درمان قطعی کولیت روده چیست؟

کولیت روده، درواقع التهاب بافت داخلی روده بزرگ است. عوامل باکتریایی، ویروسی، ژنتیکی، محیطی، مصرف برخی داروها و … بر ایجاد این اختلال اثرگذارند. بنابراین کولیت به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود. درصورتی که این اختلال کنترل نشود، ممکن است عوارض خطرناکی را به دنبال داشته باشد. اخیراً یک داروی جدید برای درمان بیماری کولیت روده تایید شد که نویدبخش تحولی در کنترل این بیماری است، به‌ویژه برای بیمارانی که به درمان‌های قبلی پاسخ مناسب نمی‌دادند.

درمان قطعی کولیت روده، بسته به نوع درگیرکننده، ممکن است شامل داروهای بیولوژیک، داروهای ضدالتهاب کورتونی، آمینوسالیسلات‌ها مثل سولفاسالازین، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، انواع مکمل‌ها مانند کالمگ و پروبیوتیک‌ها باشد. همچنین رعایت یک رژیم غذایی مناسب، انجام ورزش‌های هوازی و پرهیز از مصرف ترکیبات محرک، در کنترل و بهبود علائم بسیار مؤثر است.

کولیت روده چیست؟

کولیت روده درواقع التهاب بافت داخلی روده بزرگ است. روده بزرگ شما، آخرین مرحله‌ی سفری است که غذا در دستگاه گوارش شما طی می‌کند. التهاب ایجاشده در این قسمت، می‌تواند بر نحوه پایان این سفر اثرگذار باشد و منجر به ایجاد خون‌ریزی، اسهال، درد شکمی، یبوست و آسیب جدی به باف∆ت روده بزرگ شما شود. التهابات ایجادشده، پاسخ بدن شما در مقابل عواملی می‌باشد که قصد آسیب به بافت روده بزرگ شما را دارند و این التهاب منجر به حساسیت و تورم بافت‌های روده شما خواهد شد.

آیا کولیت روده خطرناک است؟

کولیت درواقع انواع مختلفی دارد. بعضی انواع آن کوتاه‌مدت هستند و درمان می‌شوند. مثل عفونت‌های درگیرکننده بافت روده بزرگ شما. از طرفی ابتلا به برخی انواع کولیت‌های دیگر ممکن است مزمن باشد. مهم‌ترین این دسته، بیماری‌های التهابی روده یا IBD هستند که خود به دو دسته کولیا السراتیو و کرون تقسیم می‌شوند. این نوع از کولیت‌های مزمن بسیار بر کیفیت زندگی شما اثرگذارند و باید در اسرع وقت به دنبال کنترل علائمتان باشید.

علائم و علل ایجاد کولیت‌های روده چه می‌باشد؟

علائم کولیت روده براساس نوعی که شما را درگیر کرده است متفاوت خواهد بود اما برخی علائم مشترک هستند مثل:

• درد شکمی
• نفخ شدید
• اسهال ناگهانی
• وجود خون و مخاط در مدفوع
• ازدست‌دادن اشتها
• کاهش وزن ناگهانی
• تهوع، استفراغ و تب در موارد حادتر

در صورت ابتلا به کولیت‌های مزمن، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

• خستگی
• کم‌خونی
• کم‌آبی بدن
• سوء جذب و سوء تغذیه

چه عواملی منجر به ابتلای شما به انواع کولیت روده می‌شود؟

درواقع موارد مختلفی منجر به ابتلای شما به کولیت روده می‌شود:

