شرکت داروسازی سمانیک سلامت گستر

برای مشاهده لیست علاقه مندی ها وارد شوید!

مشاهده محصولات فروشگاه

اثر جینسنگ برتقویت عملکرد و بهبود خلق و خو

دسته بندی :مغز و اعصاب, مکمل و ویتامین ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ دکتر شهره رحیمی 3023 مشاهده
اثر جینسنگ برتقویت عملکرد و بهبود خلق و خو

مصرف مکمل جینسنگ می‌تواند باعث بهبود عملکرد حافظه شود، در این مقاله ما به اثر جینسنگ برتقویت عملکرد و بهبود خلق و خو می‌پردازیم.

 

اثر جینسنگ برتقویت عملکرد و بهبود خلق و خو

جینسنگ به طور کلی به ریشه خشک شده چندین گونه گیاهی پاناکس از خانواده Araliaceae اطلاق می‌شود. پرکاربرد‏ترین عضو خانواده، پاناکس جینسنگ است که بومی خاور دور به ویژه چین و کره است.

این گونه اولین بار در حدود سال 11 قبل از میلاد کشت شد و به عنوان یک گیاه وحشی سابقه پزشکی بیش از 5000 ساله دارد. ریشه جینسنگ که ظاهری مشابه با بدن انسان دارد، در ابتدا به عنوان یک درمان برای کل بدن در نظر گرفته شد.

امروزه این گیاه همچنان به عنوان یک عامل تقویت کننده عملکرد فیزیکی و ماده تقویت کننده قوای جنسی مورد استفاده قرار می‏‌گیرد. همچنین تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که جینسنگ ممکن است یک اثر پیشگیری کننده از سرطان داشته باشد.

 جینسنگ جایگاه دائمی و برجسته‏‌ای در فهرست «پرفروش‏‌ترین گیاهان» در سراسر جهان دارد و تخمین زده می‏‌شود دومین گردش مالی بالادر میان گیاهان دارویی، پس از جینکو بیلوبا، در بازار ایالات متحده آمریکا را دارا می‏‌باشد.

محصولات جینسنگ توسط مصرف کنندگانی خریداری می‏‌شوند که معتقدند نه تنها برای آن‏ها فواید جسمی را به همراه خواهد داشت که همچنین تأثیر مثبتی بر عملکرد روانی و خلق‌و‌خوی آن‌ها دارد.

عمده‏‌ترین ترکیبات فعال جنس پاناکس گلیکوزید‏های تری‏ترپنوئید یا ساپونین‌‏ها هستند که به نام جینسنوزیدها شناخته می‏‌شوند و بیش از 30 نمونه جداگانه از آن‌ها وجود دارد. جینسنوزید‏ها  بر اساس مواد شیمیایی ساختار ساپوژنین آنها به سه گروه طبقه‌بندی می‏‌شوند: گروه پاناکسادیول، گروه پاناکساتریول و گروه اولئانولیک اسید.

محتوای جینسوزید جینسنگ می‏‌تواند بسته به گونه، سن، ناحیه گیاه، فصل برداشت و روش استخراج متفاوت باشد.  قابل ذکر است که محصولات جینسنگ بیشتر از هر گیاهی در معرض تقلب قرار دارد و محتوای جینسنوزید در بسیاری از مارک‌‏های محصولات جینسینک در بازار آمریکا کم تا ناچیز است.

همچنین دیده شده است که محصولات جینسنگ حاوی مواد طبیعی متیل گزانتین‏‌ها و آلاینده‏‌هایی مانند سودوافدرین هستند. پرمصرف‏‌ترین عصاره استاندارد شده جینسنگ جهت استفاده از نظر تجاری و برای اهداف تحقیقاتی، G115 (فارماتون، سوئیس) است که یک عصاره استاندارد شده و حاوی 4٪ غیرقابل تغییر جینسنوزید است.

