علائم آرتروز زانو در جوانان

بیشتر شما، احتمالا آرتروز را در دسته‌ی اختلالاتی قرار می‌دهید که در سنین بالا به سراغ شما می‌آید، اما باید بگویم در اشتباه هستید. ابتلا به آرتروز زانو، در سنین کمتر نیز ممکن است خود را نشان دهد و هشداری برای شروع آن باشد. علائم اولیه آن شامل: درد خصوصا در هنگام خم و راست کردن زانو، سفتی مفاصل به ویژه در صورت عدم تحرک به مدت طولانی، شنیدن صدای شکستگی یا ترک‌خوردن هنگام خم‌کردن زانو و تورم به علت جمع‌شدن مایع در مفصل یا ایجاد خارهای استخوانی استئوفیت می‌باشد.

آتروز زانو چیست؟

غضروف درواقع یک بافت نرم اما محکم برای محافظت از مفاصل است. غضروف درواقع باعث می‌شود تا استخوان‌ها به نرمی برروی هم حرکت کنند. در سنین بالاتر، خصوصا در همراهی با افزایش وزن، احتمال آسیب به بافت غضروفی بالاتر می‌رود. ابتلا به آرتروز زانو، یکی از رایج‌ترین انواع آرتروز، می‌تواند با ایجاد درد و بدترشدن درد به هنگام فعالیت و حرکت همراه باشد.

ازبین رفتن مفاصل در ابتلا به آرتروز زانو (عکس سمت چپ، مفصل سالم زانو و عکس سمت راست مفصل زانوی یک فرد مبتلا به آرتروز می‌باشد)

آرتروز زانو به چند دسته تقسیم می‌شود؟

آرتروز زانو خود به دودسته‌ی اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. در آرتروز اولیه‌ی زانو، علت شروع آن نامشخص است و اغلب علت را به دلیل افزایش سن افراد و آسیب تدریجی به غضروف می‌دانند. آرتروز ثانویه‌ی زانو، به علت آسیب‌ها یا ایجاد اختلالاتیست که به دنبال آن آرتروز زانو شروع می‌شود؛ مثل آسیب‌های بعد از جراحی یا تصادفات، ناهنجاری‌های مادرزادی، ابتلا به نقرس و … .

گستردگی ابتلا به آرتروز زانو چقدر است؟

براساس اطلاعات جمع‌آوری شده، آرتروز به طور سالیانه منجر به از دست‌دادن کار 68 میلیون نفر و افزایش بیش از 5 درصد نرخ بازنشستگی در جهان می‌شود. همچنین آرتروز، شایع‌ترین دلیل برای جایگزینی مفصل با هزینه‌های میلیاردی در سال است. خانم‌هایی که به چاقی دچار هستند، بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به آرتروز قراردارند. پس از آن آقایان مبتلا به چاقی، خانم‌های غیرچاق و آقایان غیرچاق در رده‌های بعدی ریسک‌پذیر برای ابتلا به آرتروزند. بنابراین می‌توان گفت، خانم‌ها بیشتر از آقایان در معرض ابتلا به آرتروزند.

ریسک فاکتورهای ابتلا به آرتروز زانو در جوانی چیست؟

می‌توان گفت چاقی و آسیب به زانو، دومورد مهم از ریسک فاکتورهای ابتلا به آرتروز زانوست. در جوانان و ورزشکاران خصوصا به دلیل انجام فعالیت‎های شغلی و تفریحی، بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز زانو هستند. درواقع اصطلاح “ساییدگی و پارگی” برای آرتروز، اشاره به آسیب‌های به دنبال فعالیت در جوانان و ورزشکاران است.

ضعف عضلات و ایستادن و خم کردن مداوم زانوها، شما را بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز زانو قرار خواهد داد. همچنین خانم‌ها بیشتر از آقایان در معرض ابتلا به آرتروز زانو هستند.

توجه به این نکته ضروریست که فقط 15 درصد از کسانی که به آرتروز مبتلا هستند، این علائم را به شکل نشانه‌دار دارند.

علائم ابتلا به آرتروز زانو در مراحل اولیه یا پیشرفته چیست؟

1. اغلب درد به تدریج شروع می‌شود.
2. با فعالیت‌های طولانی‌مدت بدتر می‌شود.
3. با خم‌کردن مداوم یا بالارفتن از پله‌ها، درد زانو بیشتر می‌شود.
4. با استراحت‌کردن شما، درد زانو بهتر می‌شود.
5. با کمپرس سرد یا داروهای ضدالتهاب، درد زانو بهتر می‌شود.
6. سفتی مفاصل زانو را احساس خواهید کرد.
7. ممکن است زانوی شما دچار تورم شود.
8. در عین حال که استراحت درد را کنترل می‌کند، عدم فعالیت نیز ممکن است درد را بدخیم‌تر کند.

