آزمایش قند خون بارداری چیست و چگونه انجام می شود؟

باردار هستید و هوس خوراکی‌های شیرین می‌کنید؟ هوشیار باشید که مصرف شیرینی در مقادیر بالا، ریسک ابتلا به دیابت بارداری را در شما افزایش می‌دهد. حتی اگر تا به حال به دیابت مبتلا نبوده‌اید. خوشبختانه در بیشتر موارد، دیابت بارداری پس از زایمان و با رعایت نکات تغذیه‌ای قابل حل است. اما باید هوشیار باشید که این دیابت در شما مزمن نشود و به دیابت نوع 2 مبتلا نشوید. تست تحمل گلوکز یک ساعته، یک آزمایش قند خون است که پاسخ بدن شما به قند را بررسی می‌کند. این آزمایش در دوران بارداری انجام می‌شود و هدف از انجام آن، تشخیص ابتلا به دیابت در بارداری یا Gestational Diabetes می‌باشد. آزمایش عموما در دو مرحله انجام می‌شود. در مرحله‌ی اول، یک نوشیدنی شیرین به شما داده می‌شود و یک ساعت بعد، قند خون شما اندازه‌گیری می‌شود. اگر نتیجه آزمایش در محدوده نرمال نبود (قند خون زیر140 میلیگرم/ دسی‌لیتر)، ممکن است آزمایش‌های دیگری برای تشخیص ابتلا به دیابت بارداری برای شما توصیه شود. در ادامه با من همراه باشید تا بیشتر در مورد دیابت بارداری و آزمایشات تشخیصی آن آشنا شوید.

تست قند خون بارداری چیست؟ (آزمایش قند خون بارداری)

در صورتی که شما در معرض ابتلا به افزایش قند خون در دوران بارداری باشید، آزمایش قند خون بارداری اغلب در هفته 24 الی 28 بارداری (سه ماهه دوم بارداری) برای شما توصیه خواهد شد. خانم‌هایی که در معرض خطر بالای دیابت هستند، ممکن است این آزمایش را زودتر از هفته 24 الی 28 بارداری انجام دهند.

عواملی که ریسک ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• داشتن شاخص توده بدنی (BMI) 30 یا بیشتر
• کمبود فعالیت فیزیکی
• سابقه ابتلا به دیابت بارداری در بارداری‌های قبلی
• داشتن برخی اختلالات مثل سندروم تخمدان پلی کیستیک یا PCOS که در ارتباط مستقیم با دیابت می‌باشد.
• بارداری در سنین 35 سالگی یا بالاتر از آن
• سابقه ابتلا به دیابت در خانواده درجه 1
• داشتن نوزادی که در بارداری قبلی، وزنی بیش از 4.1 کیلوگرم داشته است.
• افراد سیاه‌پوست، اسپانیایی، سرخ‌پوستان آمریکایی و نژاد ترکیبی آسیایی-آمریکایی

اکثر خانم‌هایی که به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند، اغلب نوزادان سالمی به دنیا می‌آورند. درواقع مدیریت و کنترل دیابت بارداری بسیار مهم است. در برخی موارد در صورت عدم مدیریت دیابت بارداری، ممکن است این دیابت مزمن شود و شما به دیابت نوع 2 مبتلا شوید. همچنین ممکن است نوزاد شما وزن بیش از حد بگیرد و در فرآیند زایمان اختلال ایجاد شده و منجر به انجام سزارین شود.

آیا قبل از آزمایش قند خون بارداری لازم است ناشتا باشم؟

خیر. شما می‌توانید طبق معمول غذا بخورید و هیچ مشکلی از این بابت وجود ندارد و نیازی به ناشتا بودن قبل از آزمایش نمی‌باشد.

آزمایش قند خون بارداری چگونه انجام می‌شود؟

دو نوع آزمایش قند خون، بنابر شرایط شما ممکن است توصیه شود.

