انواع سر درد

سردرد یکی از رایج‌تربن شکایاتی هست که اغلب مردم برای کنترل و درمان آن در قدم اول، به داروسازان مراجعه می‌کنند. براساس علائم سردرد، تاریخچه‌ی سلامتی، مصارف‌دارویی و سن افراد، درمان‌های متفاوتی برای افراد درنظر گرفته می‌شود. در این‌ مقاله به بررسی انواع سردرد و علائم بالینی هرکدام به تفکیک می‌پردازیم.

انواع سردرد کدامند؟ دسته‌بندی سردردها را می‌توان به دوصورت سردردهای اولیه و ثانویه، ارائه نمود. سردردهای اولیه شامل سه سردرد میگرنی، تنشی و کلاستر می‌باشد. سردردهای ثانویه درپی علل اولیه مثل سردرد ایجادشده درپی مصرف بعضی داروها (انواع مسکن و داروهای ضدبارداری)، سردردهای سینوزیتی، سردردهای ناشی از ضربه و … به‌ وجود‌ می‌آیند.

1- سردردهای میگرنی

سردردهای میگرنی خود به دودسته‌ی سردردهای میگرنی بدون هاله و سردردهای میگرنی باهاله تقسیم‌بندی می‌شوند. سردردهای میگرنی اغلب از سن ۱۴سالگی درآقایان و ۱۸سالگی در خانم‌ها شروع می‌شود و شروع آن از سنین پنجاه سال به‌بالا، اغلب نادر است. سردردهای میگرنی درخانم‌ها سه‌برابر آقایان شایع است و میانگین حملات تا ۲۴ساعت ممکن است درافراد به‌طول انجامد. درخانم‌ها، این‌نوع ازسردرد ممکن‌است باتغییرات هورمونی همراه‌باشد.

سردردهای بدون‌هاله، فرد سردردهای اغلب یک یا دوطرفه را تجربه خواهدکرد و ممکن است با ایجاد علائم گوارشی تهوع و استفراغ همراه باشد. همچنین این‌افراد، به نور و صدا حساس‌هستند و ممکن‌است تشدیدکننده یا شروع‌کننده‌ی سردرد میگرنی باشند.

سردردهای همراه با هاله (aura)، با ایجاد جرقه یا زیگزاگ‌هایی در بینایی افراد همراه است و اغلب سردرد یک‌طرفه و ضربان‌دار به سمت صورت، لب، دست یا گردن فرد ممکن‌است گسترش‌یابد. دراین‌نوع سردرد نیز فرد ممکن‌است حالت تهوع واستفراغ را تجربه‌کند.

افرادی که مبتلا به سردردهای میگرنی هستند، بهتراست از مصرف شکلات‌تلخ، پنیرها، مرکبات و غذاهای کنسروشده خودداری کنند و از مصرف داروهایی که تحریک‌کننده‌ی شروع میگرن هستند مثل داروهای ضدبارداری، خودداری نمایند یا تحت نظرپزشک و داروساز خود، داروهای خودرا مصرف کنند. این افراد می‌بایست آب‌کافی مصرف‌نمایند و خواب منظمی داشته‌باشند.

2- سردردهای تنشی

سردردهای تنشی ممکن‌است مقطعی یا مزمن باشد. این سردردها اغلی ممکن است بین سی دقیقه تا ۷روز به شکل مداوم ادامه پیداکند و اغلب به صورت دردی نواری دورسرفرد اتفاق می‌افتد. این درد ممکن است بدون‌توجه به علائم، خوددرمانی و مزمن شود. سردردهای تنشی اغلب به صورت ملایم شروع می‌شوند و به تدریج شدن بالاتری می‌گیرند و تخت شرایط فشار و استرس، بدخیم‌شود. سردردهای تنشی با علائم گوارشی همراه نیستند و کمتر برروی کیفیت زندگی فرد اثرگذار هستند.

3- سردردهای کلاستر (خوشه‌ای)

سردردهای کلاستر یا خوشه‌ای، دسته ای ازسردردها هستند که اغلب آقایان بالای ۳۰سال را تحت تاثیر قرارمی‌دهند. این سردردها اغلب به شکل ناگهانی بین سی دقیقه تا سه ساعت ممکن‌است به‌طول انجامد و حدودا ۵۰درصد بیماران، علائم سردرد را درطول شب تجربه‌می‌کنند. این علائم پس‌از ۲الی ۳ساعت از خواب قرد، تشدید می‌شود. از علائم ابتلا به این سردرد، گرگرفتگی در صورت و تعریق نیز می‌باشد و حملات  بین یک تا سه‌بار درروز درمدت چندهفته تا چندماه ممکن است به‌طول انجامد. مصرف الکل می‌تواند منجربه تحریک شروع این نوع سردرد شود و تهوع و تاریخچه‌ی خانوادگی، دراین نوع سردرد نقشی ندارند.

چهار عاملی که هنگام مواجه با یک نوع سردرد می‌بایست موردتوجه قرارداد، زمان شروع اولین سردردها و درنظرگرفتن سن‌فرد، ناحیه‌ی درگیرکننده درسردرد، فرکانس ایجادسردرد و شدت سردرد می‌باشند.

