بیماری ­های اعصاب و روان چیست؟

سلامت روان به رفاه عاطفی و روانی شما اشاره دارد و به شما کمک می‌کند تا زندگی نسبتاً شاد و سالمی داشته باشید و انعطاف پذیری و توانایی مقابله با مشکلات زندگی را نشان دهید. سلامت روان شما می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله رویدادهای زندگی یا حتی ژنتیک شما باشد. مشکلات رایج سلامت روان می‌تواند شامل اختلالات دوقطبی، اختلال افسردگی ماژور و اختلال اضطراب اجتماعی باشد. بسته به شدت بیماری، درمان می‌تواند شامل دارو یا روان درمانی باشد.

استراتژی‌های زیادی وجود دارد که می‌تواند به شما در ایجاد و حفظ سلامت روان کمک کند و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• حفظ نگرش مثبت
• داشتن فعالیت فیزیکی
• کمک به افراد دیگر
• خواب کافی
• داشتن یک رژیم غذایی سالم
• کمک‌گرفتن از یک روان-درمانگر
• معاشرت با افرادی که از گذراندن وقت با آن‌ها لذت می‌برید.
• شکل‌گیری و استفاده از مهارت‌های مقابله‌ای موثر برای مقابله با مشکلات

بیماری روانی چیست؟

بیماری روانی یک اصطلاح گسترده است که طیف گسترده‌ای از شرایط را در بر می‌گیرد و بر نحوه احساس و تفکر شما تأثیر می‌گذارد. همچنین می‌تواند بر توانایی شما در گذراندن زندگی روزمره تأثیر بگذارد. بیماری‌های روانی می‌توانند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرند، از جمله:

• ژنتیک
• محیط
• عادات روزانه
• عوامل بیولوژیک

اگرچه بیماری‌های روانی شایع هستند، اما شدت آنها متفاوت است. حدود یک نفر از هر 25 بزرگسال، هر ساله یک بیماری روانی جدی (SMI) را تجربه می‌کند. بیماری روانی می‌تواند به طور قابل توجهی توانایی شما را برای انجام زندگی روزمره کاهش دهد. گروه‌های مختلف مردم این اختلالات را با گستردگی‌های متفاوتی تجربه می‌کنند. طبق گفته موسسه ملی سلامت روان، زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به SMI هستند. افراد 18 تا 25 ساله به احتمال زیاد SMI را تجربه می‌کنند. افرادی که دارای ژنتیک مختلط هستند نیز بیشتر از افراد سایر قومیت‌ها، دچار SMI می شوند.

اختلالات سلامت روان

1- اختلال دوقطبی

اختلال دوقطبی یک بیماری روانی مزمن است که مشخصه آن دوره‌های اوج انرژی، شیدایی و سرکوب ناگهانی و شدید، و گاهی اوقات افسردگی است. این موارد می‌توانند بر سطح انرژی و توانایی فرد برای تفکر منطقی تأثیر بگذارند. نوسانات خلقی ناشی از اختلال دوقطبی بسیار شدیدتر از فراز و نشیب‌های کوچکی است که اکثر مردم به صورت روزانه تجربه می‌کنند.

2- اختلال افسردگی مداوم

اختلال افسردگی مداوم نوعی افسردگی مزمن است و به آن دیستایمیا نیز می‌گویند. در حالی که افسردگی دیستایمی شدید نیست، اما می‌تواند در زندگی روزمره اختلال ایجاد کند. افراد مبتلا به این بیماری حداقل به مدت دو سال علائم را تجربه می‌کنند.

3- اختلال اضطراب فراگیر

اختلال اضطراب فراگیر (GAD) فراتر از اضطراب عادی روزمره است و باعث می‌شود که در مورد بسیاری از چیزها به شدت نگران شوید، حتی زمانی که دلیل کمی برای نگرانی وجود دارد یا وجود ندارد. افراد مبتلا به GAD ممکن است از گذراندن روز بسیار عصبی باشند. آنها ممکن است فکر کنند هیچ چیزی هرگز به نفع آنها پیش نمی‌رود. گاهی اوقات نگرانی می‌تواند افراد مبتلا به GAD را از انجام وظایف و کارهای روزمره باز دارد.

