بهترین شامپوی ضد شپش خارجی چیست؟

اگر شما یا فرزندتان به شپش سر مبتلا بشوید، باید به دنبال بهترین و سریع‌ترین روش درمان از بین بردن این شپش‌ها باشید. در این مقاله به بررسی شامپوهای خارجی برای از بین بردن شپش سر و انتخاب بهترین آن‌ها می‌پردازیم.

سالیانه بین 6 تا 12 میلیون دانش‌آموز به شپش سر مبتلا می‌شوند. درمان شپش سر برای افراد مبتلا، توصیه می‌شود. همه‌ی اعضای خانواده و کسانی که در تماس نزدیک با فردآلوده باشند، در صورت داشتن علائم می‌بایست تحت کنترل و درمان قرار بگیرند. کلاه، روسری، روبالشتی و ملحفه‌ی فرد آلوده می‌بایست با آب با دمای 53.5 درجه‌ی سانتی‌گراد شسته شود و اقلامی که قابل شست‌و‌شو نیستند، به مدت دو هفته در کیسه‌ی پلاستیکی بسته‌بندی شود.

قبل از شروع درمان، چند نکته را باید بخاطر بسپارید:

• بهتر است قبل از درمان، لباس‌هایی که ممکن است در طی درمان لکه‌دار یا خیس شوند، درآورده شود.
• براساس دستورات روی دارو، درمان خود را انجام دهید. در کسانی که موهای بلندی دارند، ممکن است استفاده از دوبسته‌ی دارویی مورد نیاز باشد. همچنین مدت زمان ماندن شامپو برروی پوست سر و نحوه‌ی شست و شوی سر بسیار مهم می‌باشد.

شامپوهای خارجی مورد استفاده برای درمان شپش سر

1- لوسیون یا قطره‌ی دایمتیکون 4%

دایمتیکون که با نام تجاری دای‌لیس در ایران برای درمان شپش سر موجود می‌باشد، یکی از بهترین و بی‌خطرترین درمان‌های شپش سر می‌باشد. مکانیسم اثر دایمتیکون هنوز مشخص نمی‌باشد اما به نظر می‌رسد با اثر خود برروی سیستم تنفسی شپش و خفه کردن آن و تداخل در توانایی آن‌ها برای مدیریت آب، اثر خود را اعمال می‌کند.

در مطالعاتی که انجام گرفته‌است نشان داده شده‌است در مواردی که شپش به فرمولاسیون پیرترین مقاوم می‌باشد، اثرگذاری مناسبی دارد. دایمتیکون برپایه‌ی سیلیکون می‌باشد و از طریق ایجاد اختلال در تامین آب این حشره عمل می‌کند.

دایمتیکون باید به مدت زمان 8 ساعت روی موضع بماند و سپس با شامپو شسته شود. این دارو نسبت به پرمترین و مالاتیون موثرتر می‌باشند. در واقع در مطالعه‌ای نشان داده شد که استفاده از دایمتیکون 4‌% درصد نسبت به استفاده از پرمترین 1% در دوبار استفاده و مالاتیون %0.5، اثرات بهتری از خود نشان داده‌است.

2- پیپرونیل بوتوکساید به همراه پیرترین

این شامپو از گل‌های داوودی تهیه شده‌است و در کودکان بالای 2 سال قابل استفاده می‌باشد. در صورت داشتن حساسیت از این فرآورده نباید استفاده نمود. پیرترین فقط شپش‌های بالغ را از بین می‌برد و در از بین بردن تخم‌های شپش نقشی ایفا نمی‌کند.

3- شامپوی پرمترین 1% و 5%

پرمترین را درواقع خط اول درمان شپش سر می‌دانند. این شامپو در دو دوز 1% و 5% موجود می‌باشد که در صورت شکست با مورد اول، شامپوی 5% تجویز خواهد‌ شد. برای استفاده از این شامپو، ابتدا باید سر با شامپوی معمولی شسته شود و سپس شامپوی پرمترین به مدت 8 الی 10 دقیقه روی سر بماند و سپس آبکشی شود. می‌توان در صورت باقی ماندن شپش روی سر، 7 الی 10 روز بعد می‌توان این درمان را تکرار کرد. این شامپو از سن 2 ماهگی به بعد قابل استفاده می‌باشد. پرمترین در از بین بردن تخم‌های شپش، نقشی ایفا نمی‌کند.

