برگشت به طب طبیعی: پروپولیس و تاثیر آن بر روی کرونا

پروپولیس جهت پیشگیری و درمان ویروس کرونا

معرفی ویروس کرونا و آنچه باید در مورد این ویروس بدانید 

سندرم حاد تنفسی شدید ویروس کرونا 2 (SARS-CoV-2) مسئول بیماری کرونا ویروس-19 (کووید-19) می‌باشد که هفتمین عضو از خانواده کرونا ویروس است که انسان را بعد از کرونا ویروس SARS و سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS) آلوده می‌کند. این ویروس جدید در مقایسه با سویه‌های فوق الذکر، قابلیت انتقال و عفونت‌زایی بالایی دارد و که چالش بزرگی برای جلوگیری از انتقال و عفونت ویروسی ایجاد می‌کند. انتقال از انسان به انسان از طریق تماس غیر مستقیم یا مستقیم با غشاهای مخاطی دهان، چشم یا بینی اتفاق می‌افتد. مخاط دستگاه تنفسی فوقانی اولین خط دفاعی است، نه تنها به عنوان یک سد فیزیکی بلکه همچنین از طریق مکانیسم‌های ایمنی ذاتی و اکتسابی ​​متعددی که برای پاسخ‌های موثر ضد ویروسی بسیار مهم هستند.

کلون سازی ویروسی محل بینی-گلویی (nasopharyngeal niche) یک تداخل پویا و پیچیده بین میکرو فلور محل بینی-گلویی، عوامل بیماری‌زا، میزبان و تداخل عوامل محیطی است. با توجه به نحوه انتقال و بیماری‌زایی، بهداشت موثر دهان می‌تواند برای کاهش خطر انتقال مفید باشد. علاوه بر این، غرغره کردن با حذف پروتئاز دهانی/حلقی که به تکثیر ویروسی کمک می‌کند، اثرات مطلوبی در مهار تکثیر ویروس به همراه دارد. چندین بار غرغره و شوستشوی دهان برای کاهش بار ویروسی در حفره دهان پیشنهاد شده است.

پروپولیس: درمان باستانی برای تقویت سیستم ایمنی بدن

پروپولیس (یا چسب زنبور عسل) مخلوط رزینی پیچیده ای است که توسط زنبورهای عسل (Apis mellifera) تولید می‌شود و از زمان های قدیم توسط انسان برای خواص دارویی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. موادی که از گیاهان مختلف جمع‌آوری شده‌اند با آنزیم β- گلیکوزیداز بزاق زنبور عسل مخلوط شده، هضم شده و به موم زنبور افزوده می‌شود تا محصول نهایی شکل گیرد. پروپولیس نقش مهمی در ساخت کندو به عنوان رزین ضد آب دارد. همچنین به عنوان مانعی برای رشد و تکثیر مخمرها و کپک‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌ها عمل می‌کند.

پروپولیس مخلوط بسیار پیچیده‌ای است که شامل بیش از 300 جزء شیمیایی است که تعدادی از آنها دارای خواص درمانی هستند. ترکیبات اصلی پروپولیس شامل رزین‌ها، موم‌ها، اسانس‌ها، گرده و ترکیبات مختلف آلی است که از جمله آنها می‌توان به ترکیبات فنلی، فلاونوئیدها، ترپن‌ها، استرها، آلدئیدهای معطر و الکل‌ها و چندین ترکیب آنتی‌اکسیدانی خاص از جمله بتاکاروتن، کافئیک اسید و کامفرول اشاره کرد. یک ترکیب جدیداً جدا شده از پروپولیس، 3،5-دیپرنیل-4-هیدروکسی سینامیک اسید (آرتپیلین C) می‌باشد که ممکن است یک ترکیب کلیدی تنظیم کننده سیستم ایمنی باشد.

ترکیب بیوشیمیایی پروپولیس بسیار متغیر است و این تنوع بطور قابل توجهی تحت تأثیر منشاء جغرافیایی، آب و هوا، در دسترس بودن آب و سایر عوامل محیطی است. به عنوان مثال، اثبات شده است که پروپولیس مناطق معتدل آب و هوایی سرشار از فلاونوئیدها، فنولیک اسیدها و استرهای آن‌ها است، در حالی که پروپولیس مناطق گرمسیری سرشار از بنزوفنون‌های پیش از اتصال، دی‌ترپن و فلاونوئیدها است. پروپولیس دارای فعالیت ضد میکروبی، ضد نئوپلاستیک (رشد غیر طبیعی و بیش از حد بافت)، ضد التهابی، آنتی اکسیدانی، محافظ کبدی، جلوگیری کننده پوسیدگی دندان و تحریک کننده سیستم ایمنی است.

فعالیت‌های ضد ویروسی پروپولیس

عصاره پروپولیس از آب و هوای معتدل اعم از الکلی یا آبی نشان داده شده است که دارای فعالیت ضد ویروسی وسیع و گسترده‌ای در برابر انواع مختلفی از ویروس‌ها مانند HSV-1 ، HSV-2، ویروس آنفولانزا از نوع A و B، ویروس Parainfluenza، آدنوویروس، HIV، ویروس بیماری بورسی (bursal) عفونی، ویروس مرغی (avian)، بیماری ویروس نیوکاسل، روتاویروس گاوی، کالیسی ویروس گربه، آدنوویروس سگی نوع 2 و ویروس اسهال گاوی (bovine viral diarrhea virus) است.