استفاده از یک عصاره استاندارد شده مانند G115 تحقیقات علمی قابل تکرار تا حد معینی را امکان‏‌پذیر می‏‌کند با این حال، لازم به ذکر است که پیشرفت واقعی در این زمینه تا قبل از آن‌که اجزای فعال جنس پاناکس بهتر شناخته شوند، امکان‌پذیر نخواهد بود.

تحقیقات کمی در مورد داروشناسی جذب، توزیع و دفع ساپونین‏‌های جینسنگ منتشر شده‏‌است که احتمالاً به دلیل عدم وجود روش‌های تحلیلی رضایت بخش برای تشخیص غلظت پلاسما و بافت است.

 

مکانیسم‏‌های احتمالی عمل جینسنگ

مطالعات زیادی برای بررسی مکانیسم اثربخشی جینسنگ انجام شده است. برخی از اثرات فیزیولوژیکی ممکن است منفعت کلی برای سلامت به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، گزارش‏‌هایی از تقویت کلی سیستم ایمنی، اثرات ضد‌ التهابی، اثرات ضد سمیت کبدی و  عمل محافظتی در برابر بعضی از انواع سرطان‏‌ها، به عنوان مزایای مصرف مکمل جینسنگ ارائه می‌شود. این اثرات احتمالا به  دلیل  اثرات بالقوه مرتبط با ضد جهش زا و خواص حفاظتی از DNA هستند.

در حالی‌که این مزایای کلی به خودی خود بدون شک مورد توجه است، اثرات فیزیولوژیکی مرکزی و محیطی نیز وجود دارد که به طور بالقوه به خلق‌‏و‏خو و عملکرد شناختی مربوط هستند.

 

اثرات قلبی- عروقی و همورولوژیک

با توجه به آنکه جینسنگ عروق کرونر را متسع می‏‌کند،  پیشنهاد شده است که یک درمان مفید برای درمان آنژین صدری باشد. اما جینسنگ نمی‌‏تواند درمان مناسبی برای فشار خون بالا باشد زیرا بسته به دوز و رگ هدف، می‌‏تواند باعث القای اتساع و یا انقباض عروق شود.

اتساع عروق توسط جینسنوزید‏ها از طریق آزادسازی نیتریک اکسید از سلول‏‌های اندوتلیال القا می‌‏شود و این ممکن است به تأثیر مفید جینسنگ بر سیستم قلبی- عروقی کمک کند.

تزریق داخل وریدی جینسنگ به سگ‏‌های بیهوش اثراتی از جمله کاهش و به دنبال آن افزایش فشار خون و اتساع موقت عروق را نشان داده است. هر دو عصاره اتری و اتانولی مقاومت کلی محیطی را کاهش داده و باعث اتساع عروق می‌شود در حالی که عصاره آبی جینسنگ منجر به افزایش قابل توجهی در مقاومت کلی محیطی می‌شود.

 

اثر جینسنگ برتقویت عملکرد و بهبود خلق و خو

 

محافظت از قلب و محافظت عصبی

اثر محافظت قلبی از طریق حفاظت از عملکرد اندوتلیال در حلقه‏‌های آئورت در حیوانات تحت درمان با  جینسنگ گزارش شده ا‏ست.

مکانیسم‏‌های احتمالی محافظت عصبی با واسطه جینسنگ شامل دفاع در برابر تولید بیش از حد نیتریک اکسید، گلوتامات و سمیت تحریکی ناشی از کاینیک اسید، رادیکال‌های آزاد با واسطه پراکسیداسیون لیپیدی و مسدود کردن هجوم بیش از حد کلسیم به سلول‌های عصبی است.

جینسنوزیدها همچنین باعث ایجاد آرامش عروق مغزی از طریق مسیر نیتریک اکسید و تعدیل متابولیسم انرژی سلولی می‌شوند.

