آیا در زمان یائسگی امکان بارداری هست؟

وقتی زنان وارد مرحله‌ی یائسگی از زندگی خود می‌شوند ممکن است از خود بپرسند که آیا هنوز هم می‌توانند باردار شوند یا خیر؟ داشتن درک صحیح از یائسگی و مرحله‌ی گذار از باروری به یائسگی موضوع مهمی است. شما حتی اگر گرگرفتگی و پریودهای نامنظم دارید به این معنی نیست که نمی‌توانید باردار شوید ولی باید بدانید که در این زمان احتمالا بسیار کمتر از زمان‌های قبل احتمال باروری دارید.

تا زمانی که یکسال کامل را بدون پریود شدن سپری نکرده‌اید، هنوز به‌طور رسمی یائسه نشده‌اید. در هنگا‌می‌که زنی یائسه می‌شود سطح هورمون‌های بدن وی به‌قدری تغییر می‌کند که تخمدان‌ها دیگر نمی‌توانند تخمک آزاد کنند و در این‌صورت فرد دیگر نمی‌تواند به‌طور طبیعی باردار شود.

اگر یکسال کامل از آخرین پریود زنی گذشته باشد، او یائسه است و دیگر باردار نخواهد شد. البته استفاده از روشی مثل IVF شانس بارداری را برای وی فراهم می‌کند اما این نوع بارداری احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش می‌دهد و فرآیندی پیچیده است.

یائسگی و قبل از یائسگی

کلمه‌ی یائسگی اغلب برای توصیف زمانی از زندگی زنان استفاده می‌شود که اولین علائم مربوط به یائسگی آغاز می‌شود اما مسئله چیز دیگری است و یائسگی یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد. در طول سال‌های باروری، استروژن، پروژسترون، هورمون لوتئینه کننده  (LH) و هورمون محرک فولیکول  (FSH)در بدن تولید می‌شود. در اواسط چرخه ماهانه، LH، FSH و استروژن با هم کار می‌کنند و تخمدان‌های زنان را وادار می‌کنند تا یک تخمک بالغ در طول تخمک‌گذاری آزاد کنند. تخمک‌گذاری نمی‌تواند اتفاق بیفتد مگر اینکه سطح هورمون‌های زن در محدوده مطلوب و طبیعی باشد. اگر تخمک بارور شود، هورمون LH تولید پروژسترون را برای حفظ بارداری تحریک می‌کند.

قبل از یائسگی

این مرحله در واقع زمان انتقال و تغییر زندگی است. در مرحله‌ی قبل از یائسگی تخمدان‌ها استروژن و پروژسترون کمتری تولید می‌کنند. همچنین سطح هورمون‌های LH و FSH شروع به افزایش می‌کند زیرا تخمدان‌ها کمتر به آن‌ها پاسخ می‌دهند.

همان‌طور که در این مرحله سطح هورمون‌ها در حال نوسان است، زنان ممکن است علائمی مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه را تجربه کنند. همچنین پریودها از نظر طول مدت و دفعات نامنظم می‌شوند. در بعضی از زنان تخمدان‌ها ممکن است چند ماه تخمک آزاد کنند اما در برخی دیگر از زنان این اتفاق نمی‌افتد.

اگرچه در این مرحله باروری در حال کاهش است اما هنوز هم شخص می‌تواند بارور شود. این مرحله ممکن است چندین سال به طول بیانجامد و اگر نمی‌خواهید در این مرحله باردار شوید باید حتما از لوازم کنترل بارداری در این تمام مدت این مرحله استفاده کنید.

یائسگی

ممکن است درد دوران قبل از یائسگی این‌طور به‌نظر برسد که پریودها متوقف شده است اما این‌گونه نیست و دوباره پریود شدن اتفاق خواهد افتاد. این مسئله ممکن است بارها اتفاق بیفتد و شما فکر کنید که یائسه شده‌اید اما نباید فریب بخورید! باید بدانید که اگر یک سال کامل از آخرین قاعدگی شما گذشته باشد، به یائسگی رسیده‌اید. در اکثر زنان این اتفاق در بازه‌ی سنی بین 40 تا 55 سال اتفاق می‌افتد و میانگین سنی یائسگی نیز 51 سال است.

هنگامی‌که به یائسگی رسیدید، سطوح LH و FSH شما بالا و سطح استروژن و پروژسترون پایین می‌آید، و در نتیجه‌ی این تغییرات هورمونی، دیگر تخمکی از تخمدان رها نمی‌شود و در واقع تخمک‌گذاری قطع می‌شود و نمی‌توانید باردار شوید.

پس از یائسگی

پس از یائسگی، سطح هورمون‌های شما دیگر در محدوده‌ی مناسب برای تخمک‌گذاری و بارداری نخواهد بود. در این مرحله کنترل بارداری دیگر ضروری نیست.