نوع 1: آزمایش دو مرحله‌ای: این آزمایش به عنوان آزمایش یک ساعته نیز شناخته می‌شود. وقتی زمان انجام آزمایش فرا رسید، شما یک شربت با مقدار 50 گرم گلوکز را مینوشید. سپس تا یک ساعت منتظر می‌مانید و پس از آن یک نمونه خون از شما گرفته می‌شود. پس از آن می‌توانید برای انجام سایر امور روزمره خود، از آزمایشگاه برگردید تا زمانی که نتیجه آزمایش آماده شود. اگر جواب آزمایش، قند خونتان را بالاتر از میزان نرمال نشان داد، در مرحله دوم نوشیدنی حاوی گلوکز را به تعداد بیشتری مینوشید و آزمایش خون متعدد در فواصل زمانی مختلف پس از مصرف از نوشیدنی از شما گرفته خواهد شد.

نوع 2: آزمایش یک مرحله‌ای: این آزمایش به عنوان آزمایش سه ساعته نیز شناخته می‌شود. در این آزمایش ایتدا از شما خون گرفته می‌شود و پس از آن، یک نوشیدنی گلوکز می‌نوشید و سپس در طول دو ساعت، دوبار از شما خون گرفته می‌شود.

 آزمایش قند خون بارداری چگونه انجام می‌شود؟

واحد اندازه‌گیری قند، میلیگرم بر دسی لیتر یا میلی‌مول بر لیتر می‌باشد. سطح قند خون پس از یک ساعت در سه دسته تقسیم‌بندی می‌شود:

• قند خون زیر 140 میلی‌ گرم/ دسی‌ لیتر یا 7.8 میلی مول/ لیتر، سطح استاندارد و نرمال می‌باشد.
• قند خون بین 140 تا 190 میلی گرم/ دسی لیتر، نیازمند انجام آزمایش تحمل گلوکز 3 ساعته برای تشخیص دیابت بارداری است.
• قند خون 190 میلی‌ گرم/ دسی لیتر(10.6 میلی مول/ لیتر) یا بالاتر از آن، به عنوان دیابت بارداری در نظر گرفته می‌شود. خانم‌هایی که قند خونشان در این سطح است، می‌بایست قبل صبحانه و بعد از غذا سطح قند خود را اندازه‌گیری کنند.

کالج آمریکایی متخصصین زنان و زایمان، توصیه می‌کنند خانم‌هایی که دیابت حاملگی را تجربه کردند، 1 الی 3 ماه بعد از زایمان یک تست تحمل گلوکز دو ساعته انجام دهند تا در رابطه با ابتلا به دیابت نوع 2 آگاهی یابند و در صورت ابتلا، اقدامات لازم به سرعت انجام شود.

قند خون بارداری چگونه درمان می‌شود؟

شما در قدم اول باید یکسری فعالیت‌های فیزیکی انجام دهید، سبک تغذیه خود را عوض کنید و میزان گلوکوز خون خود را پایش کنید.

برای فعالیت فیزیکی، روزانه 30 دقیقه فعالیت فیزیکی برای 5 روز در هفته برای شما کافیست (جمعا 150 دقیقه). همچنین ورزش پس از مصرف غذا نیز به کنترل قند خون تا 3 ساعت بعد از مصرف غذا کمک می‌کند.

بهتر است حداقل 4 بار قند خون خود را قبل از مصرف غذا و 1الی2 ساعت پس از آن، بررسی کنید. قند خون قابل قبول در این حین، زیر 95 میلیگرم/ دسی لیتر قند ناشتا و زیر 140 میلیگرم/ دسی لیتر 1 ساعت بعد از غذا یا 120 میلیگرم/ دسی لیتر 2 ساعت بعد از غذا می‌باشد.

در صورتی که با روش‌های غیردارویی قند خون شما کنترل نشد، ممکن است از انسولین استفاده کنید. ممکن است داروهای خوراکی مثل متفورمین و گلی بوراید نیز برای شما تجویز شود.

بنابراین با بررسی میزان قند خون شما و سایر ریسک‌ها، بهترین روش کنترل و درمان قند خون توسط پزشک برای شما ارائه خواهد شد.

منابع

Gestational Diabetes – StatPearls – NCBI Bookshelf

Gestational Diabetes – NIDDK

Tests & Diagnosis for Gestational Diabetes – NIDDK