اثر مصرف مکمل کلاژن بر رشد و ضخامت مو

نتایج مطالعاتی که در سال‌های اخیر انجام شده نشان می‌دهد مصرف مکمل کلاژن پپتید اثرات مثبتی بر سلامت پوست و مو دارد. به‌طور مثال مشخص شده است که مصرف کلاژن پپتید باعث افزایش استحکام و خاصیت ارتجاعی و همچنین کاهش تشکیل چین چروک پوستی می‌شود.

مصرف این مکمل با اثرات مستقیمی که بر متابولیسم سلول‌ها دارد منجر به افزایش تولید اجزای هم داربست خارج سلولی همچون کلاژن، پروتئوگلیکان‌ها و الاستین می‌شود. علاوه بر این مشخص شده است که مصرف کلاژن پپتید باعث افزایش رشد ناخن‌ها و کاهش شکنندگی ناخن‌ها می‌شود.

بررسی اثرات کلاژن پپتید بر سلامت مو

در این تحقیق از مکمل کلاژن پپتید VERISOL^® استفاده شد. این مطالعه توسط کمیته بین المللی اخلاق فرایبورگ آلمان تایید شد.

44 زن 39 تا 75 ساله وارد مطالعه شدند و به مدت 16 هفته ساشه‌های 2.5 گرمی کلاژن پپتید و یا دارونما را مصرف کردند. این ساشه‌ها قابل انحلال در آب یا هر مایع نوشیدنی به غیر از شیر بودند و بصورت خوراکی مصرف شدند.

پس از 16 هفته مصرف روزانه‌ی مکمل کلاژن پپتید، 20 تار مو از سر جدا شدند و قطر مو اندازه‌گیری شد. 4.5 سانتی‌متر بالاتر از ریشه‌ی هر کدام از تارهای مو برای اندازه‌گیری قطر مو پیش از مصرف کلاژن (t0) و 0.5 سانتی‌متر بالاتر از ریشه‌ی همان تار مو، برای اندازه‌گیری اثر مکمل کلاژن پپتید بر قطر مو اندازه‌گیری شد (t1).

علاوه بر بخش بالینی، مطالعات آزمایشگاهی نیز با هدف بررسی تاثیر مکمل کلاژن پپتید بر میزان تکثیر سلول‌های فولیکول موی انسان، به انجام رسید. برای این منظور سلول‌ها با غلظت 0.5 میلی‌گرم در میلی‌لیتر از مکمل کلاژن پپتید تیمار شدند. در گروه کنترل از مکمل کلاژن پپتید استفاده نشد.

آیا مصرف مکمل کلاژن پپتید اثرات مثبتی بر مو دارد؟

در هیچ یک از گروه‌ها اثرات جانبی یا ناخواسته ناشی از مصرف مکمل کلاژن پپتید یا دارونما مشاهده نشد.

1.     اثر مصرف کلاژن پپتید بر تکثیر سلول‌های فولیکول موی انسان

همانطور که در شکل زیر قابل مشاهده است، بر اساس نتایج بدست آمده تیمار با کلاژن پپتید باعث افزایش معنادار میزان تکثیر سلول‌های فولیکول موی انسانی در مقایسه با نمونه‌ی کنترل می‌شود. تکثیر سلول‌های فولیکول مو پس از 4 ساعت مجاورت با کلاژن پپتید، 31 درصد بیشتر از نمونه‌ی کنترل بود.

2.     اثر مصرف کلاژن پپتید بر ضخامت مو

در ابتدای مطالعه هیچ اختلاف معناداری در ضخامت موی دو گروه شرکت‌کننده وجود نداشت. همانطور که در شکل مشخص است، پس از 16 هفته مصرف روزانه 2.5 گرم مکمل کلاژن پپتید، ضخامت مو به میزان قابل توجهی افزایش یافت. ضخامت مو در گروه دارونما نیز به مقدار اندک و غیر قابل توجه کاهش یافت.