محلول 5٪ پروپولیس الکلی به صورت داخل بینی 2 ساعت قبل از عفونت، به طور کامل از تکثیر ویروس آنفولانزا در حیوانات آزمایشی جلوگیری می‌کند. این دارو وقتی به موش‌هایی که قبلاً آلوده شده بودند داده شد، هیچ تاثیری نداشت. در نتیجه نشان داده شد که پروپولیس بصورت محلول غیر خوراکی فقط خاصیت پیشگیری از آنفولانزا را دارد.

گزارش شده است که 3-متیل-بوت-2-انیل کافئات، ترکیبی که از صنوبر استخراج می‌شود، سنتز DNA را در ویروسHSV 1 بصورت خارج تنی (ex-vivo) مهار می‌کند. ایزوپنتیل فرولات دارای فعالیت ضد ویروس آنفولانزا A1 Honey Kong (H3N2)  است. مکانیسم‌های پیشنهادی فعالیت ضد ویروسی شامل مهار ورود ویروس به سلول‌ها و اختلال در دستگاه تکثیر ویروس است.

پروپولیس و تاثیر آن در پیشگیری و درمان کرونا ویروس

دکتر دبیاگی و همکارانش با استفاده از تکنیک کاهش پلاک ویروسی، اثر پنج فلاونوئید پروپولیس را در چندین ویروس DNA و RNA دار از جمله کروناویروس بررسی کردند. پروپولیس دارای اجزاء مختلفی (مانند گالانگین، آکاستین، کریسین و کامفرول) است. گالانگین و آکاستین (دو جزء از پروپولیس) هیچ تاثیری بر روی عفونت یا تکثیر هر یک از ویروس‌های مورد مطالعه نداشتند، در حالیکه کریسین و کامفرول (اجزاء پروپولیس)، در مهار همانندسازی ویروس کرونا بسیار فعال بودند.

محققان ویروس SARS توجه خاصی به کوئرستین (فلاونولی که در پروپولیس یافت می شود) داشته‌اند، زیرا کوئرستین همراه با ویتامین C به عنوان یک مهار کننده موثر آمینوپپتیداز شناخته شده است. کوئرستین و مشتقات آن در شرایط آزمایشگاهی، پروتئاز اصلی SARS-CoV-1 و MERS-CoV را مهار می‌کنند. کوئرستین همچنین پاسخ پروتئینی بازشده سلولی (unfolded protein response یا UPR) را تعدیل می‌کند. از آنجا که کروناویروس‌ها می‌توانند از UPR برای تکمیل کل چرخه تکثیر خود استفاده کنند، کوئرستین ممکن است از طریق تعدیل این مسیر دارای اثرات ضد ویروس کرونا باشد.

یک رویکرد دارویی امیدوار کننده برای درمان کووید-19 هدف قرار دادن عوامل پایین دست مانند کینازهای فعال شده با p21 (PAKs) است. فنتیل استر کافئیک اسید (CAPE)، یکی از مهمترین ترکیبات پروپولیس، بطور دقیقی کاهش بیان پروتئین RAC (پروتئینی سیگنال دهنده که در سلول‌های انسان یافت می‌شود) را تنظیم می‌کند، بنابراین به عنوان مسدود کننده کیناز 1 فعال شده با RAC/CDC42 (PAK1) عمل می‌کند. این داده‌ها این ایده را تایید می‌کند که CAPE می‌تواند به عنوان یک عامل برای توقف یا مهار فیبروز ناشی از کرونا در ریه مفید باشد.

اگرچه پروپولیس جزء رده ایمن‌ترین داروهای طبیعی می‌باشد، اما در موارد نادر، انتظار می‌رود عوارض جانبی پروپولیس یا ترکیبات آن، به ویژه واکنش‌های آلرژیک، پیش بینی شود. بنابراین، هنگام استفاده در پیشگیری یا درمان کووید-19، واکنش‌های حساسیت باید در نظر گرفته شود.

نتیجه‌گیری

ویروس‌های ایجاد کننده بیماری‌های تنفسی از طریق مخاط نازوفارنکس، دهان و حلق یا نای به میزبان خود حمله می‌کنند. در حال حاضر، هیچ داروی ضد ویروسی یا واکسنی خاص علیه عفونت SARS-CoV2 برای درمان بالقوه انسان وجود ندارد. شناسایی روش‌هایی که بتوانند موراد زیر را ایجاد نماید ضروری است:

1. کاهش یا جلوگیری از کلونی سازی ویروس
2. کاهش یا جلوگیری از چسبندگی ویروس
3. غیر فعال کردن عوامل بیماری‌زا و در نتیجه کاهش دوز ویروس
4. افزایش پاسخ ایمنی در برابر عفونت کووید-19

بنابراین، محققان پیشنهاد کرده‌اند که پروپولیس (یا ترکیبات آن) به عنوان یک گزینه درمانی کم هزینه برای مهار ویروس کووید-19 (SARS-CoV-2) در محل دهان-حلق (oropharyngeal niche) عمل می‌کند.

Source:
Bachevski, Dimitri, Katerina Damevska, Viktor Simeonovski, and Maja Dimova. “Back to the basics: Propolis and COVID‐19.” Dermatologic Therapy 33, no. 4 (2020): e13780.