مولتی ویتامین برای چی خوبه؟

مولتی‌ویتامین‌ها، ترکیباتی هستند که بنابر کاربرد آن، ممکن است متشکل از چندین ویتامین و ماده معدنی مثل انواع ویتامین‌های گروه B، C، D، A، منیزیم، کلسیم، پتاسیم و … باشند. هرکدام از اجزا مولتی‌ ویتامین‌ها، به منظور خاصی کاربرد دارند. مولتی‌ویتامین‌ها را ممکن است برای حفظ سلامت استخوان‌ها، پوست، کلیه، قلب، مو، چشم، اعصاب و پیشگیری از ابتلا به برخی اختلالات مثل سرطان مصرف کنید. در ادامه به کاربردهای مولتی‌ویتامین‌ها خواهم پرداخت. با من همراه باشید.

مولتی ویتامین چیست؟

مولتی ویتامین، درواقع مکمل‌هایی هستند که می‌توانند شامل چندین ویتامین و ترکیبات معدنی باشد. این مولتی ‌ویتامین‌ها ممکن است به اشکال مختلفی مثل کپسول، قرص، شربت، پودر یا پاستیل باشند. شما پس از آنکه آزمایش دادید، متوجه خواهید شد که دچار کمبود برخی ویتامین‌ها هستید و یا به دلیل ابتلا به یک بیماری خاص یا گیاه‌خواربودن، نیاز به مصرف ویتامین یا ماده معدنی خاصی دارید. پس از آن مولتی‌ ویتامین مخصوص را تهیه کرده و بنابر دستور قیدشده در بروشور و یا با مشورت داروساز یا پزشک، می‌توانید در طول مدت خاصی مصرف نمایید.

تا چه زمانی می‌توان مولتی ویتامین‌ها را مصرف کرد؟ مصرف آن چگونه است؟

عموما مولتی ‌ویتامین‌ها را می‌توانید 1 الی 3 ماه مصرف کنید. پس از آن به مدت 1 الی 3 هفته به بدن خود استراحت دهید و دومرتبه از مولتی ویتامین استفاده کنید.

عموما شما بهتر است مولتی ویتامین‌ها را بعد از صبحانه مصرف کنید. در برخی موارد خاص، بنابر اجزای تشکیل‌دهنده مولتی‌ویتامین، ممکن است نحوه مصرف متفاوت باشد.

مولتی ویتامین برای چی خوبه؟

مولتی ویتامین‌ها جنبه درمانی ندارند بلکه در پیشگیری و کنترل برخی اختلالات مثل بهبود دردهای آرتروزی، کنترل فشار خون، تقویت قوای جسمانی و سیستم ایمنی و موارد دیگر کاربرد دارند. برخی افراد به بعضی ویتامین‌ها بیشتر نیازمندند. در ادامه به جزء این موارد را بررسی خواهم کرد.

• مولتی ویتامین‌ها و اختلالات قلبی- عروقی: اختلالات قلبی و عروقی، یکی از رایج‌ترین بیماری‌هایی است که ممکن است فرد را به کام مرگ بکشاند. برخی اختلالات قلبی- عروقی مثل فشار خون و سکته‌های قلبی، جزء رایج‌تریک مشکلاتی هستند که افراد زیادی آن را تجربه می‌کنند. برخی ترکیبات مثل منیزیم و پتاسیم، در کاهش و کنترل فشار خون و پیشگیری از سکته‌های قلبی موثرند و پس از مدت مصرف 3 الی 6 ماهه، منجر به القای اثرات گشادکنندگی عروق و کاهش فشار سیستولیک در حدود 5 میلی‌متر جیوه و فشار دیاستولیک در حدود 3 میلی‌متر جیوه خواهد شد.
• مولتی‌ ویتامین‌ها و سرطان: درحالیکه برخی مطالعات از بی‌اثربودن مصرف مولتی‌ویتامین‌ها در پیشگیری از ابتلا به سرطان حمایت می‌کنند، مطالعاتی در راستای اثرات پیشگیرانه مصرف برخی ویتامین‌ها، مثل سلنیوم، لیکوپن، ویتامین E، D، بتاکاروتن، ویتامین C و چندین ویتامین دیگر انجام گرفته است و به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی این ترکیبات، می‌توان آن‌ها را به عنوان ویتامین‌هایی یاد کرد که در پیشگیری از ایجاد سرطان در شما نقش دارند. همچنین برخی ترکیبات گیاهی مثل چای سبز، زنجبیل، جینسنگ و … نیز سرشار از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی هستند و منابع طبیعی مناسبی برای شما خواهند بود.
• مولتی‌ ویتامین‌ها و رفع خستگی: در برخی موارد، بدن شما ممکن است دچار کمبود برخی ویتامین‌ها و ایجاد خستگی و ضعف در شما شود. ویتامین‌ها و ترکیباتی مثل گروه B، C، D، منیزیم، آهن، جینسنگ قرمز کره‌ای، کافئین، کوکیوتن و آشواگاندا، به دلیل داشتن خواص آنتی‌اکسیدانی، محافظت از سلول‌های شما، تولید انرژی و پیشگیری از کم‌خونی و بهبود وضعیت روحی و روانی که یکی از مهمترین عوامل ایجادکننده خستگی در شماست، در کاهش این علائم موثرند.
• مولتی ‌ویتامین‌ها و بارداری: مصرف مولتی ویتامین‌ها چه در خانم‌هایی که قصد بارداری دارند و یا باردار هستند، ضروری است. به عنوان مثال، خانم‌هایی که قصد بارداری دارند، بهتر است روزانه 400 میکروگرم فولیک اسید ار مواد غذایی، مکمل‌ها یا هردو استفاده کنند. علاوه بر آن، مصرف فولیک اسید، B12، آهن، ید و ویتامین D، در دوران بارداری ضروری است.
• مولتی ‌ویتامین‌ها و سلامت استخوان: با افزایش سن شما، احتمال ایجاد پوکی استخوان خصوصا در خانم‌ها به دلیل تغییرات هورمونی، بالا می‌رود. ویتامین D، پتاسیم، منیزیم و کلسیم از جمله عناصری هستند که در جذب کلسیم، تنظیم میزان کلسیم و ویتامین D و جلوگیری از دفع اضافی کلسیم در بدن شما نقش دارند.
• مولتی ویتامین‌ها و حافظه: براساس مطالعات محققان، کمبود برخی ویتامین‌ها مثل B12، E، D، امگا-3، زعفران، جینکوبیلوبا، کافئین، زینک و …، اثرات منفی بر حافظه شما دارند. شما می‌توانید با مصرف این ویتامین‌ها و ترکیبات، در تقویت حافظه خود و کاهش استرس و اضطراب، گام مثبتی بردارید.
• مولتی ویتامین‌ها و سلامت چشم: بسیاری از مشکلات چشمی از جمله پیرچشمی، فشار چشم و کاتاراکت یا آب مروارید، از جمله رایج‌ترین مشکلات بینایی هستند که شما ممکن است تجربه کنید. ترکیباتی مثل زعفران، ویتامین A، لوتئین و گزانتین، امگا-3، ویتامین C، E و زینک از جمله رایج‌ترین ویتامین‌ها و ترکیبات مفیدی هستند که در حفظ سلامت چشمان شما موثرند.