 

تنظیم سیستم هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال

برخی از اثرات جینسنگ به اعمال آن بر روی سیستم  هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال نسبت داده می‏‌شود. جینسنگ بسته به موقعیت می‌تواند باعث افزایش یا کاهش عملکرد این سیستم شود. در طی تزریق داخل بطن مغزی به موش، دیده شد که ساپونین جینسنگ از افزایش سطوح کورتیکوسترون پلاسما ناشی از استرس جلوگیری می‌کند.

این عمل بازدارنده جینسنگ توسط تزریق همزمان یک مهارکننده نیتریک اکسید سنتاز مسدود شد که نشان می‌‏دهد جینسنوزیدها استرس ناشی از پاسخ هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال را با القای تولید نیتریک اکسید تعدیل می‏‌کنند.

 جینسنگ تام، ساپونین و جینسنوزیدها اثرات بازدارندگی بر جریان‌های کلسیم در داخل سلول‌‏های کرومافین آدرنال موش صحرایی اعمال می‏‌کنند.

پیشنهاد می‌‏شود که اساس سلولی اثرات ضد استرس جینسنگ ممکن است تنظیم ترشح کاتکول آمین (هورمون‌‏های جنگ و گریز) از سلول‏‌های آدرنال باشد.

با این حال دیده شده است که ساپونین‏‏‌های ریشه و جینسنوزید در مواردی سطوح افزایش یافته کورتیکوسترون در موش‌های تحت استرس را مهار می‌کنند. در حالی‌که، همان دوز کیلوگرم جینسنگ اثر عکس در موش‌ها در شرایط عادی داشته و باعث تولید سطوح سرمی کورتیکوسترون می‌شود.

جینسنوزیدها ممکن است آنزیم‌‏های کاتالیزوری که منجر به یکی از دو بازخورد منفی و مثبت گیرنده‏‌های هورمون استرس می‌‏شود را مهار کنند. این منجر به آن می‏‌شود که یک پاسخ استرس موجود در هر دو جهت افزایش یابد. این می‌تواند اثرات دوگانه جینسنگ را توجیه کند.

 

تعدیل سطح گلوکز

ثابت شده است که  تعدادی از انواع مختلف جینسنگ، از جمله آسیایی، آمریکایی، جینسنگ قرمز کره‏‌ای و جینسنگ سفید کانادایی می‌‏توانند منجر به کاهش سطح گلوکز خون ناشتا در جوندگان و بهبود منحنی تحمل گلوکز در موش‌‏های دیابتی شود.

در انسان، کاهش سطح گلوکز خون ناشتا و هموگلوبین گلیکوزیله در مقایسه با دارونما پس از تجویز 8 هفته‏‌ای 200 میلی‏‌گرم از یک عصاره نوعی جینسنگ، به 18 شرکت کننده مبتلا دیابت نوع 2 گزارش شده است.

سه مکانیسم احتمالی برای این اثر پیشنهاد می‏‌شود: کاهش سرعت هضم غذا، افزایش انتقال درون سلولی گلوکز و تعدیل ترشح انسولین. دو مکانیسم آخر ممکن است به خوبی  بوسیله افزایش تولید نیتریک اکسید وساطت شوند.

 

تعدیل انتقال عصبی

گزارش شده است که عصاره جینسنگ موجب بهبود نقص حافظه مرتبط با تجویز اسکوپولامین (یک داروی ضد اسپاسم است که برای از بین بردن گرفتگی معده، روده یا مثانه تجویز می‌شود)، به جوندگان می‏‌شود. بررسی آزمایشگاهی از جابجایی نیکوتین و اسکوپولامین با برچسب رادیویی نیز نشان داد که عصاره خام جینسنگ میل ترکیبی بالایی برای گیرنده‌‏های نیکوتین و موسکارینی در غشاهای قشر مغز انسان نشان می‏‌دهد.

مطالعات نشان می‌دهد که مصرف جینسنگ (50 میلی گرم در کیلوگرم) منجر به افزایش دوپامین و نوراپی نفرین ساقه مغز و افزایش سروتونین در قشر مغز می‌شود که با تجویز آگونیست گیرنده سروتونین یا یک آنتاگونیست خاص سروتونین، این اثر از بین می‌رود.

