بهترین دمنوش (نوشیدنی) برای روده تحریک پذیر چیست؟

درمان سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، با تغییر در تغذیه، کاهش استرس و مصرف برخی داروها و مکمل‌ها امکان‌پذیر است. در این راستا برخی نوشیدنی‌ها و ئمنوش‌ها در بهبود علائم IBS موثرند. برخی نوشیدنی‌ها مثل چای نعنافلفلی، زردچوبه، زنجبیل، شیر نارگیل، شیر بادام، کفیر، آیس-تی، آب گوشت، آب و … می‌توانند در بهبود علائم نقش ایفا کنند و جایگزین مناسبی برای نوشیدنی‌هایی مثل شکلات گرم، قهوه، الکل، چای سیاه، نوشیدنی‌های گازدار و آبمیوه‌های با قند مصنوعی باشد.

سندرم روده تحریک‌پذیر چیست؟

سندرم روده تحریک‌پذیر یا IBS، اختلالی گوارشی می‌باشد که در آن شما مشکلات گوارشی مثل یبوست، اسهال، ترکیب یبوست و اسهال، نفخ زیاد، درد شکمی و گرفتگی عضلات شکم را تجربه می‌کنید. علت دقیق ایجاد این اختلال هنوز مشخص نیست و درمانی نیز برای آن به طور قطع وجود ندارد؛ اما با رعایت برخی نکات ساده، علائم قابل‌کنترل است.

چه نوشیدنی‌هایی به بهبود علائم IBS کمک می‌کنند؟

درواقع بر اساس برخی مطالعات، مصرف برخی نوشیدنی‌ها یا جایگزین‌کردن بعضی باهم، می‌تواند بر بهبود علائم شما اثرگذار باشد.

1. چای‌ها: چای‌های با میزان کافئین کم را می‌توانید مصرف کنید. چای سفید، سبز و سیاه مشکلی برای مصرف ندارند اما اگر کافئین موجود در آن، شما را اذیت کرد، چای بدون کافئین را مصرف کنید.
2. چای یا دمنوش نعنافلفلی: براساس مطالعات مشخص شد نعنافلفلی می‌تواند در کاهش اسپاسم‌های شکمی و بهبود درد موثر باشد و سموم بدن را دفع می‌کند. این گیاه نباید در دوزهای بالا مصرف شود.
3. چای انیس بنوشید: در طب سنتی، از انیس برای تنظیم هضم و بهبود سلامت معده استفاده می‌شد. براساس چندین مطالعه مشخص شد انیس، منجر به شل‌کردن عضلات و بهبود درد می‌شود. به این دلیل، در بهبود یبوست می‌تواند بسیار مفید باشد. همچنین این گیاه، خواص ضدالتهابی بسیار قوی هم دارد. برای تهیه یک دمنوش، می‌توانید یک قاشق غذاخوری از انیس را در 2 فنجان آب جوش اضافه کنید و برای 5 دقیقه بگذارید تا دم بکشد.
4. زردچوبه: در یک مطالعه مشخص شد مصرف مکمل حاوی عصاره زردچوبه در طی 8 هفته، منجر به بهبود علائم کلی IBS می‌شود. از جمله این موارد، بهبود دردهای شکمی بود. همچنین زردچوبه در کاهش التهابات دستگاه گوارشی موثر است.
5. زنجبیل: براساس مطالعات مختلف، مشخص شد زنجبیل می‌تواند با کاهش التهابات، محافظت از بافت معده و بهبود حرکت در روده، به کاهش علائم IBS کمک کند.
6. نوشیدنی‌های حاوی پروبیوتیک مصرف کنید: پروبیوتیک‌ها به تنظیم میزان باکتری‌های مفید در دستگاه گوارش شما کمک می‌کنند و می‌توانند در بهبود علائم IBS از جمله کاهش نفخ در شما موثر باشند. کفیر، ماست‌ها و دوغ‌های بدون گاز پروبیوتیک می‌توانند به شما کمک کنند.
7. شیر را جایگزین کنید: شیر می‌تواند در تحریک علائم IBS شما نقش داشته باشد. شما می‌توانید شیر را با شیر نارگیل، شیر بادام، شیر سویا، شیر جو دوسر، شیر بدون لاکتوز و آب نارگیل جایگزین کنید.
8. اسموتی‌های مختلف را مصرف کنید: اسموتی‌هایی حاوی سبزیجاتی مثل اسفناج یا میوه‌هایی مثل موز، توت‌ها (بجز توت سیاه)، آووکادو، دانه چیا و دانه کتان آسیاب‌شده می‌تواند گزینه‌ی مناسبی برای شما باشد.
9. آب‌ میوه‌های تازه مصرف کنید: میوه‌هایی مثل توت‌فرنگی، آناناس، انگورها، پرتقال و طالبی برای IBS شما محرک نیستند. همچنین سبزیجاتی مثل هویج، خیارها، کاهو، کدوسبز، لوبیا سبز، فلفل دلمه‌ای برای IBS شما مفیدند و می‌توانید آن‌ها را بدون نگرانی مصرف کنید.
10. آب گوشت بنوشید: آب گوشت سرشار از مواد مغذی می‌باشد و جذب و دفع آسانی دارد. کلاژن و ژلاتین موجود در آب گوشت، برای بهبود علائم IBS مفید است و به ترمیم بافت رودخ کمک می‌کند و باعث جذب بهتر مواد مغذی و بهبود سلامت کلی روده می‌شود. آب گوشت منجر به ترمیم بافت روده، کاهش التهابات روده، محافظت از بافت روده، جذب بهتر مواد غذایی، افزایش آب‌رسانی به بدن به دلیل وجود آب کافی در آن و تامین آب بدن، هضم آسان می‌شود. اگر آب گوشت آماده تهیه می‌کنید، ممکن است حاوی عصاره سیر و پیاز فراوانی باشند و محرک باشند.
11. چای ماسالا بنوشید: چای ماسالا ترکیبی از زنجبیل، هل و دارچین به همراه شیر است. زنجبیل در کاهش التهابات روده، هل در کاهش نفخ و گاز و دارچین در بهبود سلامت معده و روده با خواص آنتی‌باکتریال است. این ترکیب در بهبود علائم شما موثر است و می‌تواند نوشیدنی مفید و سالم برای شما باشد.

