عوارض بعد از عمل سرطان سینه [8 عارضه بعد از عمل سرطان سینه]

عمل جراحی سرطان سینه، اگرچه یکی از ارکان اصلی درمان این بیماری است، اما می‌تواند منجر به عوارضی شود که کیفیت زندگی بیماران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این عوارض ممکن است جسمی یا روانی باشند و شدت و مدت آن‌ها در افراد مختلف متفاوت است.

آگاهی از این عوارض به بیماران و پزشکان کمک می‌کند تا بتوانند آن‌ها را به‌خوبی مدیریت و کنترل کنند. در این مقاله به بررسی عوارض بعد از عمل سرطان سینه می‌پردازم. با من همراه باشید.

عوارض بعد از عمل سرطان سینه شامل درد مزمن (سندرم درد پس از ماستکتومی)، لنف‌ادم (تورم بازو یا سینه)، محدودیت حرکتی شانه، سروما (تجمع مایع)، هماتوم (تجمع خون)، عفونت زخم، تاخیر در ترمیم و خستگی مزمن است. از نظر روانی نیز اختلال در تصویر ذهنی از بدن، احساس کاهش جذابیت یا زنانگی، افسردگی، اضطراب، ترس از بازگشت بیماری، کاهش اعتماد به نفس و مشکلات در روابط عاطفی یا زناشویی از جمله چالش‌های شایع هستند.

عوارض بعد از عمل سرطان سینه

عوارضی که به دنبال عمل جراحی سرطان سینه ممکن است برای برخی از بیماران رخ دهند عبارتند از:

۱- درد و تغییرات حسی

درد پس از عمل جراحی یکی از شایع‌ترین عوارض اولیه است. برخی بیماران دچار سندرم درد پس از ماستکتومی (PMPS) می‌شوند که با احساس سوزش، شوک الکتریکی یا درد تیر کشنده در ناحیه دیواره قفسه سینه، زیر بغل یا بازو همراه است. این عارضه ممکن است ۲۰ تا ۷۲ درصد از بیماران را تحت تاثیر قرار دهد. علت آن معمولاً آسیب به اعصاب، به‌ویژه عصب بین‌دنده‌ای بازویی، در حین جراحی است. عوامل خطر شامل سن پایین، جراحی وسیع و اضطراب پیش از عمل هستند.

۲- لنف ادم (Lymphedema)

لنف ادم به تجمع مایع لنفی و تورم بازو یا ناحیه سینه گفته می‌شود که معمولاً به‌دلیل برداشت یا آسیب به گره‌های لنفاوی در حین جراحی رخ می‌دهد. این مشکل در بیمارانی که تخلیه کامل گره‌های لنفاوی زیر بغل دارند، شایع‌تر است و ممکن است تا سال‌ها پس از درمان باقی بماند. حدود ۱۰٪ بیماران ممکن است در دوره‌های مختلف پس از جراحی دچار آن شوند.

۳- محدودیت حرکتی بازو و شانه

برداشت گره‌های لنفاوی یا نوع برش جراحی می‌تواند باعث محدودیت حرکتی، درد و ضعف در بازو یا شانه سمت عمل شود. این وضعیت ممکن است انجام فعالیت‌های روزمره را مختل کند. فیزیوتراپی و تمرین‌های مناسب می‌تواند کمک زیادی به بازگشت دامنه حرکتی طبیعی کند.

۴- تشکیل سروما و هماتوم

سروما به تجمع مایع و هماتوم به تجمع خون در محل جراحی گفته می‌شود که می‌توانند باعث تورم و ناراحتی شوند و گاهی نیاز به تخلیه با سرنگ یا جراحی مجدد دارند.

۵- عفونت و تاخیر در ترمیم زخم

عفونت یکی از عوارض احتمالی بعد از هر عمل جراحی است. عواملی مانند دیابت، چاقی و مصرف دخانیات می‌توانند خطر عفونت را افزایش دهند. مراقبت صحیح از زخم و رعایت توصیه‌های پزشک برای کاهش این خطر ضروری است.

۶- خستگی

خستگی مزمن یکی از عوارض شایع است که می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه یابد. حدود ۲۰٪ از بیماران بازمانده از سرطان پستان از خستگی طولانی‌مدت رنج می‌برند. این حالت می‌تواند عملکرد روزانه را تحت‌ تأثیر قرار دهد.