4- اختلال افسردگی ماژور

اختلال افسردگی ماژور (MDD) باعث احساس غم و اندوه شدید یا ناامیدی می‌شود و حداقل دو هفته طول می‌کشد. به این وضعیت افسردگی بالینی نیز می‌گویند. افراد مبتلا به MDD ممکن است آنقدر از زندگی خود ناراحت شوند که به خودکشی فکر کنند یا تلاشی در آن راستا انجام دهند.

5- اختلال وسواس فکری عملی

اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) باعث ایجاد افکار یا وسواس‌های مداوم و تکراری می‌شود. این افکار با تمایلات غیرضروری و غیرمنطقی برای انجام برخی رفتارها یا اجبارها اتفاق می‌افتد. بسیاری از افراد مبتلا به OCD متوجه می شوند که افکار و اعمال آنها غیر منطقی است، اما نمی‌توانند آن‌ها را متوقف کنند.

6- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یک بیماری روانی است که پس از تجربه یا مشاهده یک رویداد آسیب‌زا ایجاد می‌شود. تجربیاتی که می‌توانند باعث PTSD شوند از حوادث شدید مانند جنگ و بلایای ملی تا آزار کلامی یا فیزیکی متغیرند. علائم PTSD ممکن است شامل فلاش‌بک یا بهت ناگهانی باشد.

7- اسکیزوفرنی (شیزوفرنی) یا روان گسیختگی

اسکیزوفرنی، درک فرد از واقعیت و جهان اطراف را مختل می‌کند و در ارتباط بیمار با افراد دیگر اختلال ایجاد می‌کند. این یک بیماری جدی است که نیاز به درمان دارد. مبتلایان ممکن است توهم داشته باشند و صداهای مبهمی را بشنوند. این موارد در صورت عدم درمان به طور بالقوه، می‌توانند آن‌ها را در موقعیت خطرناکی قرار دهند.

8- اختلال اضطراب اجتماعی

اختلال اضطراب اجتماعی که گاهی به آن فوبیای اجتماعی نیز گفته می‌شود، باعث ترس شدید از موقعیت‌های اجتماعی می‌شود. افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی ممکن است از بودن در کنار افراد دیگر بسیار عصبی شوند. آنها ممکن است احساس کنند که مورد قضاوت قرار می‌گیرند که به تبع آن ملاقات با افراد جدید و شرکت در اجتماعات را سخت می‌کنند.

مقابله با بیماری‌های روانی

علائم بسیاری از بیماری‌های روانی در صورت عدم درمان ممکن است بدتر شوند. اگر شما یا کسی که می‌شناسید به بیماری روانی مبتلا هستید از کمک روانی استفاده کنید. اگر مطمئن نیستید از کجا شروع کنید به پزشک خود مراجعه کنید. آنها می‌توانند در تشخیص اولیه بیماری به شما کمک کنند و در صورت نیاز شما را به روانپزشک ارجاع دهند. مهم است که بدانید با یک بیماری روانی باز هم می‌توانید زندگی کامل و شادی داشته باشید. کار با یک درمانگر و سایر اعضای تیم سلامت روان به شما کمک می‌کند تا راه‌های سالمی برای مدیریت شرایط خود بیاموزید.

