عصاره‌ی بره‌موم و بهبود بیماری ماهیچه‌ی قلب ناشی از دیابت

بره‌موم چیست؟

بره‌موم یک ماده‌ی صمغی و طبیعی است که زنبورهای عسل آن را از ترکیب جوانه‌، پوست و گرده‌ی گیاهان با موم و آنزیم‌های بزاقی خودشان تهیه می‌کنند. بیش از 300 ماده‌ی مختلف از جمله فلاونوئیدها، ترپنوئیدها و ترکیبات فنلی در بره‌موم تشخیص داده شده است. بره‌موم همچنین حاوی سایر ترکیبات درمانی بالقوه مانند اسیدهای آمینه، ویتامین‌های A، C و E و همچنین مواد معدنی مانند پتاسیم و منیزیم است. گرده، موم و رزین نیز درد بره‌موم یافت می‌شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد بره‌موم اثرات مثبتی در بهبود بیماری‌های مزمن دارد. بر اساس نتایج یک مطالعه‌ی مروری که در سال 2019 انجام شد غذاها و مکمل‌های سرشار از پلی‌فنول‌ها، مانند بره‌موم، می‌توانند خطر ابتلا به کلسترول بالا، بیماری‌های قلبی و سکته را کاهش دهند. در همین مطالعه ذکر شده است که بره‌موم می‌تواند اثرات محافظت‌کنندگی از بدن در برابر بیماری‌های ام‌اس، پارکینسون و زوال عقل داشته باشد. با حال به مطالعات بیشتری در این زمینه نیاز است.

علاوه بر آن‌چه گفته شد نتایج یک مطالعه‌ی مروری در سال 2022 نشان داد استفاده از بره‌موم می‌تواند در پیشگیری و درمان دیابت نوع 2 موثر باشد. تصور می‌شود فلاونوئیدهای موجود در بره‌موم می‌توانند ترشح انسولین را کنترل کنند.

دیابت بیماری مهلکی است که بخش‌های مختلف بدن از جمله سیستم قلبی عروقی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند باعث بیماری ماهیچه‌ی قلب و ضخیم شدن آن و در نهایت نارسایی قلبی بشود. بره‌موم به‌دلیل داشتن خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی می‌تواند باعث بهبود شرایط ماهیچه‌ی قلب، کاهش قند و افزایش انسولین در بیماران دیابتی بشود. در ادامه بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.

 در تب سنتی چین از بره‌موم برای درمان علائم مربوط به دیابت نوع 2 استفاده می‌شود. همچنین بره‌موم دارای اثرات کاهندگی قند خون، آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی، ضدباکتریایی، محافظت‌کنندگی از کبد، ترمیم زخم و تعدادی خاصیت دیگر می‌باشد. در علم پزشکی از بره‌موم برای درمان دیابت و کاهش عوارض آن از جمله رتینوپاتی، نفروپاتی، زخم پای دیابتی، عوارض قلبی عروقی و … استفاده شده است. یکی از عوارض قلبی عروقی ناشی از دیابت، بیماری ماهیچه‌ی قلب (کاردیومیوپاتی) می‌باشد. در این بیماری، ماهیچه‌ی بطن چپ قلب ضخیم می‌شود که به اختلال در پمپاژ خون و در نهایت نارسایی قلب منجر می‌شود.

بروز بیماری ماهیچه‌ی قلب یا نارسایی قلبی در بیماران دیابتی، به‌طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی و تعدادی دیگر از موارد مهم در سلامت این افراد تاثیر دارد. از این‌رو درمان یا کنترل این بیماری اهمیت زیادی در سلامت افراد مبتلا به دیابت دارد. بر اساس گزارشات علمی، بره‌موم زنبور عسل می‌تواند به‌واسطه‌ی داشتن خواص آنتی‌اکسیدانی باعث تعدیل علائم بیماری ماهیچه‌ی قلب در افراد دیابتی بشود.

با توجه به پیچیدگی و عوامل مختلف دخیل در بروز بیماری ماهیچه‌ی قلب، درک مکانیسم اثر بره‌موم در بهبود این شرایط از اهمیت بالایی برخوردار است. در تحقیق حاضر، اثرات محافظت‌کنندگی و مکانیسم اثرات عصاره‌ی اتانولی بره‌موم بر بیماری ماهیچه‌ی قلب در افراد دیابتی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در این تحقیق از مدل‌ موشی دیابت برای بررسی اثر عصاره‌ی اتانولی بره‌موم بر تنظیم قند خون و محافظت از قلب استفاده شده است.