سایرسردردهایی که فرد ممکن‌است تجربه کند، شامل سر دردهای سینوزیتی، سر دردهای دارویی، سر دردهای پس‌ از‌ ضربه و چندین نوع سردرد دیگر می‌باشد که تمایز این سردردها از سایرین، برای تشخیص بهترین درمان برای بیماران، بسیار مهم می‌باشد.

4- سردردهای سینوزیتی

سردردهای سینوزیتی، یکی‌دیگر از رایج‌ترین شکایات مربوط‌به سردرد در بیماران می‌باشد. این سردرد درپی ابتلای فرد به ییماری‌های تنفسی و باکتریایی یا ویروسی رخ می‌دهد و دراثرتجمع مخاط افراد و عدم تخلیه‌ی آن شروع می‌‌شود و اغلب یک‌طرفه و دور چشم فرد می‌باشد. ممکن‌است فرد آبریزش بینی و احتقان را تجربه‌کند و با خم‌کردن سر به سمت‌جلو، بدتر می‌شود.

نوع دیگری از سردردها، دراثر مصرف بی‌رویه‌ی مسکن‌ها و مقاومت فرد به آن داروهاست. با مصرف مداوم بعضی داروهای مسکن، فرد درصورت ایجاد علائم بعدی، دیگر به داروهای قبلی جواب نمی‌دهد و می‌بایست از داروهای بادوز بالاتر یا قوی‌تر استفاده نمود. برای کنترل این نوع سردردها، داروساز یا پزشک نیازمند یک برنامه‌ی چندهفته‌ای برای کنترل علائم فرد و کاهش سردردها هستند و اغلب درطی دوماه پس از قطع مصرف دارو، فرد بهبود می‌یابد.

سردردهای ایجادشده درپی‌ابتلا به فشارخون بالا، ممکن است در بعضی افراد رخ‌دهد. این سردرد اغلب درفشارهای بالای 120/180 ممکن‌است دربیماران رخ‌دهد و یک‌شرایط‌اورژانسی و همراه‌با درددوطرفه‌ی سر و تشدیدشده توسط هرفعالیتی، تلقی‌می‌شود.

در سردردهای ازنوع آرتریت تمپورال، شریان‌هایی که به سمت جلوی گوش فرد کشیده‌می‌شوند، ملتهب می‌شوند و اغلب به شکل دردهای یک‌طرفه همراه با تب، دردعضلانی، بی‌حالی و حساسیت به لمس همراه‌است.

در سردردهای ازنوع نورالژی سه‌قلو، درد به سمت فک‌ بالا وگ ونه‌ها و یا فک‌ پایین و چانه‌ها کشیده می‌شوند و اغلب دردهای کوتاه‌مدت اما شدید و با شیوع سه‌برابری درخانم‌ها نسبت به آقایان می‌باشد.

سردردهای درپی ایجاد گلوکوم یا همان فشارچشم، بیشتر درناحیه‌ی پیشانی احساس می‌شود و فرد ممکن است دربینایی‌خود، هاله‌هایی مشاهده‌کند و دیدتار و قرنیه‌ی کدر داشته‌باشد. سردردگلوکوم، منجر به افزایش درد و قرمزی چشم می‌شود.

سردردهای مننژیتی، باتب همراه می‌باشند و افراد از سفتی‌گردن و حالت‌تهوع و استفراغ شکایت دارند. اگر کودکی را بااین نوع سردرد و عدم توانایی گذاشتن چانه برروی سینه و تب بالای 38.9 درجه‌ی‌سانتی‌گراد مشاهده‌نمودید، باید سریعا به پزشک ارجاع‌دهید.

سردردهای به‌دنبال خون‌ریزی‌های زیر عنکبوتیه‌ی‌ مغز، احتمالا به‌گفته‌ی بیماران، بدترین سردردی است که یک‌فرد ممکن‌است درطول زندگی‌خود، تجربه‌کند. دراین‌نوع سردرد، اغلب کاهش‌هوشیاری به‌همراه افزایش تهوع‌واستفراغ را شاهدمی‌باشیم وبایستی سریعا به مراکزدرمانی، ارجاع‌داده‌شود.

جمع بندی

دریک جمع‌بندی می‌توان گفت، گرفتن دقیق علائم هرفرد، به تشخیص نوع سردرد بسیارکمک می‌کند و تاریخچه‌ی بیماری‌های افراد، داروهای‌مصرفی، اتفاقات‌اخیر مثل ضربات‌مغزی، گرفتن تست‌بینایی و سایرعوامل، می‌تواند کمک شایانی به کنترل و درمان سردرد افراد با اطلاع درست از نوع سردرد و انتخاب بهترین دارو و درمان برای هرفرد، کند. هیچگاه از داروهای مسکن بادوز بالا استفاده نکنید و درصورت تداوم سردردها، با پزشک یاداروسازخود برای دریافت بهترین و بهینه‌ترین درمان، مشورت نمایید.

منابع:

Symptoms in the Pharmacy. A Guide to the Management of common illness

Community pharmacy