ساپونین تام جینسنگ همچنین می‌‏تواند فعالیت دوپامینرژیک در هر دو گیرنده دوپامین پیش ‎سیناپسی و پس ‎سیناپسی را تعدیل کند حساسیت رفتاری ایجاد شده توسط محرک‏‌های روانی مانند مورفین، کوکائین، متامفتامین‏‌ها و نیکوتین را در گیرنده‌‌های دوپامینی مسدود کند.

اثرات رفتاری و روانی

تعدادی از مطالعات اثرات رفتاری به دنبال استفاده از جینسنگ را بررسی کرده‌‏اند.

 با توجه به چنین طیف وسیعی از اثرات فیزیولوژیکی، انتظار می‌رود که جینسنگ بر روی عملکرد شناختی و خلقی تأثیر بگذارد.

مزایای ارگوژنیک انسانی

اصطلاح ارگوژنیک به این معنی است که محصول دارای خواص ویژه افزایش انرژی است. در حالی که مستقیماً با عملکرد شناختی و خلق و خوی مرتبط نیست، اما تاثیر دو طرفه این دو عامل بر روی هم منطقی به نظر می‏رسد. بررسی مطالعات انجام شده دراین زمینه نتایج ضد و نقیضی را نشان می‌دهد که می‏توان آن را به عواملی از جمله تعداد کم افراد شرکت کننده در مطالعه، حجم کم نمونه و عدم وجود نمونه کنترل مناسب نسبت داد.

 

اثرات شناختی

در حالی‏‌که مجموعه خوبی از مطالعات انجام شده وجود دارد که اثرات تقویت شناختی جینسنگ در مورد حیوانات را تأیید می‏‌کند، شواهد چنین اثراتی پس از مصرف طولانی مدت در مورد انسان کمیاب است.

 

مطالعات انسانی شامل تجویز حاد

به منظور ایجاد زمینه برای بررسی کامل اثرات شناختی و خلقی عصاره جینسنگ استاندارد شده، در مطالعه‌‏ای 20 شرکت کننده جوان سالم سه دوز مختلف از عصاره مربوطه و یک دارونما یکسان را در طول یک دوره 7 روزه دریافت کردند.

نتایج نشان داد که جینسنگ می‏‌تواند به شدت بر عملکرد شناختی تأثیر بگذارد و علاوه بر آن تأثیر مستقیمی بر عملکرد سیستم عصبی مرکزی دارد.

جینسنگ باعث تقویت عملکرد و بهبود خلق و خو می‌گردد

بطور کلی جینسنگ باعث تقویت عملکرد و بهبود خلق و خوی در مصرف کننذگان گردد.

 

نویسنده: دکتر شهره رحیمی (دکترای تخصصی بیوشیمی)

ویرایش: دکتر علیرضا ولی‌زاده (دکترای تخصصی نانوفناوری پزشکی)

 

منبع

Ginseng: potential for the enhancement of cognitive performance and mood

 

 

دکتر شهره رحیمی

در گروه تلگرام، هر سوال پزشکی داشته باشید را پاسخ خواهیم داد! عضویت در گروه تلگرامی

مطالب زیر را حتما بخوانید:

قوانین ارسال دیدگاه در سایت.

  • چنانچه دیدگاه شما جنبه ی تبلیغاتی داشته باشد تایید نخواهد شد.
  • چنانچه از لینک سایر وبسایت ها و یا وبسایت خود در دیدگاه استفاده کرده باشید تایید نخواهد شد.
  • چنانچه در دیدگاه خود از شماره تماس، ایمیل و آیدی تلگرام استفاده کرده باشید تایید نخواهد شد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لینک کوتاه:
سوالی دارید از ما بپرسید
×
سراب‌پور Whatsapp chat
دکتر صدف عبدیان Whatsapp chat
2 +