علائم عدم سلامت روان

هر نوع بیماری روانی علائم خاص خود را دارد. اما بسیاری از آنها ویژگی‌های مشترکی دارند. علائم رایج چندین بیماری روانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• نخوردن کافی یا پرخوری
• بی‌خوابی یا خواب زیاد
• فاصله گرفتن از افراد دیگر و فعالیت‌های مورد علاقه
• احساس خستگی حتی با خواب کافی
• احساس بی‌حسی یا عدم همدلی
• احساس درد یا درد غیرقابل توصیف در بدن
• احساس ناامیدی، درماندگی یا از دست دادن
• سیگار کشیدن، نوشیدن یا استفاده از داروهای غیرقانونی بیش از هر زمان دیگری
• احساس سردرگمی، فراموشی، تحریک‌پذیری، عصبانیت، اضطراب، اندوه یا ترس
• دعوا یا مشاجره مداوم با دوستان و خانواده
• داشتن نوسانات شدید خلقی که باعث مشکلات در رابطه می‌شود.
• داشتن فلاش بک‌های مداوم یا افکاری که نمی‌توانید از ذهن خود خارج کنید.
• شنیدن صداهایی در سر که نمی‌توانید آنها را متوقف کنید
• داشتن افکار صدمه زدن به خود یا دیگران
• ناتوانی در انجام فعالیت‌ها و کارهای روزمره

استرس و دوره‌های پریشانی عاطفی می‌تواند منجر به یک دوره از علائم شود و حفظ رفتار و فعالیت‌های عادی را برای شما دشوار کند. این دوره گاهی اوقات شکست عصبی یا روانی نامیده می‌شود.

درمان سلامت روان

درمان اختلالات روانی برای همه مشابه نیست. هدف درمان، کاهش علائم، رسیدگی به علل زمینه‌ای و کنترل کردن شرایط است. درمان شما می‌تواند شمان درمان دارویی، روان درمانی یا ترکیبی از این دو باشد. زیرا برخی افراد با رویکرد چند زاویه‌ای نتایج بهتری دارند.

در اینجا رایج‌ترین درمان‌های بهداشت روانی آورده شده است:

1- داروها

چهار دسته اصلی از داروهای مورد استفاده برای درمان اختلالات سلامت روان عبارتند از: داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب، داروهای ضد روان‌پریشی و داروهای تثبیت کننده خلق و خو. اینکه کدام نوع برای شما بهترین است به علائمی که تجربه می‌کنید و سایر مشکلات سلامتی که ممکن است با آن مواجه شوید بستگی دارد.

2- روان درمانی

گفتار درمانی فرصتی برای شماست تا با یک ارائه دهنده سلامت روان در مورد تجربیات، احساسات، افکار و ایده‌های خود صحبت کنید. درمانگران در درجه اول به عنوان یک شنونده و میانجی بی‌طرف عمل می‌کنند و به شما کمک می‌کنند تکنیک‌ها و استراتژی‌های مقابله‌ای را برای مدیریت علائم یاد بگیرید.

3- درمان بیمارستانی و بستری

در برخی از موارد ممکن است شما به دوره‌های کوتاهی از درمان فشرده در بیمارستان‌ها و مراکز روان‌درمانی نیاز داشته باشید. این برنامه‌ها امکان اقامت را برای درمان عمیق فراهم می‌کند. همچنین برنامه‌های روزانه وجود دارد و شما می‌توانید در دوره‌های کوتاه‌تری از درمان شرکت کنید.

4- درمان‌های تغییر سبک زندگی و درمان‌های خانگی

درمان‌های جایگزین را می‌توان علاوه بر درمان‌های رایج به عنوان مکمل استفاده کرد. این مراحل به تنهایی مشکلات سلامت روان را از بین نمی برند، اما می توانند مفید باشند.

این موارد شامل پایبندی به برنامه درمانی تا حد امکان، اجتناب از الکل و مواد مخدر و اتخاذ یک سبک زندگی سالم است مانند مصرف غذاهایی است که ممکن است برای مغز شما مفید باشد مانند اسیدهای چرب امگا 3 که به طور طبیعی در برخی از ماهی‌های پرچرب وجود دارد.

