بیماری گال چیست و چه علائمی دارد؟
بیماری گال در سراسر جهان دیده می‌شود، اما در مناطق گرمسیری با درآمد پایین شایع‌تر است. کودکان و سالمندان در مناطق محروم بیشتر در معرض خطر هستند. گال (جرب) یک بیماری پوستی مسری و بسیار خارش‌دار است که توسط انگل میکروسکوپی به نام سارکوپتس اسکابئی (Sarcoptes scabiei var. hominis) ایجاد می‌شود. این انگل با نقب زدن در لایه‌های سطحی پوست و تخم‌گذاری، باعث واکنش التهابی و خارش شدید می‌شود. در این مقاله به بررسی بیماری گال و علائم این بیماری، راه‌های انتقال تا درمان و پیشگیری می‌پردازم. با من همراه باشید.
فهرست مطالب
گال چیست؟
گال یک عفونت پوستی ناشی از هجوم مایت‌های ریزی است که در پوست نقب می‌زنند و تخم می‌گذارند و باعث خارش شدید و جوش می‌شوند. این بیماری می‌تواند منجر به زخم‌های پوستی و عوارض جدی مانند سپتیسمی (عفونت خون)، بیماری‌های قلبی و مشکلات کلیوی شود. درمان آن معمولاً با کرم‌های موضعی یا داروهای خوراکی انجام می‌شود.
تأثیر مایت‌ها بر سیستم ایمنی و خاراندن پوست می‌تواند باعث ورود باکتری‌ها به پوست و ایجاد ایمپتیگو (زخم‌های پوستی) به‌ویژه در مناطق گرمسیری شود. ایمپتیگو ممکن است به عفونت‌های عمیق‌تر پوستی مانند آبسه یا بیماری‌های تهاجمی مانند سپتیسمی منجر شود. شواهد آسیب حاد کلیه تا ۱۰ درصد در کودکان مبتلا به گال در مناطق محروم دیده می‌شود و در بسیاری از موارد، این آسیب سال‌ها پس از عفونت باقی می‌ماند و منجر به آسیب دائمی کلیه می‌شود.
افراد با سیستم ایمنی ضعیف (مانند بیماران مبتلا به HIV) ممکن است به گال پوسته‌ای (نروژی) مبتلا شوند. این نوع شدید گال می‌تواند هزاران یا میلیون‌ها مایت داشته باشد و باعث ایجاد نواحی خشک و پوسته‌پوسته روی پوست شود. معمولاً خارش ندارد، اما به‌راحتی منتشر می‌شود و می‌تواند باعث عفونت‌های ثانویه شود. این نوع گال تهدیدکننده زندگی است.
راه‌های تشخیص بیماری گال چیست؟
تشخیص گال بر اساس ویژگی‌های بالینی آلودگی است. روش‌های تصویربرداری مانند درماتوسکوپی یا میکروسکوپ تراشه‌های پوستی می‌توانند تشخیص را تأیید کنند، اما در مناطق با شیوع بالا معمولاً ضروری نیستند. بیماران معمولاً با خارش شدید، نقب‌های خطی و جوش روی پوست مراجعه می‌کنند.
نوزادان و کودکان ممکن است بثورات گسترده‌تری داشته باشند. در مردان، ندول‌های التهابی ممکن است روی آلت تناسلی و کیسه بیضه و در زنان اطراف سینه‌ها شوند.
به طور کلی علائم معمولاً ۴ تا ۶ هفته پس از آلودگی ظاهر می‌شوند و شامل موارد زیر هستند:
- خارش شدید (به‌ویژه شب‌ها)
- جوش‌های ریز و خطوط نقب‌مانند روی پوست (بین انگشتان، مچ دست، زیر بغل، کشاله ران)
- التهاب و قرمزی در نوزادان و کودکان (کف دست و پا، صورت و پوست سر)
- گال پوسته‌ای در افراد با سیستم ایمنی ضعیف (توده‌های پوسته‌دار بدون خارش)
بیماری گال از کجا می آید؟
گال (جرب) یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های پوستی شناخته شده است که انسان‌ها را درگیر می‌کند. این بیماری برخلاف ظاهر ساده‌اش، می‌تواند زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. از خارش شبانه‌های غیرقابل تحمل تا عوارض اجتماعی ناشی از انتقال آن.
عامل این بیماری مایت میکروسکوپی به نام Sarcoptes scabiei است که با تماس پوستی مستقیم یا استفاده از وسایل آلوده (مانند لباس یا ملحفه) منتقل می‌شود. این انگل قرن‌هاست با انسان همزیستی داشته، اما امروزه با وجود پیشرفت‌های پزشکی شیوع گال در جوامع پرجمعیت، مهدکودک‌ها و خانه‌های سالمندان همچنان یک چالش جدی محسوب می‌شود.
عامل بیماری گال، کنه‌های اختصاصی انسانی(Sarcoptes scabiei varietas hominis) هستند. انتقال معمولاً از طریق تماس پوستی طولانی‌مدت (حداقل ۵-۱۰ دقیقه) مانند تماس جنسی، مراقبت از بیماران یا نوازش کودکان اتفاق می‌افتد. در موارد گال پوسته‌ریز (کروستد)، حتی تماس کوتاه یا غیرمستقیم از طریق وسایل آلوده نیز می‌تواند باعث انتقال شود.