لقاح آزمایشگاهی(IVF) بعد از یائسگی

بررسی‌ها نشان داده انجام IVF بعد از یائسگی موفقیت‌آمیز بوده است. تخمک‌های بعد از یائسگی دیگر قابل دوام نیستند، اما هنوز دو راه برای استفاده از IVF وجود دارد. می‌توانید از تخمک‌هایی که قبلا و در سال‌های گذشته منجمد کرده‌اید یا از تخمک‌های یک اهداکننده استفاده کنید. همچنین برای بارداری لازم است هورمون درمانی کنید تا بدن خود را برای لانه‌گرینی آماده کنید.

در مقایسه با زنان در دوران پیش از یائسگی، زنان یائسه احتمال بیشتری دارد که پس از IVF عوارض کم و بیش بارداری را تجربه کنند. بسته به وضعیت کلی سلامتی شما، IVF بعد از یائسگی ممکن است گزینه‌ای مناسب برای شما نباشد. اگر قصد بارداری دارید، مشاوره با یک متخصص باروری که با زنان یائسه کار کرده است به شما توصیه می‌شود.

آیا ممکن است یائسگی معکوس شود و بارداری اتفاق بیفتد؟

پاسخ کوتاه به این پرسش این است که خیر! اما محققان در حال تحقیق و پژوهش روی این موضوع هستند. استفاده از پلاسمای غنی از پلاکت(PRP)  خود زن یکی از مواردی است که محققان در حال پژوهش روی آن هستند. PRP حاوی فاکتورهای رشد، هورمون‌ها و مولکول‌های پیام‌رسان مختلف است.

تلاش‌های اولیه برای بازگرداندن فعالیت تخمدان‌های زنان یائسه نشان می‌دهد که بازگشت فعالیت تخمدان‌ها امکان‌پذیر است، اما فقط به‌‎طور موقت. با این‌حال تحقیقات هنوز در مراحل اولیه است و آزمایش‌های بالینی در حال انجام می‌باشد.

در یک مطالعه کوچک روی زنان یائسه، 11 نفر از 27 نفری که تحت درمان با PRP قرار گرفتند، چرخه‌ی قاعدگی خود را در عرض سه ماه دوباره به‌دست آوردند. محققان توانستند تخمک‌های بالغ دو زن را بازیابی کنند. همچنین IVF در یک زن موفقیت‌آمیز بود. با این‌حال تحقیقات بیشتری در گروه‌های بزرگتری از زنان مورد نیاز است.

خطرات تهدید‌کننده‌ی زندگی در بارداری در سنین بالا

خطرات سلامتی در بارداری با افزایش سن افزایش می‌یابد. پس از 35 سالگی خطر بروز مشکلات خاص در بارداری در مقایسه با زنان جوان‌‌تر افزایش می‌یابد. از جمله‌ی این خطرات می‌توان به مواردی که در زیر آمده است اشاره کرد:

خطرات ناشی از بارداری در سنین بالای 35 سال

1. حاملگی چند قلو، به خصوص اگر IVF انجام داده باشید. حاملگی چند قلو می‌تواند منجر به تولد زودرس، وزن کم هنگام تولد و زایمان دشوار شود.
2. دیابت بارداری که می‌تواند برای مادر و نوزاد مشکلات سلامتی ایجاد کند.
3. فشار خون بالا که نیاز به نظارت دقیق و احتمالاً مصرف دارو برای جلوگیری از عوارض احتمالی دارد.
4. جفت سرراهی که ممکن است نیاز به استراحت در بستر، مصرف داروها یا زایمان سزارین داشته باشد.
5. سقط جنین یا مرده‌زایی.
6. زایمان سزارین.
7. نوزاد نارس یا کم وزن در هنگام تولد.

همچنین هرچه سن شخص در هنگام بارداری بیشتر باشد، احتمال اینکه از قبل یک بیماری داشته باشد بیشتر است و این مسئله می‌تواند بارداری و زایمان را سخت و پیچیده کند.

سخن پایانی

پس از یائسگی ممکن است بتوانید از طریق هورمون‌درمانی و IVF باردار شوید. اما باید دقت کنید این کار نه ساده است و نه بدون خطر. اگر به بارداری با استفاده از IVF فکر می‌کنید به مشاوره‌ی درمانی دقیق با یک متخصص ناباروری که به‌خصوص با زنان یائسه کار کرده باشد نیاز دارید. اگر یکسال از آخرین قائدگی شما گذشته باشد به غیر از IVF، سایر روش‌ها کارامد نیستند و باید خود را خارج از سن باروری در نظر بگیرید.

منبع

Can You Get Pregnant After Menopause?