آب بهترین نوشیدنی برای IBS شما است!!

آب همیشه بهترین نوشیدنی برای شماست. هر سلول بدن شما برای عملکر خوب خود، به آب نیاز دارد و از دهیدراته‌شدن سلول‌های شما و به دنبال آن پیری سلول جلوگیری می‌کند. همچنین آب به هضم بهتر غذای شما کمک می‌کند و حرکت دستگاه گوارشتان را بهبود می‌بخشد.

اگر یبوست مزمن دارید، آب بنوشید تا دفع شما آسان‌تر شود. همچنین اگر اسهال مزمن دارید، برای جلوگیری از کاهش آب در بدنتان، آب بنوشید.

سعی کنید همیشه یک بطری آب همراهتان باشد. در ماشین، سرکار، هنگامی که برای تفریح بیرون می‌روید و … . اگر مقداری لیموی تازه نیز همراهتان باشد، آب شما را خوش‌طعم‌تر می‌کند و نوشیدنش برای شما لذت‌بخش‌تر خواهد بود.

در کنار آن، مکمل لیپومان (حاوی 600 میلیگرم عصاره برگ کنگرفرنگی)، بهترین مکمل گیاهی برای بهبود علائم IBS است. شما می‌توانید روزانه 2 الی 3 کپسول را همراه با غذا برای 1 الی 3 ماه استفاده نمایید.

چه نوشیدنی‌هایی را نباید مصرف کنید؟

نوشیدنی‌هایی که منجر به تحریک علائم شما و بافت روده می‌شوند نباید مصرف کنید. این نوشیدنی‌ها عبارتند از:

• آب برخی میوه‌ها مثل سیب، گلابی و هندوانه
• نوشیدنی‌های شیرین مثل شربت ذرت با فروکتوز بالا، نوشیدنی‌های شیرین آگاو
• مشروبات الکلی مثل آب جو، شراب و …
• نوشیدنی‌های با پایه لبنیات مثل شیر خصوصا شیر غلیظ
• چای و قهوه با کافئین بالا
• نوشیدنی‌های گازدار مثل نوشابه‌ها، دلسترها و …
• نوشیدنی‌های انرژی‌زا و حاوی قند مصنوعی با دوز بالا

تجربه بیماران مبتلا به IBS

الهام – ۳۴ ساله از تهران: «سال‌ها از نفخ و درد شکم رنج می‌بردم. پزشکم به من پیشنهاد داد مصرف چای نعناع‌فلفلی و زنجبیل را امتحان کنم. باورم نمی‌شد چقدر علائمم بهتر شد، به‌خصوص بعد از وعده‌های غذایی سنگین.»

مهران – ۴۲ ساله از مشهد: «همیشه فکر می‌کردم آبمیوه طبیعی خوبه، اما وقتی متوجه شدم آب سیب و هندوانه برام محرکن، رفتم سراغ اسموتی‌های کم‌قند و شیر بادام. الان خیلی راحت‌ترم و اسهال‌هام هم کمتر شده.»

سارا – ۲۸ ساله از رشت: «استفاده از مکمل لیپومان واقعاً بهم کمک کرد. در کنار اون، چای ماسالا با شیر بادام درست می‌کنم، خیلی آرامش‌بخشه و شکمم رو هم اذیت نمی‌کنه.»

محمدرضا – ۳۹ ساله از تبریز: «فقط آب. این بهترین نوشیدنی برای منه. روزهایی که آب کم می‌خوردم، یبوستم شدیدتر می‌شد. الان همیشه بطری آب همراهمه.»

سوالات متداول

نتیجه گیری

مدیریت سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) نیازمند رویکردی ترکیبی از اصلاح تغذیه، کاهش استرس و استفاده از درمان‌های مکمل است. انتخاب نوشیدنی‌های مناسب مانند دمنوش‌های گیاهی، اسموتی‌های سبک، آب فراوان و نوشیدنی‌های پروبیوتیک می‌تواند نقش مهمی در کاهش علائم این بیماری ایفا کند. همچنین پرهیز از نوشیدنی‌های محرک مانند قهوه، نوشابه و شیرهای پرچرب توصیه می‌شود. در کنار تغییرات سبک زندگی، استفاده از داروی گیاهی برای سندروم روده تحریک‌ پذیر نیز می‌تواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و کاهش نشانه‌های آزاردهنده این بیماری کمک کند. در نهایت، توجه به واکنش بدن به هر نوشیدنی و تنظیم رژیم غذایی بر اساس تجربه فردی، کلید موفقیت در کنترل IBS است.

منابع

Natural polyphenols for the prevention of irritable bowel syndrome: molecular mechanisms and targets; a comprehensive review – PMC (nih.gov)

Acute and chronic effects of hydration status on health – PubMed (nih.gov)

Association of Coffee and Caffeine Intake With Irritable Bowel Syndrome in Adults – PMC (nih.gov)

FODMAP food list | Monash FODMAP – Monash Fodmap