اثر عصاره‌ی بره‌موم بر موش‌های دیابتی شده و سلول‌های قلبی

بر اساس نتایج این تحقیق، عصاره‌ی بره‌موم باعث کاهش میزان قند خون ناشتا در موش‌های دیابتی شده است. علاوه بر این میزان پروتئین‌های سرمی که قند به آن‌ متصل شده است نیز کاهش پیدا کرد. از سوی دیگر بررسی‌های بیشتر نشان داد میزان انسولین در گروه تحت درمان با عصاره‌ی بره‌موم به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. این نتایج مبین این موضوع است که استفاده از عصاره‌ی بره‌موم توانایی بدن در تنظیم قند خون در مدل‌های حیوانی دیابت را بهبود می‌بخشد.

در ادامه، بررسی فاکتورهای قلبی مشخص کرد میزان این فاکتورها در موش‌های دیابتی که عصاره‌ی بره‌موم دریافت نکرده‌اند به مقدار زیادی افزایش می‌یابد اما استفاده از عصاره‌ی بره‌موم به میزان قابل توجهی باعث کاهش این فاکتورها شده است. این نتایج ثابت می‌کنند عصاره‌ی بره‌موم می‌تواند باعث بهبود عملکرد قلب و محافظت از آن در موش‌های دیابتی بشود.

در ادامه نتایج مشخص کرد دیابت بر شکل ظاهری سلول‌های قلبی نیز اثر می‌گذارد و باعث بزرگ شدن و حتی پاره شدن سلول‌ها می‌گردد و حتی می‌تواند باعث شود تا ساختارهای داخل سلولی که مسئول انقباض این دسته از سلول‌ها هستند بشکنند و دچار اختلال بشوند. بر اساس نتایج بررسی‌ها استفاده از عصاره‌ی بره‌موم باعث بهبود شکل و ظاهر و همچنین آرایش طبیعی ساختارهای داخل سلولی می‌شود.

 علاوه بر این، بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان زنده‌ ماندن سلول‌های قلبی در شرایط قند بالا در اثر حضور عصاره‌ی بره‌موم، به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد و سلول‌هایی که عصاره‌ی بره‌موم دریافت نکرده‌اند و در مجاورت قند بالا هستند مرگ و میر بالاتری دارند.

استرس اکسیداتیو نقش مهمی در آسیب‌های وارد شده به سلول‌ها در شرایط قند خون بالا و دیابت دارد. بررسی‌های صورت گرفته در این تحقیق نشان داد استفاده از عصاره‌ی بره‌موم باعث کاهش استرس اکسیداتیو بافت قلب در موش‌های دیابتی می‌شود.

نتیجه‌گیری

بیماری‌های قلبی عروقی یکی از عوارض ابتلا به دیابت است که می‌تواند باعث کاهش کیفیت زندگی در افراد مبتلا به این بیماری بشود. یکی از انواع مشکلات قلبی عروقی که در افراد دیابتی ایجاد می‌شود بیماری ماهیچه‌ی قلب است که در آن ضخیم شدن ماهیچه‌ی قلب اتفاق می‌افتد و می‌تواند در نهایت به نارسایی قلبی منجر شود.

بره‌موم توسط زنبورهای عسل ساخته می‌شود و سرشار از ترکیبات فعال از جمله فلاونوئیدها و ترکیبات فنلی است که بدلیل داشتن خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی می‌تواند نقش مفیدی در بهبود علائم بسیاری از بیماری‌ها از جمله دیابت داشته باشد. در تحقیقی که در این مقاله به آن اشاره شد، عصاره‌ی بره‌موم توانسته است باعث کاهش قند خون، افزایش انسولین و همچنین بهبود عملکرد و محافظت از قلب مدل‌های موشی دیابتی بشود. همچنین عصاره‌ی بره‌موم باعث جلوگیری از مرگ سلول‌های قلبی در شرایط قند خون بالا و حفظ ظاهر طبیعی و اعضای داخل سلولی سالم در آن‌ها شده است.

منبع

 Ethanol extract of propolis alleviates diabetic cardiomyopathy via JAK2/ STAT3 signaling pathway