نمونه خون از ورید بازوی فرد گرفته  و در آزمایشگاه آنالیز می‌شود. نتایج می‌تواند به رد سایر شرایطی که ممکن است باعث علائم مشابه با ام اس شود کمک کند.

پونکسیون کمری. در این روش نمونه‌ای از مایع مغزی نخاعی را جمع‌آوری می‌کنند. از این نمونه می‌توان برای جست و جوی آنتی‌بادی‌های مرتبط با ام اس یا برای رد سایر علل علائم استفاده کرد.

تشخیص RRMS بر اساس الگوی علائم و وجود ضایعات در نواحی مختلف سیستم عصبی فرد صورت می‌گیرد. الگوهای مشخص و پیوسته‌ی عود و بهبودی، نشان‌دهنده RRMS است. علائمی که به‌طور پیوسته بدتر می‌شوند نشان دهنده شکل پیشرونده ام اس می‌باشند.

ام اس خفیف (RRMS) چگونه درمان می‌شود؟

هنوز هیچ درمانی برای بیماری ام اس وجود ندارد. روش‌های درمانی فعلی مبتنی بر مدیریت علائم هستند. این روش‌ها عودها را درمان می‌کنند و از طرفی از سرعت پیشرفت بیماری می‌کاهند. داروها و روش‌های درمانی مختلفی برای مدیریت علائم این بیماری وجود دارد. به عنوان مثال، تعدادی از داروها می‌توانند به بهبود علائمی مانند خستگی و سفتی عضلات کمک کنند. فیزیوتراپیست می‌تواند به کاهش مشکلات حرکتی یا ضعف عضلانی کمک کند.

عودها اغلب با داروهایی به نام کورتیکواستروئیدها درمان می‌شوند. کورتیکواستروئیدها به کاهش سطح التهاب کمک می‌کنند. اگر علائم عود فرد بیماری شدید باشد و یا به کورتیکواستروئیدها پاسخ ندهد، ممکن است از درمانی به نام تعویض پلاسما (پلاسمافرزیس) استفاده شود. داروهای مختلف می‌توانند به محدود کردن میزان عود و کند کردن شکل‌گیری ضایعات جدید کمک کنند. فینگولیمد، اینترفرون بتا و میتوکسانترون از این دسته هستند.

آینده‌ی افراد مبتلا به ام اس خفیف (RRMS) چیست؟

آینده‌ی بیمار مبتلا به RRMS از فردی به فرد دیگر متفاوت است. به عنوان مثال، این وضعیت ممکن است در برخی به سرعت پیشرفت کند، در حالی‌که در برخی دیگر از مبتلایان ممکن است برای سال‌ها پایدار بماند. آسیب بافتی ناشی از RRMS می‌تواند در طول زمان روی هم انباشته شود. این نوع از ام اس در حدود دو سوم از افراد مبتلا به نوع پیشرونده (SPMS) تبدیل می‌شود. به‌طور میانگین حدود 15 تا 20 سال طول می‌کشد تا این تغییر شرایط بیماری در فرد رخ دهد. در SPMS، علائم بیماری به تدریج و بدون وجود حملات و عودهای آشکار بدتر می‌شوند.‌ به‌طور متوسط، امید به زندگی برای افراد مبتلا به ام اس 5 تا 10 سال کمتر از میانگین است. با این‌حال تحقیقات ادامه دارد و محققان در حال کار بر روی توسعه‌ی روش‌های کارا برای بهبود این بیماری هستند.

سخن پایانی

RRMS نوعی ام اس است که در آن عودهای خاصی از علائم ام اس مشاهده می‌شود. بین عودها، دوره‌های بهبودی وجود دارد. RRMS زمانی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی به غلاف میلین که اعصاب را احاطه کرده است حمله کرده و به آن آسیب می‌رساند و این مسئله در نهایت عملکرد عصبی را مختل می‌کند. هنوز دقیقاً مشخص نیست که چه چیزی باعث این اختلال عملکرد سیستم ایمنی می‌شود.

اگرچه هنوز درمانی برای RRMS وجود ندارد، درمان‌های مختلفی برای مدیریت علائم موجود است. این درمان‌ها همچنین بر کاهش عود علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری تمرکز دارند. در برخی موارد، RRMS ممکن است به SPMS که نوع پیشرونده‌ی ام اس است تبدیل شود.

منبع

Relapsing-Remitting Multiple Sclerosis (RRMS): What You Need to Know