تداخلات دارویی مهم کدامند؟
تداخل دارویی های شایع و خطرناک کدامند؟
تداخل دارویی زمانی رخ میدهد که دو یا چند دارو به صورت همزمان مصرف شوند و واکنشهای ناخواسته و بعضی مواقع خطرناکی در بدن ایجاد کنند. این مسئله میتواند تأثیر داروها را افزایش یا کاهش دهد و در مواردی باعث عوارض جانبی جدی شود. آگاهی از تداخلهای دارویی شایع میتواند به شما در پیشگیری از خطرات کمک کند. در ادامه تعدادی از شایعترین و خطرناکترین تداخلهای دارویی را برایتان شرح میدهم.
- وارفارین و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): مصرف همزمان این داروها میتواند خطر خونریزی را به شدت افزایش دهد. اگر شما از وارفارین برای رقیق کردن خون استفاده میکنید، باید از مصرف ایبوپروفن یا ناپروکسن اجتناب کنید و در صورت نیاز به مسکن، از پزشک خود راهنمایی بگیرید
- مهارکنندههای ACE و مکملهای پتاسیم: داروهایی مانند انالاپریل یا لیزینوپریل که برای کنترل فشارخون استفاده میشوند، اگر همراه با مکملهای پتاسیم یا جایگزینهای نمک مصرف شوند، میتوانند باعث افزایش خطرناک سطح پتاسیم خون شده و مشکلات قلبی ایجاد کنند
- دیورتیکها و لیتیوم: دیورتیکهایی که برای دفع مایعات اضافی بدن تجویز میشوند، میتوانند سطح لیتیوم را در خون افزایش دهند و منجر به مسمومیت شوند. اگر شما داروی لیتیوم مصرف میکنید، باید تحت نظر دقیق پزشک باشید.
- متفورمین و عوامل کنتراست یددار: اگر از متفورمین برای کنترل دیابت نوع ۲ استفاده میکنید، در صورت انجام تصویربرداری با مواد حاجب یددار، ممکن است در معرض خطر اسیدوز لاکتیک قرار بگیرند. پزشک معمولاً توصیه میکند متفورمین را قبل و بعد از این نوع آزمایشها قطع کنید.
- استاتینها و آنتیبیوتیکهای ماکرولید: مصرف همزمان داروهای استاتین مانند آتورواستاتین با آنتیبیوتیکهایی مثل اریترومایسین میتواند خطر آسیب عضلانی و نارسایی کلیوی را افزایش دهد. در چنین شرایطی، پزشک ممکن است جایگزین مناسبی تجویز کند.
- آمیودارون و وارفارین: آمیودارون میتواند تأثیر وارفارین را افزایش داده و خطر خونریزی را بالا ببرد. اگر این داروها برای شما تجویز شدهاند، پزشک احتمالاً دوز وارفارین را تنظیم میکند.
- آنتیهیستامینها و داروهای ضدافسردگی: ترکیب آنتیهیستامینهایی مانند دیفنهیدرامین با داروهای ضدافسردگی میتواند باعث خوابآلودگی شدید و کاهش هوشیاری شود. این مسئله به ویژه در افرادی که رانندگی میکنند، خطرناک است.
- کلونازپام و بنزودیازپینهای دیگر: مصرف چندین داروی بنزودیازپین به طور همزمان، مانند کلونازپام و آلپرازولام، میتواند منجر به تضعیف تنفس و حتی مرگ شود. این ترکیب فقط باید تحت نظارت دقیق پزشک صورت گیرد
- داروهای تیروئید و مکملهای کلسیم یا آهن: مصرف همزمان لووتیروکسین با مکملهای کلسیم یا آهن میتواند جذب داروی تیروئید را کاهش دهد. برای جلوگیری از این مشکل، باید داروها را حداقل با فاصله زمانی ۴ ساعت مصرف کنید.