تاثیر مصرف کلاژن پپتید در افزایش ضخامت مو

همانطور که نتایج این مطالعه نشان داد، مصرف مکمل کلاژن پپتید در زنان شرکت‌کننده در این کارآزمایی بالینی منجر به افزایش قابل توجه ضخامت مو در مقایسه با گروه دارونما شد. علاوه بر این، میزان تکثیر سلول‌های فولیکول موی انسان در اثر مجاورت با کلاژن پپتید به شکل قابل توجهی بیشتر از گروه کنترل بود.

این یافته که مصرف مکمل کلاژن پپتید باعث افزایش قابل توجه ضخامت مو می‌شود، می‌تواند ناشی از اثرات مستقیم کلاژن پپتید بر سوخت و ساز مو باشد. این استدلال بر نتایج یک مطالعه که در آن کلاژن پپتید منجر به افزایش فعالیت میتوکندری‌های فولیکول موی انسانی و در نتیجه بهبود سوخت و ساز شده بود، استوار است.

مطالعات قبلی نشان داده است مصرف خوراکی کلاژن پپتید موجب افزایش جریان خون موضعی و خون‌رسانی می‌شود. این موضوع با اثرات مثبت بر سوخت و ساز سلول‌های مو در نهایت باعث افزایش ضخامت مو می‌گردد. افزایش ضخامت مو باعث بهتر شدن بافت مو و خواص فیزیکی آن و در نتیجه مقاومت بیشتر مو در برابر آسیب‌ها می‌شود.

از آنجایی که مشخص است که پپتیدهای کلاژن می‌توانند فعالیت‌های بیولوژیکی مختلفی از خود نشان دهند، ذکر این نکته ضروری است که اثرات مشاهده شده در این تحقیق، فقط در مورد این محصول خاص (^®VERISOL) صادق است و لزوما نمی‌توان این ویژگی‌ها را در سایر مکمل‌ها مشاهده کرد.

پنج دلیل اثرگذاری کلاژن بر تقویت موها

کلاژن، بیشترین پروتئین موجود در بدن می‌باشد که به تشکیل رباط‌ها، تاندون‌ها و پوست شما کمک می‌کند. علاوه بر تولید این ماده در بدن، استفاده از مکمل‌های کلاژن می‌تواند در داشتن پوست و مویی شاداب‌تر و قوی‌تر برای شما نقش ایفا کند.

در مقاله‌ی پیش‌رو، به بررسی مطالعات مبتنی بر شواهد اثرگذاری کلاژن بر تقویت سلامتی موها می‌پردازیم.