چگونه می‌توانیم از ابتلا به آرتروز زانو پیشگیری کنیم؟

در قدم اول باید بگویم اینکه بتوانید به شکل کامل از ابتلا به آرتروز پیشگیری کنید، ممکن نیست. درواقع شما می‌توانید با رعایت یکسری نکات در زندگی خود، ریسک ابتلا را به حداقل کاهش دهید. با انجام موارد زیر می‌توانید در حفظ سلامت زانوهای خود قدم بردارید:

1- ورزش کنید

منظور از ورزش کردن، ورزش‌های سنگینی که به طور مداوم بر زانوهای شما فشار بیاورد نیست. انجام فعالیت‌هایی مثل پیاده‌روی سریع یا دوچرخه سواری و شنا به میزان 150 دقیقه در هفته، در کنار ورزش‌های قدرتی برای افزایش قدرت عضلات پای شما می‌تواند در تقویت مفاصل زانوی شما موثر باشد.

2- تغییر وضعیت بدنی

درواقع قرارگرفتن در یک وضعیت به مدت طولانی، چه در خواب چه در بیداری، می‌تواند منجر به ایجاد فشار برروی مفاصل شما شود. بهتر است هر چندوقت یک بار تحرک داشته باشید و به مدت طولانی در یک مکان مستقر نباشید.

3- کاهش وزن

یکی از مهمترین عوامل در پیشگیری از ابتلا به آرتروز زانو، کاهش وزن است. درواقع افزایش وزن می‌تواند بر مفاصل شما اثر بگذارد و آن‌ها را تحت فشار قرار دهد و احتمال ابتلا به آرتروز زانو را در شما بالا ببرد.

این نمودار میزان ابتلا به آرتروز زانو از سال 1990 تا 2019 براساس افزایش BMI بدن افراد نشان می‌دهد که سیری صعودی دارد.

درمان آرتروز زانو چیست؟

درواقع آرتروز اگر به مراحل تعویض مفاصل نرسد، فقط قابلیت کنترل علائم را دارد. شما می‌توانید با راهکارهایی که در ادامه میگویم، میزان درد را کاهش دهید:

• از کمپرس گرم و سرد استفاده کنید. کمپرس سرد برای کاهش التهاب و کمپرس گرم برای بهبود درد موثر است.
• به مفاصل استراحت دهید اما نه طولانی.
• ورزش‌های ملایم انجام دهید، مثل پیاده‌روی و شنا.
• از ژل و پمادهای گیاهی و شیمیایی مثل فلفل (کپسایسین)، ژل دیکلوفناک و پیروکسیکام و … برروی موضع استفاده نمایید.
• می‌توانید از مسکن‌های بدون نسخه مثل استامینوفن و ایبوپروفن در دوز مناسب با راهنمایی داروساز استفاده نمایید.
• از دستگاه‌ها و ابزارهای کمکی برای کاهش فشار برروی مفاصل استفاده نمایید. مثل انواع بریس ها.
• از مکمل‌های گیاهی کاهنده‌ی درد و التهاب مثل آرترومان، گلوکوزامین و زردچوبه استفاده نمایید.

جمع بندی

ابتلا به آرتروز زانو، برخلاف تصور فقط در سنین بالا احتمال رخ‌دادن ندارد. بلکه در جوانان، خصوصا ورزشکاران ممکن است ایبجاد شود. بهترین راه حل برای پیشگیری از ابتلا به آن، داشتن یک برنامه‌ی منظم برای ورزش‌های سبک مثل پیاده‌روی و شنا، خودداری از ماندن در یک وضعیت بدنی به مدت طولانی و کاهش وزن است. همچنین برای کنترل درد درصورت ابتلا، علاوه بر موارد گفته‌شده، می‌توانید از مکمل‌های گیاهی مثل آرترومان، گلوکوزامین و زردچوبه استفاده نمایید. مسکن‌های بدون نسخه مثل استامینوفن و ایبوپروفن نیز در کاهش درد موثرند. استفاده از کمپرس گرم و سرد و ژل و پمادهای ضد درد نیز می‌تواند برای شما موثر باشد.

منابع:

Knee Osteoarthritis – StatPearls – NCBI Bookshelf (nih.gov)

Osteoarthritis in Young, Active, and Athletic Individuals – PMC (nih.gov)

The burden of osteoarthritis due to high Body Mass Index in Iran from 1990 to 2019 | Scientific Reports (nature.com)