• کولیت عفونی: کولیت عفونی که در اثر آلودگی شما به انواع ویروس‌ها، باکتری‌ها و یا انگل‌ها ممکن است اتفاق بیفتد. درواقع این آلودگی ممکن است در اثر نوشیدن آب و یا خوردن غذاهای آلوده به شما منتقل شود.دو باکتری سالمونلا و E.coli شایع‌ترین عوامل ایجادکننده کولیت عفونی هستند. این نوع کولیت اغلب کوتاه‌مدت شما را درگیر می‌کند و ممکن است پزشکتان برای شما آنتنی‌بیوتیک‌های خاصی را تجویزکند.
• کولیت کاذب غشایی یا سودوممبرین: این نوع کولیت، در اثر آلودگی شما به یک نوع باکتری خاص به اسم کلستریدیوم دیفیشل ایجاد می‌شود. یکی از مهمترین عوامل اثرگذار در ابتلا به این نوع کولیت، مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌هاست. درواقع هنگامی که شما آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنید، باکتری کلستریدیوم در روده شما وجود دارد اما با کشته‌شدن سایر باکتری‌ها، رشد باکتری کلستریدیوم دیفیشل افزایش می‌یابد و برای شما مشکل‌ساز خواهد شد. بنابراین سعی کنید از مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها خودداری کنید.
• کولیت آلرژیک: این نوع کولیت بیشتر نوزادانی که از شیر تغذیه می‌کنند را درگیر می‌کند.درواقع به دلیل عدم تحمل لاکتوز و یا شیر سویا این اتفاق رخ می‌دهد. هرگونه پروتئینی که شما مصرف کنید، از طریق شیردهی به نوزادتان خواهد رسید.
• کولیت ایسکمیک: کولیت ایسکمیک، یک عارضه جانبی سندروم ایسکمیک روده است. در این حالت، روده‌های شما به خوبی خون‌رسانی نخواهند شد. ایسکمی اغلب به دلیل انسداد رگ‌های خونی شما  مثل ایجاد لخته خون، آنوریسم یا آترواسکلروزیس (تجمع پلاکت) اتفاق می‌افتد.
• بیماری‌های التهابی روده: این نوع کولیت‌ها، باعث التهاب مزمن روده‌‌ی بزرگ شما می‌شوند. بیماری‌های التهابی روده، خود به دو دسته کولیت السراتیو و بیماری کرون تقسیم می‌شوند. این دو بیماری، اغلب به دلیل حمله سیستم ایمنی شما، عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد می‌شود و بسیار برروی کیفیت زندگی شما اثرگذار خواهد بود.
• کولیت پرتویی: این نوع کولیت، یک نوع نادر کولیت است که به دلیل عوارض جانبی ناشی از پرتودرمانی برای درمان برخی از سرطان‌ها، ایجاد می‌شود.
• کولیت دایورژن: این نوع کولیت ممکن است در افرادی ایجاد شود که کولوستومی انجام داده‌اند. درواقع کولوستومی، منجر می‌شود به قسمتی از روده بزرگ شما، به اندازه کافی مواد مغذی دریافت نکند و در برخی افراد، ایجاد علائم کولیت را به دنبال داشته باشد.

چه عوارضی ممکن است به دنبال ابتلا به کولیت برای شما رخ دهند؟

درصورتی که شما به شکل مزمن و طولانی‌مدت با کولیت درگیر باشید، ممکن است برخی عوارض را به دنبال آن تجربه کنید:

• سوراخ‌شدن بافت روده: التهاب روده بزرگ، دیواره‌های آن را ضعیف می‌کند و احتمال پارگی آن را افزایش می‌دهد. یک زخم در روده بزرگ شما، می‌تواند شروع‌کننده ایجاد یک سوراخ در تمام طول روده بزرگ شما شود. در صورت سوراخ‌شدن، ممکن است عفونت در حفره شکمی شما و سپس در خون شما (سپسیس) ایجاد شود که بسیار خطرناک است.
• توکسیک مگاکولون: التهاب شدید می‌تواند منجر به گشادشدن دیواره‌های روده بزرگ شود و در انقباضات طبیعی آن، اختلال ایجاد کند. همچنین در این حالت ممکن است غذا و گاز بسیار در روده بزرگتان تجمع پیدا کند که به دنبال آن درد شکمی و افزایش احتمال پارگی روده ممکن است برایتان اتفاق بیفتد.
• افزایش احتمال ابتلا به سرطان روده: التهاب طولانی‌مدت، با ایجاد تغییرات در سلول‌های روده شما و افزایش احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ همراه است. این احتمال خصوصا بعد از دهه اول ابتلا به کولیت مزمن، با سرعت بیشتری احتمال رخداد دارد.
• احتمال ابتلا به سایر بیماری‌های التهابی: افرادی که به بیماری‌های التهابی مبتلا هستند، بیشتر احتمال ابتلا به سایر اختلالات التهابی را در بدن خود دارند. برخی از این اختلالات مثل ابتلا به استئوآرتریت، ابتلا به التهاب کبد و مجاری صفراوی، رایج‌ترین آن‌ها هستند. در واقع التهاب کنترل‌نشده، می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن نیز انتقال پیدا کند.

