مصرف کلاژن پپتید باعث کاهش آسیب پوستی ناشی از تابش نور فرابنفش می‌شود

تابش نور فرابنفش برای پوست انسان مضر است.  مطالعات نشان دادند که مصرف کلاژن پپتید باعث کاهش آسیب پوستی ناشی از تابش نور فرابنفش می‌شود. در این مقاله به بررسی یکی از این مقالات می‌پردازیم.

کلاژن، فراوان‌ترین پروتئین در بدن مهره‌داران است که یک سوم کل پروتئین بدن را تشکیل می‌دهد.

برای تهیه کلاژن استخوان، پوست حیوانات یا پولک ماهی‌ها را می‌جوشانند تا ژلاتین به دست آید و از تجزیه آن کلاژن پپتید تولید می‌شود.

مصرف خوراکی ژلاتین یا کلاژن پپتید روی عملکرد بخش‌های مختلف بدن مانند استخوان، تاندون آشیل، پوست و بخش‌های مرتبط با پوست تاثیر می‌گذارد.

یکی از عوامل خارجی که موجب آسیب رساندن به پوست می‌شود، اشعه فرابنفش است. این اشعه با توجه به طول موج به سه قسمت نور فرابنفش A (400 تا 315 نانومتر)، نور فرابنفش B (315 تا 280 نانومتر) و نور فرابنفش C (کمتر از 280 نانومتر) تقسیم می‌شود.

اگر پوست به صورت مستمر در معرض اشعه فرابنفش B باشد، موجب ایجاد ظاهر پیر و چروک در آن می‌شود. با وجود اینکه مصرف خوراکی کلاژن پپتید موجب اثرات مثبت در بخش‌های مختلف بدن از جمله پوست می‌شود، تا پیش از سال 2014 و انتشار مقاله‌ای که شرح آن در ادامه می‌آید، تاثیر مصرف خوراکی کلاژن پپتید بر روی آسیب پوستی ناشی از اشعه فرابنفش B بررسی نشده است.

در این پژوهش، 3 گروه مورد مطالعه قرار گرفتند:

1. گروه کنترل: این گروه نه تحت نوفرابنفش قرار گرفتند و نه به آنها مکمل کلاژن داده شد. هدف اندازه گیری ویژگی‌های پوست در شرایط طبیعی بود.
2. گروه کنترل: در این گروه بر روی پوست موشها نور فرابنفش B تابیده شد. به این گروه مکمل کلاژن داده نشد. هدف از مطالعه این گروه بررسی اثرات تابش نورفرابنفش B بر روی پوست بود.
3. گروه درمانی: در این گروه علاوه بر قرار گرفتن موش‌ها تحت نور فرابنفش، مکمل کلاژن نیز داده شد. هدف از مطالعه این گروه، بررسی تاثیر مصرف مکمل کلاژن در کاهش اثرات و آسیب‌های نور فرابنفش B بود.

شرایط آزمایش عبارت بود از:

• در گروه درمانی کلاژن پپتید به میزان 0.2 گرم بر کیلوگرم به صورت روزانه و طی 6 هفته در اختیار موش‌های قرار گرفت.
• میزان شدت نور فرابنفش B3 میلی‌وات بر سانتیمتر مربع بود. تاباندن نور بر بدن موش‌ها 3 تا 7 بار در هفته به مدت 1 تا 3 دقیقه در طول مطالعه انجام شد.
• میزان رطوبت پوست یک بار در هفته اندازه‌گیری شد.
• بعد از پایان 6 هفته نیز کلاژن نوع یک پوست موش‌ها و ضخامت اپیدرم بررسی شد.
• وزن موشها در هر 3 گروه با هم قیاس شد.

نتایج آزمایش

وزن این 3 گروه در طی دوره شش هفته‌ای تفاوت قابل توجهی نداشت.

پس از 3 هفته، آبرسانی لایه شاخی پوست در موش‌هایی که تابش فرابنفش دریافت کرده بودند، به صورت قابل توجهی کمتر از گروهی بود که در معرض تابش نبودند اما موش‌هایی که با کلاژن پپتید تغذیه شدند، تغییر محسوسی نداشتند.

بعد از 5 یا 6 هفته، آبرسانی پوست در گروه درمانی با کلاژن بسیار بیشتر از گروه کنترل تحت تابش فرابنفش بدون مصرف کلاژن بود.

تاثیر تابش اشعه فرابنفش B و مصرف کلاژن پپتید بر روی آبرسانی لایه شاخی پوست

نتایج فوق نشان می‌دهند که مصرف کلاژن پپتید موجب مهار تغییرات ناشی از تابش اشعه فرابنفش در خارجی‌ترین لایه پوست می‌شوند.

در بررسی تاثیر مصرف کلاژن پپتید بر روی ضخامت پوست، پس از 6 هفته، ضخامت اپیدرم در گروه دریافت کننده تابش نورفرابنفش به صورت قابل توجهی بیشتر از موش‌هایی بود که تابش را دریافت نکرده بودند. این افزایش ضخامت نشان دهنده آسیب و التهاب پوستی بود.