۷- مشکلات مربوط به تصویر بدن

برداشت یا تغییر شکل سینه می‌تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس، احساس از دست دادن زنانگی و نگرانی‌های ظاهری شود. گرچه بازسازی سینه گزینه‌ای مناسب است، اما خود نیز با خطراتی همراه است.

۸- افسردگی و اضطراب

تشخیص سرطان پستان و جراحی آن می‌تواند اثر روانی عمیقی داشته باشد. نگرانی از عود بیماری، تغییر در ظاهر فیزیکی و استرس‌های مربوط به درمان‌های مداوم از علل اصلی افسردگی و اضطراب هستند. شرکت در جلسات مشاوره، گروه‌های حمایتی و مصرف دارو در صورت لزوم می‌تواند مفید باشد.

سوالات متداول

تجربه‌ بیماران

سارا ۴۵ ساله: من معلم هستم و پس از جراحی سرطان سینه و برداشت کامل گره‌های لنفاوی، دچار تورم بازوی چپ شدم. پس از تشخیص لنف‌ادم، استفاده از آستین فشاری، تمرین‌های مخصوص و مراقبت‌های لازم را تحت نظر پزشک آغاز کردم و توانستم تورم را کنترل کنم و به شغل خود ادامه دهم.

محدثه ۳۸ ساله: پس از عمل جراحی سرطان سینه، دچار درد مزمن در ناحیه قفسه سینه شدم. پزشک برای من گاباپنتین تجویز کرد و با ترکیب دارو و فیزیوتراپی دردم کاهش یافت و به زندگی روزمره بازگشتم.

ناهید ۵۲ ساله: پس از جراحی سرطان سینه به شدت احساس از دست دادن زنانگی و کاهش اعتماد به نفس داشتم. دوست نداشتم در جمع‌های خانوادگی شرکت کنم و دچار افسردگی شده بودم. پس از مراجعه به روانشناس و پیوستن به یک گروه حمایتی از بانوان مبتلا به سرطان پستان، به تدریج توانستم با بدن جدیدم آشتی کنم.

لیلا ۴۷ ساله: به دلیل عدم رعایت بهداشت، پس از جراحی محافظت‌شونده از پستان (لامپکتومی)، دچار قرمزی و ترشح از محل بخیه شدم. پزشک تشخیص عفونت موضعی داد و برای من درمان با آنتی‌بیوتیک و مراقبت دقیق از زخم تجویز کرد. با پیگیری مناسب، عفونت کنترل شد اما این تجربه باعث شد بیش از پیش به اهمیت مراقبت‌های پس از جراحی پی ببرم.

جمع‌بندی

عمل جراحی سرطان سینه اگرچه یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمانی است، اما می‌تواند با عوارض جسمی متعددی همراه باشد. از جمله شایع‌ترین این عوارض می‌توان به درد طولانی‌مدت (مانند سندرم درد پس از ماستکتومی)، تورم بازو یا سینه ناشی از لنف‌ادم، محدودیت حرکتی شانه و بازو، تجمع مایع (سروما)، عفونت محل جراحی و خستگی مفرط اشاره کرد. این مشکلات ممکن است مدت کوتاهی پس از جراحی ظاهر شوند یا تا ماه‌ها و سال‌ها ادامه داشته باشند و نیاز به مراقبت و پیگیری دارند.

از سوی دیگر، جراحی می‌تواند تأثیرات روانی قابل توجهی نیز بر بیمار داشته باشد. احساس کاهش اعتماد به نفس، نگرانی درباره ظاهر بدن، افسردگی، اضطراب و ترس از عود بیماری، از جمله مشکلات روحی شایع پس از جراحی هستند. مشارکت در جلسات مشاوره روانشناختی و گروه‌های حمایتی، به بیماران در مقابله با این چالش‌ها کمک می‌کند.

آگاهی از این عوارض و حمایت مناسب از بیماران، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی آن‌ها دارد.

منابع

Breast Cancer
Arm morbidity after breast-conserving therapy for breast cancer
Long-term risk of medical conditions associated with breast cancer treatment