درمان قطعی کولیت روده چیست؟ چگونه می‌توان کولیت روده را کنترل کرد؟

درواقع براساس نوع کولیتی که شما را درگیر کرده است، داروهای مختلفی برایتان تجویز خواهد شد. این داروها ممکن است ترکیبی از داروهای آنتی‌بیوتیکی، داروهای بیولوژیک، داروهای کورتونی و ضد التهابی، آمینوسالیسلات‌ها مثل سولفاسالازین و داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی باشد.

نکته‌ی قابل‌توجه آن است که در کنار مصرف داروها، شما باید سبک زندگی خود را نیز تغییر دهید. سعی کنید یک رژیم کم‌فیبر و با هضم آسان، رژیم غذایی مدیترانه‌ای (سرشار از مواد غذایی مثل روغن زیتون، سبزیجات پخته و میوه‌ی بیشترمثل آووکادو، هویج، برخی آجیل‌ها، ماهی و …) و مصرف آب فراوان را انتخاب کنید. از مصرف ترکیباتی که علائم شما را شعله‌ور می‌کنند، مثل برخی لبنیات، قهوه، الکل، فست‌فودها و غذاهای چرب، شیرینی‌ها و … پرهیز کنید. مصرف برخی پروبیوتیک‌ها نیز می‌توانند به کنترل علائم شما کمک کنند. برخی مکمل‌ها مثل کالمگ (حاوی منیزیم و پتاسیم در فرم سیترات) نیز به کنترل علائم شما کمک خواهند کرد و از کمبود الکترولیت‌ در بدن شما جلوگیری می‌کنند.

ورزش را فراموش نکنید و سعی کنید در هفته، 150 دقیقه (با احتساب 30 دقیقه برای 5 روز در هفته)، ورزش‌های هوازی مثل پیاده‌روی، یوگا و … انجام دهید.

سوالات متداول

تجربه بیماران

محمد، 35 ساله: «من مدتی طولانی با کولیت روده درگیر بودم. درد شدید شکم و اسهال‌های مکرر داشتم. پزشک برایم داروهای ضد التهابی تجویز کرد و رژیم غذایی خاصی پیشنهاد داد. با رعایت توصیه‌ها و استفاده از مکمل‌های پروبیوتیک، به تدریج علائم من کاهش یافت.»

سارا، 40 ساله: «کولیت من مزمن شد و علائم آن زندگی روزمره‌ام را تحت تاثیر قرار داد. برای من داروهای بیولوژیک تجویز شد. تغییرات در رژیم غذایی و ورزش منظم کمک زیادی به کاهش علائم کرده و حالا می‌توانم زندگی معمولی خود را ادامه دهم.»

حسین، 50 ساله: «ابتلا به کولیت برای من بسیار چالش‌برانگیز بود. پس از مدتی که پزشک مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را به حداقل رساند، وضعیت من بهتر شد. پیروی از یک رژیم غذایی ساده و بدون مواد محرک به من کمک کرد تا به زندگی عادی خود بازگردم.»

منابع

Diversion colitis and pouchitis: A mini-review – PubMed (nih.gov)

Colitis – StatPearls – NCBI Bookshelf (nih.gov)