1. کلاژن باعث تولید آمینواسیدهایی می‌شود که در ساختمان مو نقش دارند
   پروتئین مو کراتین نام دارد. بدن شما از ترکیب چندین آمینواسید برای ساختن موهای شما استفاده دمی‌کند که برخی از این آمینواسیدها در کلاژن یافت می‌شوند.
   هنگامی که شما مکمل‌های کلاژن را مصرف می‌کنید، بدن شما آن‌را به واحدهای آمینواسید تجزیه می‌کند و در ساخت مو از آن‌ها استفاده می‌کند.
   11 آمینواسید غیرضروری توسط بدن شما ساخته می‌شود و 9 آمینواسید ضروری می‌بایست با تغذیه‌ی مناسب برای بدن تامین شود. کلاژن در درجه‌ی اول از 3 آمینواسید غیرضروری به نام های پرولین، گلایسین و هیدروکسی پرولین تشکیل شده‌است که پرولین جز اصلی کراتین می‌باشد و استفاده از کلاژن با کنارهم گذاشتن آجرهای پرولین، منجر به ساخت موی شما می‌شود.
   البته بررسی اثرات این آمینواسید برساختن مو نیازمند انجام مطالعات بیشتری می‌باشد.
2. کلاژن با داشتن خاصیت آنتی‌اکسیدانتی از تخریب فولیکول‌های مو جلوگیری می‌کند
   استرس اکسیداتیو یکی از عوامل اثرگذار بر تخریب فولیکول‌های مو می‌باشد. عواملی که در ایجاد استرس اکسیداتیو نقش مهمی دارند شامل: اضطراب، آلودگی هوا، استفاده از دخانیات، داشتن تغذیه‌ی نامناسب، مصرف الکل و … می باشند که باعث تخریب پروتئین‌های بدن و DNA می‌شوند.
   استرس اکسیداتیو منجر به تخریب فولیکول‌های مو می‌شود که این مورد با افزایش سن و کاهش قدرت بدن دربرابر مبارزه با رادیکال‌های آزاد، بیشتر اتفاق خواهد افتاد.
   برای مبارزه با رادیکال‌های آزاد، بدن شما نیازمند استفاده از آنتی‌اکسیدان‌ها می‌باشد. مطالعات زیادی نشان داده‌اند که مصرف کلاژن، خصوصا کلاژن استخراج شده از ماهی، دارای اثرات آنتی‌اکسیدانتی زیادی می‌باشد.
3. کلاژن از نازک شدن موها متعاقب افزایش سن جلوگیری می‌کند
   کلاژن 70 درصد از درم را تشکیل می‌دهد. درم لایه‌ی میانی پوست می‌باشد که فولیکول‌های مو را دربرمی‌گیرد. در نگاهی دقیق‌تر، کلاژن به کش‌سانی و قدرت درم شما کمک می‌‌کند.  با افزایش سن، کلاژن تولیدی توسط بدن شما کاهش می‌یابد و این می‌تواند دلیلی بر نازک شدن موهای شما باشد.
   در مطالعه‌ای که به مدت 2 ماه بر زنان 69 سال انجام گرفت، نشان داد مصرف مکمل‌های کلاژن منجر به افزایش کشسانی پوست شد. در مطالعه‌ی دیگری که به مدت 3 ماه روی 1000 فرد انجام گرفت، نشان داده‌شد که مصرف مکمل‌های کلاژن منجر به تقویت کشسانی و قدرت پوست می‌شود و این خود دلیلی بر جلوگیری از ضعیف و نازک‌شدن مو بود.
4. کلاژن روند سفید شدن موهای شما را به تعویق می‌اندازد
   کلاژن با داشتن خاصیت آنتی‌اکسیدانی خود، از تخریب سلول‌ها جلوگیری می‌کند و روند سفید شدن آن‌ها را به تعویق می‌اندازد. علاوه بر دخالت عوامل ژنتیکی در سفید شدن مو، استرس اکسیداتیو نیز می‌تواند باعث تسریع سفیدی موی شما شود.
   با افزایش سن، سلول‌هایی که وظیقه‌ی تولید پیگمنت‌های ملانین را دارند، به تدریج می‌میرند. علاوه برآن، تغذیه‌ی ناکافی و نامناسب و عوامل ایجادکننده‌ی استرس اکسیداتیو، برروی تولید پیگمنت‌های ملانین اثر منفی دارند و منجر به تخریب آن‌ها می‌شوند.
   درصورت کاهش مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها که در مبارزه با رادیکال‌های آزاد نقش دارند، موی شما شروع به سفید شدن می‌کند. درحقیقت طبق مطالعات انجام‌گرفته، فعالیت آنتی‌اکسیدانی موهای سفید، کمتر از فولیکو‌ل‌هایی می‌باشند که تولیدکننده‌ی پیگمنت می‌باشند.
   با توجه به اینکه کلاژن ددارای خواص آنتی‌اکسیدانی می‌باشد، می‌تواند به صورت نظری از سفید شدن موها جلوگیری کند و آن‌را به تعویق بیاندازد. هرچند مطالعات بیشتری برای اثبات این موضوع مورد نیاز می‌باشد.
5. اضافه کردن کلاژن به روتین غذایی شما کاری آسان می‌باشد
   شما می‌توانید کلاژن را به شکل مکمل وارد برنامه‌ی غذایی خود کنید. از آن‌جایی که کلاژن در ایجاد بافت همبند در پستانداران نقش دارد، در استخوان‌ها، گوشت گاو، مرغ و ماهی یافت می‌شود.
   آب گوشت حاوی کلاژن پخته شده می‌باشد و می‌توان از آن در درست کردن سوپ‌های خانگی استفاده کرد. همچنین مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C مثل پرتقال، فلفل دلمه‌ای، توت‌فرنگی و کاهو می‌تواند به تولید کلاژن در بدن کمک می‌کنند. در نهایت کلاژن را می‌توان به شکل قرص و پودر استفاده کرد. اغلب کلاژن‌ها به شکل هیدرولیز شده در دسترس می‌باشند و جذب آن‌ها ساده تر می باشد. پودر کلاژن بی بو و مزه دار می‌باشد و می‌توان از آن در ترکیب با نوشیدنی‌های سرد یا گرم استفاده نمود. انواع طعم‌دار آن نیز موجود می‌باشد.
   کلاژن توسط اغلب مردم قابل استفاده می‌باشد و عوارض قابل‌توجهی ندارد. هرچند بعضی مطالعات نشان داده‌است مصرف کلاژن در بعضی افراد ایجاد مشکلات گوارشی و سوزش سرمعده و طعم بد و طولانی مدت در دهان می‌کند

