اثربخشی مکمل عصاره گیاهی پنجه شیطان بر روی عوارض روماتیسم عمومی

روماتیسم بیماری است که باعث درد مزمن در نقاط مختلف بدن می‌گردد. ما در این مقاله به اثربخشی مکمل عصاره گیاهی پنجه شیطان بر روی عوارض روماتیسم عمومی می‌پردازیم.

آرتریت و سایر بیماری‌های روماتیسمی منجر به ایجاد ناتوانی شده و با کاهش کیفیت زندگی افراد مبتلا آن‌ها را به طور مستقیم و غیرمستقیم متحمل هزینه‏‌های قابل توجهی می‏‌کند. پیش‎‏بینی می‏‌شود که تعداد افراد مبتلا به روماتیسم افزایش یابد. انتظار می‌‏رود تعداد افراد مبتلا به آرتریت و سایر بیماری‏‌های روماتیسمی به طور قابل توجهی تا سال 2030 افزایش یابد که منجر به تأثیر زیادی بر روی رفاه بیمار و بار اقتصادی بالا برای جامعه خواهد شد.

در سراسر جهان، آرتریت و سایر بیماری‏‌های روماتیسمی علت اصلی ناتوانی هستند. در مقایسه با هر بیماری مزمن دیگری، اختلالات اسکلتی- عضلانی با کاهش کیفیت زندگی همراه است. در کشورهای توسعه یافته هزینه‌‏های درمانی این بیماری قابل توجه است و در کشورهای در حال توسعه نیز نسبت بالایی از درآمد متوسط بیماران آرتریت و سایر بیماری‏‌های روماتیسمی برای کنترل شرایط مرتبط با بیماری صرف می‏‌شود.

اقدامات فعلی در مراقبت‏‌های بهداشتی درقرن بیست و یکم بر توانمندسازی و آموزش بیمار متمرکز است تا بیمار را برای انتخاب داروی مناسب آگاه کند. درمان‏‌های دارویی مرسوم برای اختلالات روماتیسمی عمومی به طور کلی شامل دارو‏های ضد التهابی‏ غیراستروئیدی (NSAID) است. این دسته دارو‏ها عمدتاً در مسیرهای پروستاگلاندین عمل می‏‌کنند.

با توجه به عوارض مشاهده شده با استفاده از داروهای ضد‏التهابی ‏غیر‏استروئیدی روند رو به رشدی به سمت استفاده از داروهای گیاهی وجود دارد. با این حال، ارزیابی دقیق اثربخشی و ایمنی آنها در بسیاری از موارد نیاز به بررسی و روشن شدن دارد.

داروهای گیاهی ممکن است با خطرات احتمالی همراه باشند. ترکیبات فعال در داروهای گیاهی ممکن است تداخلاتی ایجاد کنند که دارای عوارض جانبی نامطلوب یا بالقوه مضر است. گیاه پنجه شیطان (Harpagophytum procumbens)، گیاهی چند ساله است که در شرایط خشک در جنوب آفریقا رشد می‏‌کند. برای قرن‏‌ها این گیاه به عنوان یک درمان سنتی برای انواع مختلفی از بیماری‏‌ها استفاده شده است.

این گیاه در اوایل قرن بیستم وارد بازار دارویی اروپا شد و به طور گسترده به عنوان یک داروی گیاهی ضد‏التهاب و ضد درد محبوب برای اختلالات اسکلتی- عضلانی توسط متخصصان گیاهان دارویی توصیه شد.

اثربخشی پنجه شیطان در تسکین علائم آرتریت در مطالعات آزمایشگاهی، مدل حیوانی، و همچنین مطالعات بالینی بر روی انسان بررسی شده است. اگرچه مکانیسم اثر پنجه شیطان هنوز مشخص نشده است.

از اجزاء فعال دارویی غده‌‏های ریشه پنجه شیطان می‌توان به گلیکوزیدهای ایریدوئیدی اشاره کرد که تقریباً 3٪ از کل مواد گیاهی آن را تشکیل می‏‌دهند.

ترکیبات دیگر شامل کربوهیدرات‏‌ها (استاکیوز، رافینوز، مونوساکاریدها، فلاونوئیدها (کمپفرول، لوتئولین)، اسیدهای معطر (اسید کافئیک، اسید کلروژنیک، اسید سینامیک)، فیتواسترول‏‌ها (β-سیتوسترول، استیگوماسترول)، تری‏ترپن‏‌ها (اورسولیک و اسید اولئانیک)، 2-فنیل-اتیل مشتقات (اکتئوزید، ایزواکتئوزید) و هارپاگوکینون‏‌ها هستند.

متخصصان گیاه درمانی اروپا 2 تا 5 گرم از دارو یا معادل عصاره‏‌های آبی یا هیدروالکلی آن را برای درمان آرتروز دردناک پیشنهاد می‏‌کنند. ریشه خشک شده گیاه پنجه شیطان دارای انواع ترکیبات دیگری است که از نظر زیستی، فعال در نظر گرفته می‏‌شوند. برخی مطالعات گزارش می‌‏دهند که کمپفرول مستقیماً سیکلواکسیژناز-2 را مهار می‏‌کند. سیکلواکسیژناز-2 از مهم‌ترین آنزیم‌‏های ساختاری در تولید میانجی‌های التهابی است که مهار آن می‌‏تواند نشانه‏‌های التهابی و درد را از بین ببرد.

تعداد قابل توجهی کارآزمایی بالینی با هدف تعیین اثربخشی و ایمنی پنجه شیطان در درمان اشکال مختلف درد اسکلتی- عضلانی انجام شده است.

