علت ریزش مو در کودکان و درمان آن

ریزش مو یا آلوپسی تنها یک مشکل برای بزرگسالان نیست. اما با تشخیص مناسب اکثر موارد ریزش مو را می‌توان با موفقیت درمان کرد.

علت ریزش مو در کودکان و درمان آن چیست؟ عفونت قارچی، بیماری خود ایمنی، کشیدن بیش از حد مو یا برس، فقر غذایی، مشکلات غدد درون ریز مو از علل ریزش مو هستند. استفاده از داروهای ضد قارچی، داروهای تعدیل کننده سیستم ایمنی، استفاده از مکمل‌های حاوی ریز مغذی‌ها و دوری از استرس و اضطراب از موارد درمانی این بیماری است.

 

علل پزشکی ریزش مو در کودکان

برای اکثر کودکان 26 ماهه یا بزرگتر که از ریزش مو رنج می‌برند، یکی از شرایط زیر علت ریزش مو است. متخصص اطفال یا متخصص پوست کودکان باید بتواند این شرایط را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز کند.

1- کچلی سر

کچلی که معمولاً به عنوان کرم حلقوی پوست سر شناخته می‌شود یک عفونت قارچی است که اغلب در کودکان دیده می‌شود و می‌تواند به صورت‌های مختلفی ظاهر شود اما اغلب به صورت لکه‌های پوسته پوسته ظاهر می‌شود. لکه‌ها معمولا گرد یا بیضی شکل هستند. موها ممکن است در سطح پوست شکسته شده و مانند نقاط سیاه روی پوست سر به نظر برسند.

اگر پزشک کودک شما مشکوک به کچلی سر باشد، معاینه میکروسکوپی می‌تواند تشخیص را تایید کند. درمان کچلی سر کودک معمولاً شامل یک ضد قارچ خوراکی مانند گریزئوفولوین است که به مدت هشت هفته که به صورت خوراکی مصرف می‌شود. کودک شما همچنین باید از شامپوهای ضد قارچ مانند سولفید سلنیوم یا کتوکونازول برای کاهش ریزش قارچ استفاده کند.

از آنجایی که کرم حلقوی مسری است، کودک شما باید مراقب باشد که اشیایی که سر و موها را لمس می‌کنند مانند کلاه، روبالشی، قیچی مو یا برس را به اشتراک نگذارد.

2- آلوپسی آره آتا (Alopecia areata)

آلوپسی آره آتا یک بیماری غیر‌مسری ریزش مو است که تصور می‌شود در اثر حمله سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو ایجاد و با ظهور ناگهانی لکه‌های گرد یا بیضی شکل ریزش مو مشخص می‌شود. لکه‌ها صاف و بدون پوسته پوسته شدن یا شکستگی مو هستند. حدود 25 درصد از کودکان نیز علائم سوراخ شدن و کنده شدن ناخن‌ها را دارند.

در حالی که هیچ درمانی برای آلوپسی آره آتا وجود ندارد در بسیاری از کودکان ظرف یک سال موها به حالت قبل برمی‌گردند اگرچه رشد مجدد آن غیرقابل پیش‌بینی است و بسیاری دوباره موهای خود را از دست خواهند داد. برای حدود 5 درصد از کودکان، این بیماری به آلوپسی توتالیس (ریزش تمام موهای پوست سر) پیشرفت می‌کند. برخی از اینها دچار آلوپسی یونیورسالیس (ریزش کامل موهای بدن) می‌شوند.

درمان آلوپسی آره آتا برای کودکان کوچکتر، عمدتاً شامل پمادها یا کرم‌های کورتیکواستروئیدی قوی است که در مناطق طاسی مصرف می‌شود. نوجوانانی که ممکن است انگیزه کافی برای بازگشت موهای خود داشته باشند می‌توانند تزریق استروئید به پوست سر را تحمل کنند. ماینوکسیدیل (Rogaine) اغلب در کنار درمان موضعی استروئیدی استفاده می‌شود. همچنین ممکن است از آنترالین برای مدت کوتاهی روی پوست استفاده شود و سپس شسته شود. رشد مو ممکن است در 8-12 هفته دوباره بازگردد.

3- تریکوتیلومانیا یا موکنی (Trichotillomania)

تریکوتیلومانیا یک نوع ریزش مو است که در اثر کشیدن، کندن، پیچاندن یا ماساژ موهای کودک ایجاد می‌شود. ریزش مو تکه تکه است و با موهای شکسته با طول‌های مختلف مشخص می‌شود. تریکوتیلومانیا ممکن است توسط یک عامل استرس‌زا یا اضطراب در زندگی کودک شما در خانه مانند از دست دادن پدربزرگ و مادربزرگ، تولد خواهر یا برادر، طلاق یا استرس مدرسه ایجاد شود. اگر متوجه شدید که فرزندتان موهایش را می‌کشد، سرزنش کودک مفید نخواهد بود. با این حال مشاوره برای کمک به فرزندتان برای مقابله با منبع استرس یا اضطرابی که باعث عادت موکنی شده است، ممکن است به توقف آن کمک کند.