در یک مطالعه که در سال 2022 انجام گرفت، به بررسی مقایسه‌ی اثرات فیناستراید و کلاژن بر رشد مو پرداخته‌شد. در این مطالعه که به مدت 6 هفته انجام گرفت، نشان داده شد مصرف کلاژن با دوز 1000 میلی‌گرم، اثرات بیشتری نسبت به فیناستراید در تولید فاکتورهای مداخله‌کننده در رشد مو مثل IGF-1، VEGF و … دارد و رشد موها را افزایش می‌دهد.

کلاژن سمانیک حاوی 2500 میلی‌گرم کلاژن با طعم بلوبری می‌باشد و در کنارش از ویتامین‌C استفاده شده است. این محصول نسبت به سایر محصولات کلاژن موجود در بازار، دوز بالاتری از کلاژن را دارد و با حضور ویتامین‌C، اثراتش تقویت شده‌است.

شما می‌توانید در روز یک ساشه از کلاژن را با یک لیوان از مایعات سرد یا گرم مصرف نمایید و سلامت مو و پوست خود را تضمین کنید.

نتیجه‌گیری

استفاده از مکمل‌های کلاژن می‌تواند با تحریک ساخت پروتئین‌هایی که در ساختار مو نقش دارند، باعث تقویت موی شما شود، از تخریب فولیکو‌ل‌ها وسفید و نازک شدن موی شما جلوگیری نماید. هرچند مطالعات بیشتری بر بررسی اثرات کلاژن بر مو مورد نیاز می‌باشد. اگر می‌خواهید از مکمل‌های کلاژن استفاده نمایید، بهتراست شکل پودری آن و در ترکیب با مایعات سرد یا گرم مورد مصرف قرار گیرد. شما می‌توانید با مشورت پزشک یا داروساز خود ، کلاژن را تهیه و در دوز مناسب آن، استفاده کنید.

در نهایت باید عنوان کرد این تحقیق اولین کارآزمایی بالینی است که به بررسی اثرات مثبت مصرف مکمل کلاژن پپتید بر ضخامت مو پرداخته است. بر اساس نتایج این تحقیق مصرف مکمل کلاژن پپتید جهت افزایش ضخامت مو پیشنهاد می‌شود.

نویسنده: دکتر حسین علیپور و دکتر صدف عبدیان

ویرایش: دکتر علیرضا ولی‌زاده (دکترای تخصصی نانوتکنولوژی پزشکی)

منبع:

The oral intake of specific Bioactive Collagen Peptides has a positive effect on hair thickness