در مقاله پیش رو، نتایج یک مطالعه بالینی که اثربخشی و ایمنی مکمل گیاه پنجه شیطان در درمان بیماران مبتلا به اختلالات روماتیسم عمومی با نظارت بر انواع پارامترهای بالینی و بیوشیمیایی را بررسی کرده است را خدمت شما تشریح می‌نماییم.

شرایط آزمایش به صورت زیر بود:

• به منظور ارزیابی اثربخشی، ایمنی و تحمل پنجه شیطان در درمان روماتیسم، مطالعه به مدت 8 هفته بر روی 259 بیمار با رنج سنی 18 الی 75 ساله در کشور انگلستان انجام شد.
• تمام شرکت ‏کنندگان اختلال روماتیسمی خفیف تا متوسط را حداقل در یک مفصل یا ناحیه از بدن به مدت حداقل 2 روز در هفته در قبل از شروع مطالعه تجربه کرده بودند.
• اکثر بیماران با سابقه ابتلای بیش از 5 سال به روماتیسم بودند.
• مکمل پنجه شیطان (حاوی 480 میلی‌گرم عصاره خشک پنجه شیطان) 2 بار در روز (صبح و عصر با غذا) به مدت 8 هفته متوالی به صورت خوراکی توسط بیماران مصرف گردید.
• نمونه خون پیش و پس از درمان برای شمارش خون کامل و تست عملکرد کبد گرفته شد.

اثربخشی مکمل عصاره گیاهی پنجه شیطان بر روی عوارض روماتیسم عمومی

مطالعات آماری، بهبود قابل توجهی در کیفیت زندگی بیماران نشان داد. همچنین کاهش بارزی در میانگین میزان درد در نواحی مختلف (درد دست، مچ، آرنج، شانه، لگن، زانو و کمر درد) دیده شد.

نتایج نشان داد که کیفیت زندگی در بیماران مصرف کننده مکمل پنجه شیطان به‌طور قابل‌توجهی در مقایسه با قبل از شروع درمان بهبود یافت.

از طرف دیگر، با کاهش درد در گروه مصرف کننده مکمل پنجه شیطان، 60 درصد از بیماران، داروهای ضد درد همزمان را کاهش دادند یا متوقف کردند.

مکمل پنجه شیطان یک گزینه درمانی موثر برای موارد خفیف تا متوسط  اختلالات روماتیسمی است و باعث بهبود کیفیت زندگی می‏‌شود.

نتایج این مطالعه نشان می‏‌دهد که مکمل پنجه شیطان (بصورت روزانه 2 بار، هربار 480 میلی‌گرم) می‏‌تواند در درمان بیماران مبتلا به اختلالات روماتیسمی موثر و قابل تحمل باشد. این قرص هیچ تاثیری روی نتایج شمارش خون نداشت و هیچ آسیب سلولی قابل اندازه‌گیری کبدی در بیماران مورد مطالعه ایجاد نکرد.

قابل توجه‏‌ترین نتایج این مطالعه در کاهش درد مشاهده شد. در واقع، سطح درد به طور قابل‌توجهی در تمام مفاصل افراد مبتلا به روماتیسم عمومی کاهش یافت. در ضمن بیش از 60 درصد بیماران شرکت کننده مصرف داروهای مسکن خود را کاهش داده یا به طور کامل قطع کردند.

مطالعات قبلی نیز نشان داده بودند که مکمل پنجه شیطان به طور قابل توجهی مصرف داروهای ضد‏التهابی‏ غیر‏استروئیدی را کاهش داد. کاهش درد، کیفیت زندگی را تا حد زیادی افزایش می‌دهد و بیماران در پایان مطالعه در وضعیت فیزیکی و عاطفی بهتری قرار می‌گیرند.

در مطالعه انجام شده اکثر بیماران با ادامه مصرف مکمل پنجه شیطان در آینده موافقت کردند. یک مشکل عمده در اختلالات روماتیسمی عمومی این است که بیماران شعله ور شدن درد را تجربه می‏‌کنند. شواهد مبنی بر این است که استفاده طولانی مدت از مکمل پنجه شیطان، فراوانی و شدت این شعله ور شدن درد را کاهش می‌دهد.

داروهای ضد‏التهابی غیر‏استروئیدی می‏‌توانند درمان توصیه شده برای بیماران در حین عود بیماری باشند. تعداد کمی از بیماران عوارض جانبی خفیف تا متوسط داشتند که سیستم گوارشی را تحت تاثیر قرار می‏‌دهد. بر اساس نتایج این مطالعه می‏توان نتیجه گرفت که مکمل پنجه شیطان (با دوز480 میلی‌گرم) به صورت دوبار در روز (960 میلی‌گرم روزانه) یک درمان موثر و قابل تحمل است.

نتایج این مطالعه نشان می‏‌دهد که مکمل پنجه شیطان برای استفاده میان مدت (2 ماهه) مناسب بوده و با عوارض گوارشی اندک همراه است. بنابراین مکمل گیاهی پنجه ‏شیطان یک گزینه درمانی بالقوه برای اختلالات روماتیسمی تحلیل‌برنده خفیف تا متوسط است.

نویسنده: دکتر شهره رحیمی (دکترای تخصصی بیوشیمی)

ویرایش: دکتر علیرضا ولی‌زاده (دکترای تخصصی نانوتکنولوژی پزشکی)

منبع

Effectiveness and safety of Devil’s Claw tablets in patients with general rheumatic disorders