راه‌های انتقال گال
- تماس پوستی مستقیم (دست‌دادن، رابطه جنسی، خوابیدن کنار فرد آلوده)
- استفاده از لباس، ملحفه یا حوله مشترک (به‌ویژه در گال پوسته‌ای)
- انتقال در مکان‌های شلوغ (خوابگاه‌ها، زندان‌ها، اردوگاه‌های پناهندگان)
عوارض خطرناک گال
- عفونت باکتریایی پوست (ایمپتیگو، زردزخم)
- سپسیس (عفونت خون) در صورت عدم درمان
- آسیب کلیوی (به‌ویژه در کودکان مناطق محروم)
- تب روماتیسمی و بیماری قلبی (در موارد شدید)
درمان بیماری گال
درمان بیماری گال شامل داروهای موضعی و خوراکی است:
درمان‌های موضعی بیماری گال
- پرمترین ۵٪ (کرم مؤثر و کم‌عوارض
- بنزیل بنزوات ۱۰-۲۵٪
- گوگرد ۵-۱۰٪ (امن برای نوزادان و زنان باردار)
درمان خوراکی بیماری گال
ایورمکتین (برای موارد شدید، اما ممنوع در بارداری و کودکان زیر ۱۵ کیلوگرم)
لازم به ذکر است:
- تمام افراد خانواده باید همزمان درمان شوند، حتی اگر علامتی ندارند.
- برای عوارض گال مانند عفونت‌های باکتریایی پوست، ممکن است آنتی‌بیوتیک یا ضدعفونی‌کننده نیاز باشد.
- بیماران مبتلا به گال پوسته‌ای به شدت مسری هستند و نیاز به درمان فشرده با داروهای موضعی و خوراکی دارند.
پیشگیری از گال
بهترین راه پیشگیری از شیوع گال درمان سریع آن است. مایت‌های گال معمولاً ۲ تا ۳ روزپس از جدا شدن از پوست انسان می‌میرند. از آنجا که دوره نهفتگی بدون علامت وجود دارد، انتقال ممکن است قبل از ظهور علائم در فرد آلوده رخ دهد. رعایت موارد زیر در پیشگیری از گال ضروری است:
- از تماس پوستی با فرد آلوده، به‌ویژه اگر بثورات خارش‌دار دارد، خودداری کنید.
- اگر فردی در خانه به گال مبتلاست، تمام اعضای خانواده باید درمان شوند تا از انتشار مایت‌ها جلوگیری شود.
- ملحفه و لباس‌های فرد آلوده را با آب داغ بشویید و در آفتاب مستقیم، خشک‌کن داغ یا خشک‌شویی خشک کنید.
- وسایلی که قابل شستشو نیستند را به مدت یک هفته در کیسه پلاستیکی دربسته نگه دارید تا مایت‌ها از بین بروند.
- پس از درمان فرد آلوده، به‌ویژه در موارد گال پوسته‌ای، اتاق‌ها را تمیز و جارو کنید.
سوالات متداول
آیا گال خودبه‌خود درمان می‌شود؟
خیر، گال بدون درمان بهبود نمی‌یابد و ممکن است سال‌ها باقی بماند.
گال دقیقاً چگونه منتقل می‌شود؟
انتقال اصلی از طریق تماس پوستی طولانی‌مدت (حداقل ۱۵-۲۰ دقیقه) با فرد آلوده است.، استفاده از لباس، ملحفه یا حوله مشترک به‌ویژه در موارد گال پوسته‌ای (نروژی) ممکن است باعث انتقال شود.، رابطه جنسی یکی از راه‌های شایع انتقال در بزرگسالان است.
آیا حیوانات خانگی باعث انتقال گال می‌شوند؟
خیر، مایت گال انسان‌ها را آلوده می‌کند و نوع حیوانی آن به انسان منتقل نمی‌شود.
چرا خارش گال شب‌ها بدتر می‌شود؟
فعالیت مایت‌ها در گرمای بدن افزایش می‌یابد و باعث تشدید خارش می‌شود.
آیا گال از استخر منتقل می‌شود؟
احتمال انتقال در استخر بسیار کم است، زیرا مایت‌ها در آب زنده نمی‌مانند.
چرا خارش گال حتی پس از درمان ادامه دارد؟
خارش ممکن است ۲-۴ هفته پس از درمان باقی بماند، چون بدن هنوز به بقایای مایت‌ها واکنش نشان می‌دهد. اگر خارش بیش از ۶ هفته ادامه یابد، ممکن است درمان ناموفق بوده یا عفونت مجدد رخ داده باشد.
آیا گال باعث ریزش مو می‌شود؟
خیر، گال معمولاً روی پوست سر (به‌جز در نوزادان) تأثیر نمی‌گذارد و باعث ریزش مو نمی‌شود.
تجربه بیماران
مریم، ۲۸ ساله: یک ماه خارش وحشتناک داشتم، ولی فکر می‌کردم حساسیت است. وقتی دکتر تشخیص گال داد، تمام خانواده‌ام مجبور شدند درمان شوند. بعد از دو بار استفاده از پرمترین، بهبود یافتم.
امیرعلی، ۵ ساله: پسرم تمام بدنش جوش زده بود و شب‌ها نمی‌خوابید. پزشک تشخیص داد گال دارد. با کرم گوگرد درمان شد، ولی سه هفته طول کشید تا خارش کاملاً قطع شود.
جعفر، ۳۴ ساله: به‌خاطر HIV سیستم ایمنی‌ام ضعیف بود. پوستم مثل فلس ماهی شد، اما خارش نداشتم. با ایورمکتین و کرم مخصوص درمان شدم، ولی یک ماه قرنطینه بودم.
جمع‌بندی نهایی
گال یک بیماری قابل درمان اما بسیار مسری است که در صورت بی‌توجهی می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. تشخیص به‌موقع، درمان همگانی و رعایت بهداشت فردی کلید پیشگیری از شیوع آن است. اگر شما یا اطرافیان‌تان خارش مقاوم به درمان دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
منبع
قوانین ارسال دیدگاه در سایت.