- سیکلوسپورین و گریپفروت: مصرف گریپفروت یا آب آن همراه با سیکلوسپورین میتواند باعث افزایش سطح دارو در خون و بروز مسمومیت شود. این مورد برای بسیاری از داروها صدق میکند و بهتر است همیشه برچسب دارو را بررسی کنید
- استاتینها و گریپ فروت: گریپ فروت میتواند متابولیسم داروهای استاتینی مانند اتورواستاتین را کاهش دهد و باعث افزایش غلظت دارو در خون شود. این موضوع میتواند خطر بروز عوارض جانبی مانند آسیب به عضلات را افزایش دهد
- فنلزین و فلوکستین: ترکیب این دو داروی ضد افسردگی (فنلزین به عنوان MAOI و فلوکستین به عنوان SSRI) میتواند باعث بروز سندروم سروتونین شود، وضعیتی که با افزایش سطح سروتونین در مغز باعث ایجاد علائمی چون تب، تشنج و حتی کما میشود.
- نیتراتها و PDE-5 inhibitorsها: داروهای مهارکننده فسفودی استراز نوع ۵ (مانند ویاگرا، سیلدنافیل) به طور خطرناکی با نیتراتها (داروهای درمانی برای درد قفسه سینه مانند نیتروگلیسرین) تداخل دارند. این ترکیب میتواند باعث افت شدید فشار خون شود که میتواند منجر به سکته یا مرگ شود.
- بنزودیازپینها و اوپیوییدها: ترکیب داروهای بنزودیازپینی (برای اضطراب ماندد کلونازپام و آلپروزولام) با داروهای اوپیوییدی (برای درد مانند مورفین) میتواند منجر به دپرشن تنفسی و حتی مرگ شود. این ترکیب به شدت خطرناک است و باید به دقت نظارت شود.
- تداخل دارویی اسپیرونولاکتون و کلرید پتاسیم: ترکیب اسپیرونولاکتون و کلرید پتاسیم یک تداخل دارویی مهم است که میتواند منجر به هیپرکالمی (افزایش سطح پتاسیم خون) شود. این هیپرکالمی میتواند عواقب جدی مانند نارسایی قلبی و حتی مرگ را به همراه داشته باشد. بیماران با اختلال عملکرد کلیه بهویژه در معرض خطر این تداخل هستند.
- تداخل دارویی تئوفیلین و سیپروفلوکساسین: تجویز همزمان تئوفیلین و سیپروفلوکساسین میتواند منجر به افزایش سمی تئوفیلین شود. این مشکل به دلیل مهار متابولیسم کبدی تئوفیلین توسط سیپروفلوکساسین اتفاق میافتد.
- تداخل دارویی کلونیدین و پروپرانولول: ترکیب کلونیدین و پروپرانولول میتواند باعث افزایش فشار خون غیرمعمولی .قطع ناگهانی کلونیدین در درمان همراه با پروپرانولول میتواند منجر به افزایش خطرناک و کشنده فشار خون شود
- تداخل دارویی فیبرات ها و استاتین ها:استفاده همزمان ازفیبرات مانند فنوفیبرات واستاتین مانند آتورواستاتین خطر عوارض جانبی مانند آسیب کبدی رابدومیولیز ( تجزیه بافت عضلانی اسکلتی) را افزایش دهد در برخی موارد، رابدومیولیز میتواند منجر به آسیب کلیوی شود. در این مورد شما به تنظیم دوز یا نظارت بیشتر از سوی پزشک شما نیاز دارید تا از استفاده ایمن هر دو دارو اطمینان حاصل شود.ممکن است پزشک شما از این خطرات آگاه باشد، اما تشخیص داده است که این بهترین روش درمان برای شماست و اقدامات احتیاطی مناسب را انجام داده است.