بیماری دیگری به نام آلوپسی کششی وجود دارد که زمانی رخ می دهد که بافت‌ها یا نگهدارنده‌های دم اسبی خیلی سفت قرار می‌گیرند و منجر به ریزش مو در خط مو یا فولیکول‌های ملتهب در ناحیه تحریک ظاهر شود و می‌توان آن را با پماد آنتی‌بیوتیک موضعی و شل شدن قیطان یا دم اسبی درمان کرد.

4- تلوژن افلوویوم (Telogen effluvium)

تلوژن افلوویوم وضعیتی است که در آن یک استرس ناگهانی یا شدید مانند تب بسیار بالا، جراحی تحت بیهوشی عمومی، مرگ یکی از عزیزان، آسیب شدید یا استفاده از برخی داروهای تجویزی چرخه طبیعی رشد مو را قطع می‌کند. رشد فولیکول‌های مو پیش از موعد متوقف می‌شود و وارد مرحله استراحت (به نام فاز تلوژن) می‌شود. بین 6 تا 16 هفته بعد، موها بیش از حد می‌ریزند که منجر به طاسی جزئی یا کامل می‌شود.

هیچ آزمایش قطعی برای تشخیص تلوژن افلوویوم وجود ندارد. همچنین هیچ درمانی برای آن وجود ندارد. با این حال پس از پایان رویداد استرس زا، رشد کامل مو معمولاً در عرض شش ماه تا یک سال بازمی‌گردد.

5- کمبود تغذیه‌ای

در موارد نادر ریزش مو می‌تواند نشانه کمبود برخی مواد مغذی از جمله:

• ویتامین H ، یا بیوتین، یا یکی از ویتامین‌های گروه B که به بدن کمک می‌کند تا کربوهیدرات‌ها را به گلوکز تبدیل کند تا سوخت بدن را تامین کند.
• روی که به عنوان یک ماده معدنی ضروری در بسیاری از جنبه‌های متابولیسم سلولی نقش دارد. همچنین از رشد و تکامل طبیعی در دوران بارداری، کودکی و نوجوانی حمایت می‌کند.

در برخی موارد ریزش مو می‌تواند نشانه مصرف بیش از حد ویتامین A باشد. با یک رژیم غذایی سالم و متنوع اکثر کودکان کمبودهای تغذیه‌ای را که منجر به ریزش مو می‌شود، تجربه نخواهند کرد. با این حال اگر به مشکلی مشکوک هستید قبل از دادن مکمل‌های غذایی با پزشک کودک خود صحبت کنید.

6- مشکلات غدد درون‌ریز

در برخی از کودکان علت ریزش مو کم‌کاری تیروئید است، وضعیتی که در آن تیروئید کم‌کار است و مقدار ناکافی هورمون‌های تیروئیدی مورد نیاز برای تنظیم متابولیسم تولید می‌کند. تشخیص کم‌کاری تیروئید با آزمایش خون انجام می‌شود.

درمان ممکن است شامل داروهای تجویز شده توسط متخصص غدد برای جایگزینی کمبود هورمون‌ها باشد، اما به تعدادی از عوامل از جمله : سن، سلامت کلی، سابقه پزشکی کودک شما، وسعت بیماری، تحمل فرزند شما برای داروها، درمان‌های خاص انتظارات برای سیر روند بیماری و  نظر یا ترجیح شما بستگی دارد.

علل غیر پزشکی ریزش مو

در حالی که بسیاری از علل ریزش مو نیاز به توجه پزشک دارند، برخی دیگر با گذشت زمان خود به خود برطرف می‌شوند. این موارد شامل:

• ریزش موی نوزاد: بسیاری از نوزادان در چند ماه اول زندگی موهای خود را از دست می‌دهند و موهای دائمی جایگزین موهای نوزاد می‌شوند.
• ماساژ دادن: بین 3 تا 6 ماهگی بسیاری از نوزادان به دلیل اصطکاک با تشک تخت نوزاد یا صندلی ماشین دچار لکه طاسی می‌شوند. هنگامی که کودک شما شروع به نشستن کرد، موهای از دست رفته برمی‌گردند.
• استفاده نادرست از برس مو: برس زدن شدید یا کشیدن موها به صورت دم اسبی محکم یا بافته می‌تواند باعث ریزش آن شود. ملایمت بیشتر با موها باعث می‌شود که دوباره رشد کنند. دلایل زیادی برای ریزش مو در کودکان وجود دارد. اگر به یک مشکل پزشکی مشکوک هستید یا در مورد ریزش مو نگرانی دارید، مهم است که با متخصص اطفال کودک خود تماس بگیرید.

جمع‌بندی

هرجند ریزش مو یا آلوپسی در کودکان شایع نیست اما برخی از کودکان نیز گاهی ممکن است به دلایل مختلف درگیر ریزش مو ‌شوند. در کودکان علل شایع ریزش مو شامل عفونت‌های قارچی یا باکتریایی، تلوژن افلوویوم (ریزش موی ناشی از استرس)، آلوپسی کششی، مشکلات غدد تیروئید و در برخی موارد دلایلی همچون کمبودویتامین‌ها و مواد معدنی می‌باشد که با شناسایی علایم و درمان به موقع برطرف می­شود.

نویسنده: دکتر مهرنوش گرشاسبی (دکترای تخصصی گیاهان داروئی)

ویرایش شده توسط: دکتر علیرضا ولی‌زاده (دکترای تخصصی نانوتکنولوژی پزشکی)

مرجع

Hair Loss in Children