تمرینات سلامت روان

ورزش برای بدن شما عالی است. رقص، شنا، پیاده‌روی و آهسته دویدن باعث افزایش سلامت و قدرت قلبی می‌شود و برای بهبود عملکرد ذهن شما مفید هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که این فعالیت‌ها می‌تواند به کاهش علائم افسردگی و اضطراب کمک کنند. با این حال، “تمریناتی” نیز وجود دارد که می‌توانید برای مغز خود انجام دهید. شامل:

افرادی که از “ژست‌های قدرت” استفاده می‌کنند ممکن است کاهش موقتی در احساس اضطراب اجتماعی مشاهده کنند. تحقیقات در مورد موقعیت‌های بدن نشان می‌دهد که تغییر در چگونگی به نمایش گذاشتن ظاهر بدن، بدون استفاده از کلام، تاثیر به سزایی دارد. مشخص شد که شرکت‌کنندگان در هنگام اتخاذ یک «ژست قدرت» در انجام وظایف پایدارتر هستند.

گوش دادن به موسیقی آرام بخش: مطالعه‌ای در سال 2013 روی 60 زن نشان داد افرادی که به موسیقی آرامش‌بخش گوش می‌دهند نسبت به افرادی که آرام می‌گیرند اما موسیقی گوش نمی‌دهند پس از استرس سریع‌تر بهبود می‌یابند.

 تمرین آرام‌سازی پیشرونده عضلانی: این فرآیند شامل سفت کردن و سپس آرام کردن بخش‌های مختلف عضلانی است که می‌تواند با تکنیک‌های دیگری مانند گوش دادن به موسیقی آرام بخش یا تمرینات تنفسی ترکیب شود.

ورزش یوگا: یک مطالعه در سال 2017 نشان داد که تنها دو دقیقه انجام حرکات یوگا می‌تواند عزت نفس را افزایش داده و به افزایش انرژی بدن کمک کند.

علائم و نشانه‌ها در نوجوانان

علائم و نشانه‌های بیماری روانی ممکن است به عنوان اضطراب سال‌های پرتلاطم نوجوانی بی‌اهمیت تلقی شود اما اینها ممکن است اولین علائم پیش‌بینی کننده اختلالات سلامت روان یا مسائلی باشند که نیاز به درمان دارند.

علائم مشکلات روانی در نوجوانان عبارتند از:

• از دست دادن عزت نفس
• خواب زیاد
• از دست دادن علاقه به فعالیت‌ها یا سرگرمی‌های مورد علاقه
• کاهش ناگهانی و غیرمنتظره در عملکرد تحصیلی
• کاهش وزن یا تغییر در اشتها
• تغییرات شخصیتی ناگهانی مانند عصبانیت یا پرخاشگری

سخن آخر

سلامت روان یک دغدغه حیاتی برای متخصصان مراقبت های بهداشتی است. بیشتر مردم علائم و نشانه‌های بیماری‌های جسمی مانند حمله قلبی یا سکته را می‌شناسند اما نمی ‌توانند اثرات فیزیکی اضطراب، PTSD یا هراس را تشخیص دهند. در صورت مشاهده علائم از انجام تست‌های آنلاین سلامت روان خودداری کنید. در حالی که اینها ممکن است بینشی در مورد علل علائم ارائه دهند، اما توسط متخصص تجویز نمی‌شوند و ممکن است گمراه شوید. با پزشک یا درمانگر خود صحبت کنید، آنها در صورت نیاز یک سری آزمایشات را انجام می‌دهند تا به تشخیص صحیح برسند. این مراحل می‌تواند شامل معاینه فیزیکی، آزمایش خون و پرسشنامه سلامت روان باشد. این موارد به پزشکان کمک می‌کند تا افکار، پاسخ‌ها و واکنش‌های شما را نسبت به رویدادها و سناریوها درک کنند. درمان شما بسته به شدت بیماری شامل دارودرمانی، روان درمانی و ترکیبی از این دو است و با رعایت صحیح روند درمان و بهبود سبک زندگی می­توانید زندگی شاد و موفقی را تجربه کنید.

منابع

Anxiety Disorders – National Institute of Mental Health (NIMH) (nih.gov)

Exercise: A healthy stress reliever (apa.org)

Mental Health Conditions | NAMI

Relaxation Techniques: What You Need To Know | NCCIH (nih.gov)