- آسپرین و آنتی بیوتیک ها: برخی از آنتیبیوتیکها (مانند سیپروفلوکساسین) میتوانند نحوه عملکرد داروهای رقیقکننده خون را تحت تاثیر قرار دهند، بهطوری که ممکن است اثربخشی آنها را افزایش یا کاهش دهند و خطراتی برای سلامت ایجاد کنند.اگر این داروها را مصرف میکنید حتما پزشک خود را مطلع کنید.
سوالات متداول
برای جلوگیری از تداخل دارویی چه کار کنیم؟
هنگام مراجعه به پزشک حتما تمامی داروهایی که مصرف میکنید را به پزشک اطلاع دهید و اگر هنگام مصرف دارویی دچا عارضهی خاصی شدید حتما فورا پزشک یا داروساز خود را در جریان بگذارید.
آیا ممکن است تداخل دارویی عارضه بسیار خطرناکی داشته باشد؟
بله در بعضی موارد خاص عوارض جبران ناپذیری خواهد داشت پس حتما در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
آیا تداخل دارویی بین غذا و دارو هم رخ می دهد؟
بله، در مواردی تداخل دارو و غذا اتفاق میافتد مانند گریپ فروت و داروهای استاتین (مانند اتورواستاتین) پش اگر دارویی برای شما تجویز میشود به توصیههای دارویی پزشکتان توجه کنید.
| تداخل | داروهای دارای تداخل دارویی |
| افزایش خطر خون ریزی | وارفارین و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) |
| افزایش سطح پتاسیم | مهارکنندههای ACE و مکملهای پتاسیم |
| افزایش سطح لیتیوم | دیورتیک ها و لیتیوم |
| اسیدوز لاکتیک | 4متفورمین و عوامل کنتراست ید دار |
| آسیب عضلانی و نارسایی کلیه | استاتینها و آنتیبیوتیکهای ماکرولید |
| افزایش خطر خون ریزی | آمیودارون و وارفارین |
| خواب آلودگی شدید و کاهش هوشیاری | آنتیهیستامینها و داروهای ضدافسردگی |
| تضعیف تنفس و احتمال مرگ | کلونازپام و سایر بنزودیازپین ها |
| کاهش جذب لووتیروکسین | داروهای تیروئید و مکملهای کلسیم یا آهن |
| افزایش سطح دارو در خون و مسمومیت | سیکلوسپورین و گریپفروت |
| افزایش سطح دارو در خون و مسمومیت | استاتینها و گریپ فروت |
| سندرم سروتونین | فنلزین و فلوکستین |
| افت شدید فشار خون | و نیترات هاPDE-5 inhibitors |
| دپرشن تنفسی | بنزودیازپینها و اوپیوییدها |
| کاهش شدید سطح پتاسیم | اسپیرونولاکتون و کلرید پتاسیم |
| افزایش سمی تئوفیلی | تئوفیلین و سیپروفلوکساسین |
| افزایش فشار خون | کلونیدین و پروپرانولول |
| آسیب کبدی و رابدومیولی | فیبرات ها و استاتین ها |
| افزایش یا کاهش اثر اسپرین | آسپرین و آنتی بیوتیک ها |
نتیجه گیری
در نهایت، آگاهی از تداخلات دارویی برای سلامت بیمار بسیار مهم است. پزشک شما باید از تمام داروهایی که شما مصرف میکنید آگاه باشد و اگر شما به دو یا چند پزشک مراجعه میکنید حتما همهی داروهایی که مصرف میکنید را به پزشکان خود بگویید تا هنگام تجویز دارو تمامی جوانب را در نظر بگیرند.همچنین آگاهی راجع به داروهایی که مصرف میکنید نیز در این امر بسیار کمک کننده است اما توجه داشته باشید که از منابع علمی معتبر کسب اطلاع کنید و یا از پزشک خود سوال نمایید.هیچ گاه بدون اطلاع پزشک دارویی را قطع و یا مصرف نکنید. اگر هنگام مصرف دارو دچار علایمی شدید فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
قوانین ارسال دیدگاه در سایت.