آیا مصرف مولتی‌ ویتامین‌ها خطرناک است؟

درواقع دوز دارویی، یک فاکتور بسیار مهم در همه‌ی داروها می‌باشد که تعیین‌کننده سمیت یا بی‌خطربودن یک دارو می‌باشد. ویتامین‌ها نیز از این قاعده مستثنی نیستند. براساس اینکه ویتامین مصرفی، محلول در آب یا محلول در چربی باشد، این دوز تفاوت خواهد داشت. ویتامین‌های محلول در آب، اغلب از طریق ادرار دفع می‌شوند. ویتامین‌های محلول در چربی، ممکن است در دوزهای بالا در کبد شما ذخیره شوند. خانم‌های باردار، در مصرف دوزهای بالای ویتامین A باید هوشیار باشند؛ زیرا مصرف بیش از حد آن، ممکن است با خطر ایجاد اختلالات جسمی، روانی یا ژنتیکی در نوزاد همراه باشد.

افراد سیگاری نباید دوزهای بالای ویتامین A را مصرف کنند؛ زیرا این ویتامین در دوزهای بالا، خطر رخداد سرطان ریه را بالا می‌برد.

دوزهای بالای برخی ترکیبات معدنی مثل آهن، احتمال ایجاد ناراحتی‌های گوارشی مثل یبوست ، درد معده، استفراغ و … را دارد. همچنین آهن می‌تواند جذب زینک را دچار اختلال کند.

در برخی موارد، مصرف مولتی ویتامین‌ها ممکن است با داروهای شما ایجاد تداخل کند. به عنوان مثال در صورتی که شما از داروی وارفارین استفاده می‌کنید، باید هوشیار باشید تا از مصرف ویتامین K و ترکیبات غنی از آن مثل اسفناج، بروکلی، زیتون، کدو حلوایی و … خودداری نمایید.

مصرف دوزهای بالای ویتامین D ممکن است با افزایش ریسک ایجاد سنگ کلیه همراه باشد. این مورد در کسانی که این ویتامین را به شکل روزانه و با دوز 1000 واحد مصرف می‌کنند مشکلی ایجاد نمی‌کند.

در برخی دیگر از مطالعات مشخص شد مصرف مقادیر بالای ویتامین B6 ممکن است با ایجاد آسیب به اعصاب همراه باشد.

چه کسانی به مولتی ویتامین‌ها نیاز اساسی دارند؟

افراد مسن، به شکل طبیعی جذب ویتامین B12 را با افزایش سن به مقدار قابل توجهی از دست می‌دهند. بنابراین مصرف این ویتامین از جمله موارد ضروری می‌باشد. کلسیم و ویتامین  D نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

افراد گیاه‌خوار نیز باید ویتامین B12 را حتما مصرف کنند. این ویتامین بیشتر از منابع حیوانی قابل دسترس می‌باشد و این ویتامین از طریق مصرف سبزیجات و میوه، به اندازه کافی برای شما تامین نخواهد شد. این افراد همچنین ممکن است کمبود کلسیم، امگا-3، آهن، زینک و ویتامین D داشته باشند.

افرادی که در پروسه کاهش وزن هستند نیز باید از مولتی ویتامین‌های مناسب استفاده کنند زیرا به دلیل ایجاد محدودیت در مصرف مواد غذایی، ویتامین‌ها و ترکیبات معدنی ضروری باید از طریق مکمل‌ها تامین شود.

منابع

Multivitamin/mineral Supplements – Health Professional Fact Sheet

Vitamins and Minerals for Energy, Fatigue and Cognition: A Narrative Review of the Biochemical and Clinical Evidence

The Effect of a Multivitamin and Mineral Supplement on Immune Function in Healthy Older Adults: A Double-Blind, Randomized, Controlled Trial

Frontiers | Nutritional and lifestyle management of the aging journey: A narrative review