این افزایش ضخامت، با مصرف کلاژن پپتید، مهار شده و تفاوت بارزی بین گروه مصرف کننده کلاژن تحت تابش نورفرابنفش با موش‌هایی که اصلاً تابشی دریافت نکرده بودند، مشاهده نشد. این امر نشان دهنده به حداقل رساندن آسیب نورفرابنفش با مصرف کلاژن پپتید بود.

بافت‌شناسی پوست. a. بدون تابش، b. تابش نورفرابنفش و c. تابش نورفرابنفش همراه با مصرف کلاژن پپتید

برای بررسی تاثیر اشعه فرابنفش بر روی لایه درم، پروتئین کلاژن نوع یک محلول مورد بررسی قرار گرفت. این پروتئین با قرار گرفتن مستمر در معرض تابش فرابنفش پس از 6 هفته به میزان قابل توجهی کاهش یافته بود و نسبت آن در موش‌های دریافت کننده تابش نسبت به موش‌هایی که تابشی دریافت نکرده بودند، 47 به 100 بود. اما مصرف خوراکی کلاژن پپتید به وضوح مانع این کاهش شده بود و میزان نسبی کلاژن در این موش‌ها 117 برابر بیشتر نسبت به گروه کنترل بود.

این نتایج اثبات می‌کنند که تغییرات پوستی ناشی از تابش اشعه فرابنفش در درم یا اپیدرم با مصرف روزانه کلاژن پپتید مهار می‌شود.

قرار گرفتن مستمر در معرض اشعه فرابنفش موجب آسیب دیدن ساختار و عملکرد پوست می‌شود و علائم پیری پوست مانند چروک، سستی، زبری و تجمع نامنظم رنگدانه‌ها به وجود می‌آیند.

تابش فرابنفش موجب القای تولید ترکیبات فعال اکسیژن می‌شود که باعث از بین رفتن توان آنتی اکسیدانی بافت پوست شده و در نتیجه باعث کاهش توان سیستم ایمنی بدن، ایجاد سرطان و پیری زودرس پوست از طریق اکسیداسیون ترکیبات سلولی و غیرسلولی می‌شوند.

تابش فرابنفش از طریق مسیرهای بیان ژن موجب بالا رفتن تکثیر سلول‌های اپیدرم و کاهش تولید کلاژن می‌شود.

مسیرهای پیام‌رسانی دیگری که به واسطه اشعه فرابنفش فعال می‌شوند، موجب بیان سایتوکاین‌های التهابی و آنزیم‌های تجزیه کننده ماتریس سلولی می‌شوند. در نتیجه تابش فرابنفش می‌تواند با تغییر مسیرهای پیام‌رسانی و رونویسی ژن‌ها، باعث افزایش حجم بافت اپیدرم و کاهش کلاژن در لایه درم پوست شود.

کلاژن خوراکی بعد از مصرف هضم شده و در دستگاه گوارش جذب می‌شود و بخشی از آن به صورت پپتید وارد خون می‌شود.

دلایلی که برای اثرگذاری کلاژن می‌توان عنوان نمود از این قرار هستند:

• فعالیت آنتی اکسیدانی
• فعالیت‌های زیستی پپتیدهای حاصل شده از کلاژن

پپتیدهای کلاژن در پوست شامل الیگوپپتیدهایی مانند پرولیل‌هیدروکسی‌پرولین (Pro-Hyp) هستند که در مطالعات پیشین اثبات شده موجب فراخوانی سلول‌های فیبروبلاست می‌شوند. این الیگوپپتیدها می‌توانند به صورت مستقیم بر روی عملکرد سلول‌های اپیدرم تاثیر بگذارند و یا اینکه با تاثیر بر عملکرد سلول‌های درم موجب تغییر ظاهر کراتینوسیت‌ها شوند.

مصرف کلاژن پپتید باعث کاهش آسیب پوستی ناشی از تابش نور فرابنفش می‌شود

تابش نور خورشید دارای طیفهای گسترده‌ای از امواج است که بخشی از آن را به عنوان نورفرابنفش میشناسیم. این نور موجب آسیب‌های جدی به پوست بدن می‌گردد. در مطالعه‌ای پیش رو نشان داده شد که مصرف کلاژن پپتید، باعث کاهش آسیب‌های پوستی نورفرابنفش (موجود در نور خورشید) می‌شود و از کاهش مقدار کلاژن پوستی نیز جلوگیری می‌کند.

نویسنده: دکتر نرجس سادات کاظمی (دکترای نانوبیوتکنولوژی)

ویرایش: دکتر علیرضا ولی‌زاده (دکترای نانوتکنولوژی پزشکی)

منبع:

Effects of Collagen Peptide Ingestion on UV-B-Induced Skin Damage