4- لوسیون بنزیل الکل 5%

این ترکیب با مکانیسم خفه‌کردن شپش‌ها اثر خود را اعمال می‌‎کند. لوسیون روی سر به مدت 10 دقیقه قرار می‌گیرد و سپس شست و شو می‌شود. می‌توان درمان را 7 روز بعد تکرار کرد. لوسیون ممکن است عوارض خارش و بی‌حسی داشته‌باشد و از سن 6 ماهگی به بعد قابل استفاده می‌باشد و در افراد بالای 60 سال توصیه نمی‌شود. این لوسیون در از بین بردن تخم‌های شپش نقشی ایفا نمی‌کند.

5- لوسیون مالاتیون 0.5%

این محصول در صورت استفاده باید 8 الی 12 ساعت روی سر بماند و سپس با شامپو شسته شود. این لوسیون از سن 6 سالگی به بعد قابل استفاده می‌باشد. مالاتیون هزینه‌ی بیشتری دارد و ممکن است عوارض التهابی، خارش و بوی بد داشته‌باشد. به علاوه به علت زمان طولانی مدت اثر، تمایل بیماران را به مصرف کم کرده‌است.

در صورت مقاومت فرد به شامپوی پرمترین و پیرترین، لوسیون بنزیل الکل و مالاتیون مورد استفاده قرار می‌گیرد. در هنگام استفاده از این محصول، از سیگارکشیدن، سشوار کشیدن، استفاده از اجاق گاز و وسایل آتش‌زا و تمامی وسایل الکترونیکی که گرما تولید می‌کنند، خودداری نمایید.

6- اسپینوساد 0.9% و ایورمکتین 0.5%

این دو مورد، جدیدترین روش درمانی شپش اما گران می‌باشند. در موارد شدید مقاومت نسبت به شپش تجویز می‌شوند. اسپینوساد به شکل سوسپانسیون 0.9% در دسترس می‌باشد و از طریق اثر بر سیستم مرکزی شپش باعث فلج شدن آن می‌شود. این دارو در ازبین بردن شپش‌های بالغ و تخم آن‎‌ها موثر می‌باشد. برای استفاده از اسپینوساد، موها باید خشک شود و سپس سوسپانسیون به مدت 10 دقیقه روی سر استفاده بماند و سپس شست و شو انجام گیرد. این ترکیب از سن 6 ماهگی به بعد قابل استفاده می‌باشد و ممکن است کمی خارش به دنبال داشته‌باشد.

ایورمکتین در دو شکل موضعی و خوراکی در دسترس می‌باشد. مکانیسم اثر این ترکیب نیز از طریق فلج کردن شپش می‌باشد و بر روی تخم شپش موثر نمی‌باشد. ایورمکتین موضعی به صورت لوسیون باید روی موی خشک قرار گیرد و پس از 10 دقیقه شسته و آبکشی شود. این دارو از سن 6 ماهگی به بعد قابل استفاده می‌باشد و ممکن است عوارض خارش و التهاب داشته‌باشد. این ترکیب در دوز 200 میکروگرم بر کیلوگرم می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد و در خانم‌های باردار و کودکان زیر15 کیلوگرم توصیه نمی‌شود.

7- شامپوی لیندان 1%

این شامپو به علت داشتن عوارض زیاد و خطرناک برروی سیستم عصبی مرکزی، بهتر است در کل استفاده نشود و سن دقیقی برای شروع مصرف آن در دسترس نمی‌باشد. پس از شست‌وشوی سر با شامپوی ساده، لیندان را به مدت 4 دقیقه روی سر قراردهید و سپس سر را بشویید. این شامپو فقط یک بار باید استفاده شود. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (CDC)، استفاده از این شامپو را از سن 10 سالگی به بعد توصیه کرده‌است. در بارداری و شیردهی توصیه نمی‌شود. همچنین در افراد مبتلا به ایدز و افراد مبتلا به اختلالات تشنج، قابل مصرف نمی‌باشد.

جمع‌بندی

با توجه به مطالب گفته شده، دایمتیکون یکی از بهترین محصولات برای از بین بردن شپش سر می‌باشد. در صورت عدم درمان با هریک از داروها، حتما می‌بایست با دقت دستورالعمل‎‌ها را دنبال کرد و دوره‌ی درمانی را کامل انجام بدهید و شانه‌زدن موی سر با شانه‌های مخصوص را فراموش نکنید. پس از درمان حتما باید به بررسی موها و وجود شپش یا تخم آن‌ها بپردازید.

منابع:

CDC – Lice – Head Lice – Treatment

Head lice: Diagnosis and treatment (aad.org)

How to Kill and Get Rid of Head Lice: Treatment and Remedies (healthline.com)

Treatment for Lice: Cleaning Lice From Combs, Clothing, and Other Items (webmd.com)

Comparative efficacy of chemical and botanical pediculicides in Thailand and 4% dimeticone against head louse, Pediculus humanus capitis – PMC (nih.gov)